Ở nước ta, bệnh van tim khá phổ biến và gặp ở mọi lứa tuổi, bao gồm cả bệnh van tim bẩm sinh và bệnh van tim mắc phải. Thông thường, bệnh ban tim bẩm sinh gặp ở trẻ em, bệnh van tim hậu thấp thường gặp ở người trưởng thành trẻ tuổi và trung niên, bệnh van tim thoái hóa thường gặp ở người lớn tuổi. Các bệnh van tim nguyên phát rất đa dạng, thường gặp nhất là các dị tật van hai lá bẩm sinh gây hẹp hoặc hở van hai lá, van động mạch chủ bẩm sinh hai mảnh hoặc một mảnh, hẹp hoặc hở van hai lá hậu thấp, hẹp hoặc hở van động mạch chủ hậu thấp, hẹp hoặc hở van hai lá do thoái hóa, hẹp hoặc hở van động mạch chủ do thoái hóa, bệnh van tim sau xạ trị, bệnh van tim do viêm nội tâm mạc nhiễm trùng.
Ca bệnh điển hình
Anh N.V.Tr. - 49 tuổi, ngụ Bình Phước là trường hợp đầu tiên được mổ nội soi thay hai van tại khu vực miền Nam. Anh được chẩn đoán mắc bệnh van động mạch chủ và van hai lá nặng hậu thấp từ lâu. Người bệnh đến khám tại BV. ĐHYD trong tình trạng bệnh đã trở nặng với triệu chứng khó thở khi gắng sức, khiến công việc và cuộc sống bị ảnh hưởng. Phẫu thuật tim nội soi điều trị bệnh van hai lá đã được thực hiện an toàn và thường quy tại Khoa Phẫu thuật tim mạch BV. ĐHYD. Thế nhưng phẫu thuật nội soi điều trị bệnh lý van hai lá kèm với van động mạch chủ (hai van) khiến việc phẫu thuật nội soi gặp khó khăn hơn rất nhiều, người bệnh có khả năng phải chuyển sang mổ hở và chịu đựng hai vết mổ cùng lúc. Với sự quyết tâm của người bệnh, đội ngũ y bác sĩ bệnh viện đã quyết định phẫu thuật nội soi. Ca mổ diễn ra thành công tốt đẹp và người bệnh đã phục hồi tốt sau mổ chỉ với một vết sẹo nhỏ bên ngực trái.
Êkíp bác sĩ đang phẫu thuật nội soi tim
Một trường hợp nữa là bác N.T.B - 69 tuổi, ngụ Củ Chi, TPHCM. Trước đây, hai vợ chồng bác B. đều là thanh thanh niên xung phong, tham gia kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Hai năm gần đây, bác B. hay khó thở khi gắng sức. Người bệnh đi khám tại BV. ĐHYD thì được chẩn đoán hẹp van hai lá nặng, nếu không được phẫu thuật sẽ ảnh hưởng đến tính mạng. Dù e ngại tuổi già sức yếu nhưng được sự động viên tích cực từ chồng, bác B. vẫn quyết định thực hiện phẫu thuật. Trong quá trình chuẩn bị cho cuộc phẫu thuật, tình cờ các bác sĩ phát hiện người bệnh bị phình động mạch chủ bụng dạng túi. Phình động mạch chủ là dạng phình có nguy cơ vỡ cao, đặc biệt là khi chạy tuần hoàn ngoài cơ thể ngược dòng trong mổ tim nội soi. Phẫu thuật phình động mạch chủ bụng cũng là một phẫu thuật phức tạp. Sau khi được các bác sĩ tư vấn tận tình, bác B. và chồng quyết định phẫu thuật bằng mọi giá. Êkíp bác sĩ Khoa Phẫu thuật tim mạch BV. ĐHYD đã tiến hành đặt ống ghép nội mạch động mạch chủ cho người bệnh vào ngày cuối năm. Sau đó 3 ngày, khi sức khỏe đã ổn định, bác B. tiếp tục tiến hành ca phẫu thuật nội soi thay van tim thành công tốt đẹp. Sức khỏe của người bệnh sau phẫu thuật rất ổn định.
Kỹ thuật phẫu thuật tim ít xâm lấn
Theo PGS.TS.BS. Nguyễn Hoàng Định - Trưởng Khoa Phẫu thuật tim mạch BV. ĐHYD, người bệnh bị bệnh van tim thời gian đầu sẽ không có triệu chứng. Khi bệnh diễn biến nặng, khả năng dự trữ của tim bắt đầu giảm, người bệnh sẽ xuất hiện những triệu chứng như khó thở khi gắng sức, khó thở khi nằm đầu thấp, khó thở kịch phát về đêm, phù chân, chán ăn, sụt cân, đau ngực, choáng hoặc ngất. Một số người bệnh có biểu hiện gần giống hen và có thể được chẩn đoán nhầm với hen. Nếu không được điều trị, các triệu chứng trên sẽ ngày càng nặng nề, thường xuyên và dẫn đến suy tim không hồi phục.
Đa số người bệnh mắc các bệnh lý van tim đến bệnh viện khi tình trạng suy tim đã diễn tiến nặng, khiến việc hồi phục diễn ra khó khăn hơn các trường hợp phẫu thuật khi tim chưa suy giảm chức năng. Hai loại van tim nhân tạo hiện nay được sử dụng là van cơ học và van sinh học, mỗi loại van đều có những ưu - nhược điểm nhất định nên người bệnh thường gặp khó khăn trong việc lựa chọn van tim thay thế. Bên cạnh đó, chi phí phẫu thuật cũng như chi phí thay van tim nhân tạo khá cao nên nhiều người bệnh chưa có điều kiện phẫu thuật.
Hiện nay, phẫu thuật tim ít xâm là một kỹ thuật tiên tiến được Khoa Phẫu thuật tim mạch BV. ĐHYD ứng dụng điều trị tất cả các bệnh lý van tim. Với kỹ thuật này, người bệnh không phải mở toàn bộ xương ức mà chỉ cần một đường mở ngực nhỏ để đảm bảo thiết lập hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể. Phẫu thuật tim ít xâm lấn có ưu điểm vượt trội giúp người bệnh ít đau, sớm hồi phục và trở về sinh hoạt thường ngày, sẹo mổ nhỏ giúp giảm đi sự tự ti và ám ảnh cho người bệnh.
