Trong tháng 4 này, Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương Hà Nội (RHM TW HN)cùng với các chuyên gia Hoa Kỳ tổ chức Tuần lễ phẫu thuật chỉnh hình xương mặt hàm, khám và tư vấn cho các bệnh nhân có biến dạng xương mặt hàm. Phóng viên báo Sức khỏe&Đời sống đã có buổi trò chuyện với TTND.GS. Trịnh Đình Hải, Giám đốc Bệnh viện RHM TW HN, Chủ tịch Hội RHM Việt Nam về vấn đề này.
TTND.GS. Trịnh Đình Hải.
PV: Xin GS cho biết khái quát về phẫu thuật chỉnh hình xương mặt hàm?
GS.Trịnh Đình Hải: Phẫu thuật chỉnh hình xương mặt hàm (Orthognathic Surgery) là kỹ thuật điều trị chuyên sâu trong răng hàm mặt (RHM). Kỹ thuật này nhằm sửa chữa lại cấu trúc, tương quan các xương vùng mặt hàm, qua đó làm thay đổi hình dạng khuôn mặt, mang lại nét hài hòa và cải thiện thẩm mỹ khuôn mặt. Bên cạnh đó, kỹ thuật này còn điều chỉnh lại tương quan hai cung răng trên và dưới, cải thiện lại tương quan khớp cắn, làm cho nụ cười thêm duyên dáng và cải thiện được chức năng ăn nhai... Sau phẫu thuật, nhiều trường hợp đã có sự thay đổi toàn diện về thẩm mỹ và chức năng, chính người bệnh và người thân cũng cảm thấy ngỡ ngàng với kết quả rất mỹ mãn.
PV: Trường hợp nào cần phẫu thuật chỉnh hình xương mặt hàm, thưa GS?
GS.Trịnh Đình Hải: Các trường hợp có biến dạng xương vùng mặt hàm, không hài hòa giữa các xương vùng hàm mặt, thường là bất tương xứng giữa xương hàm trên và xương hàm dưới như xương hàm trên kém phát triển trong khi xương hàm dưới phát triển quá mức, làm cho tầng giữa mặt bị lõm, tương quan khớp cắn bị đảo ngược, các răng của hàm trên ở phía sau và phía trong các răng hàm dưới và được gọi là khớp cắn ngược; hoặc cả xương hàm trên và xương hàm dưới đều kém phát triển, hoặc phát triển quá mức làm mất cân đối với tầng trên của khuôn mặt... Tất cả các trường hợp này đều làm cho người bệnh không hài lòng với khuôn mặt của mình và có phần e ngại trong giao tiếp.
Trẻ sứt môi hở hàm ếch được khám kỹ lưỡng trước khi phẫu thuật.
PV: Xin GS cho biết nguyên nhân nào dẫn đến bất thường các xương mặt hàm?
GS.Trịnh Đình Hải: Có nhiều nguyên nhân, có những nguyên nhân xuất hiện trong thời kỳ người mẹ mang thai, nhiễm các bệnh do siêu vi trùng, gây ra dị tật bẩm sinh như khe hở môi và vòm miệng, khe hở cung hàm... làm cho trẻ em sau này kém phát triển xương hàm trên; có nguyên nhân do rối loại tăng trưởng xương hàm bẩm sinh; có nguyên nhân sau điều trị các bệnh lý như cắt bỏ u vùng hàm mặt, nguyên nhân do chấn thương, hoặc do di truyền...
PV: Bệnh viện RHM TW HN đã có kế hoạch phát triển kỹ thuật cao này từ khi nào?
GS.Trịnh Đình Hải: Như trên tôi đã nói, các bệnh nhân có biến dạng xương mặt hàm làm cho khuôn mặt biến dạng, khiến người bệnh thiếu tự tin, e ngại giao tiếp, ảnh hưởng đến hạnh phúc và chất lượng cuộc sống... cho nên bệnh nhân và người thân thường rất quan tâm tìm hiểu để được điều trị tối ưu. Từ nhiều năm trước, nhiều gia đình có điều kiện về kinh tế đã đưa con em ra nước ngoài để phẫu thuật, rất tốn kém. Với nhu cầu thực tiễn cấp thiết như vậy, từ 10 năm nay, Bệnh viện RHM TW HN đã có kế hoạch triển khai kỹ thuật này để đáp ứng nhu cầu điều trị cho bệnh nhân, không để bệnh nhân phải ra nước ngoài điều trị. Thực hiện kế hoạch này, bệnh viện đã cử nhiều bác sĩ, phẫu thuật viên ra nước ngoài học tập và thường xuyên mời các chuyên gia từ các nước có nền y học phát triển tới bệnh viện để hỗ trợ các kỹ thuật khó, phức tạp... và từ 5 năm trở lại đây, các bác sĩ của Bệnh viện đã thực hiện được hầu hết các kỹ thuật phẫu thuật chỉnh hình xương mặt hàm.
Trước mổ. Sau mổ.
PV: Những tiến bộ trong phẫu thuật chỉnh hình xương mặt hàm tại Bệnh viện RHM TW HN hiện nay ra sao? Kết quả thế nào? Thưa GS?
GS.Trịnh Đình Hải: Như tôi vừa nói, từ mấy năm nay, phẫu thuật hỉnh hình xương mặt hàm đã trở thành kỹ thuật thường quy của bệnh viện và được thực hiện hàng tuần. Các bệnh nhân sau phẫu thuật đều rất hài lòng với kết quả điều trị. Khi ra viện, người bệnh đã có khuôn mặt được cải thiện rất rõ rệt với các tầng của khuôn mặt cân đối, hài hòa, tương quan các xương hàm và tương quan hai hàm răng rất hợp lý và đã cải thiện được cả về thẩm mỹ và chức năng rất thuyết phục. Nhờ vậy, đã có rất nhiều gia đình không phải đưa người thân ra nước ngoài điều trị nữa.
PV: Có trường hợp nào gây ấn tượng với GS?
GS.Trịnh Đình Hải: Có khá nhiều, nhưng có một trường hợp rất đặc biệt, một cháu gái 18 tuổi từ Quảng Ninh, gia đình đưa đến bệnh viện tìm hiểu thông tin để đưa cháu ra nước ngoài phẫu thuật. Nhưng sau khi được cung cấp đủ thông tin, gia đình đã quyết định để cháu được điều trị tại Bệnh viện RHM TW HN. Bệnh nhân đã được phẫu thuật chỉnh hình xương và có phối hợp điều trị nắn chỉnh răng cả trước và sau phẫu thuật, cấy ghép implant để phục hình lại các răng thiếu bẩm sinh. Do cháu có thể hình tốt, da trắng và rất thông minh như bố mẹ, sau điều trị tại bệnh viện, bản thân cháu, gia đình đã rất ngỡ ngàng với vẻ đẹp và nét duyên dáng của cháu. Ngay sau đó, có người còn nói đẹp tới mức có thể đưa cháu đi thi “sắc đẹp”.
PV: Vậy phương pháp phẫu thuật chỉnh hình cần đến lĩnh vực nào để phối hợp thưa GS?
GS.Trịnh Đình Hải: Có nhiều khoa, nhiều bộ phận tham gia vào quá trình chuẩn bị cả trước, trong phẫu thuật và sau phẫu thuật như phẫu thuật chỉnh hình hàm mặt, gây mê hồi sức, nắn chỉnh răng, chẩn đoán hình ảnh, Labo, cấy ghép răng... Đặc biệt là trong phẫu thuật cần có sự phối hợp rất quan trọng của các bác sĩ gây mê hồi sức, phải gây mê hạ áp để giảm thiểu chảy máu và an toàn tuyệt đối cho người bệnh. Tại Bệnh viện RHM TW HN, để thực hiện các kỹ thuật này, tất cả các khoa đều đã được thực hành rất bài bản, thuần thục và phối hợp rất ăn ý cho nên đã mang lại kết quả điều trị tốt nhất.
PV: Ngoài kỹ thuật chỉnh hình xương mặt hàm, Bệnh viện RHM TW HN có còn thực hiện kỹ thuật cao nào khác nữa không, thưa GS?
GS.Trịnh Đình Hải: Bệnh viện có 19 khoa chuyên sâu, hầu như tất cả các khoa đều thường xuyên cập nhật và ứng dụng kỹ thuật cao như: Vi phẫu thuật ghép thay thế xương hàm để khôi phục các khuôn mặt tàn phế cho người bệnh.
PV: Xin GS nói rõ hơn về kỹ thuật này?
GS.Trịnh Đình Hải: Trong RHM, có nhiều loại bệnh lý phải cắt bỏ xương hàm, sau khi cắt bỏ xương hàm thì khuôn mặt biến dạng rất nhiều và người bệnh thường xuyên phải che mặt mà số người phải cắt bỏ xương hàm không phải ít. Từ 10 năm nay, Bệnh viện đã triển khai kỹ thuật ghép xương hàm với 3 kíp phẫu thuật, một kíp cắt bỏ xương hàm và sửa soạn các cuống mạch để kết nối, một kíp lấy xương mác cẳng chân có vạt phần mềm và cuống mạch nuôi để ghép vào vùng mặt thay thế xương hàm và một kíp gây mê hồi sức. Sau từ 10 giờ đến 15 giờ phẫu thuật, người bệnh đã được phục hồi lại xương hàm và khuôn mặt với giải phẫu bình thường. Phần xương ghép thay thế xương hàm sẽ được phát triển bình thường nhờ được nuôi dưỡng tốt và được nối các mạch máu. Sau đó, có thể cấy ghép răng Implant để phục hình các răng rất tốt.
Đây cũng là kỹ thuật thường quy của Bệnh viện, mỗi tuần thực hiện từ 1-3 ca.
PV: Vậy ý nghĩa của các kỹ thuật này thế nào, thưa GS?
GS.Trịnh Đình Hải: Nhờ áp dụng các kỹ thuật cao, từ 10 năm nay, Bệnh viện đã rất thành công trong việc giữ người bệnh điều trị trong nước, không để người bệnh phải ra nước ngoài điều trị rất tốn kém và phiền toái cho người bệnh.
PV: Kỹ thuật vi phẫu của Bệnh viện có thể so sánh với các nước trong khu vực không, thưa GS?
GS.Trịnh Đình Hải: Các nước như Hàn Quốc, Mỹ và một số nước ở châu Âu đã làm tốt, còn các nước trong khu vực như Singapore, Thái Lan, Malaysia... mới mở các khóa đào tạo để triển khai từ năm 2016. Còn Bệnh viện RHM TW HN đã triển khai được 10 năm, năm 2017 này Bệnh viện sẽ kỷ niệm ca vi phẫu ghép xương hàm thứ 500 trong khi các nước trong khu vực mới bắt đầu khởi động. Về kỹ thuật này, chúng ta đã đi trước các nước trong khu vực. Chính vì vậy, các đồng nghiệp Singapore đã đặt vấn đề gửi bác sĩ sang Bệnh viện để được đào tạo.
PV: Xin trân trọng cảm ơn GS!