Kỳ 2: Cách phòng tránh tổn thương da, loét da cho người nằm bất động lâu năm

Người bệnh nằm lâu phải đối mặt với nhiều vấn đề bệnh tật thứ cấp phát sinh, trong đó loét tỳ đè do nằm bất động lâu là một trong những mối nguy lớn cần quan tâm. Báo Sức khỏe & Đời sống xin gửi đến quý độc giả phần chia sẻ từ Ths.BS Trịnh Thị Bích Hà - Khoa Lão - Chăm sóc giảm nhẹ Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM liên quan vấn đề này:

Người dễ gặp tổn thương da do nằm lâu bất động

Loét tỳ đè được xác định bởi các biến đổi ở da và mô dưới da do tỳ đè lên các lồi xương gây ra. Nếu không được chú ý các lực này sẽ gây loét.

Các đối tượng sau đây thường gặp vấn đề tổn thương tỳ đè bao gồm:

Bệnh nhân nằm đơn vị hồi sức tích cực (ICU): Tỷ lệ tổn thương tỳ đè trong nhóm bệnh nhân này được báo cáo nằm trong top cao nhất ở bệnh nhân nội trú.

Bệnh nhân chăm sóc giảm nhẹ: Chăm sóc cuối đời là một bối cảnh nguy cơ cao phát triển tổn thương tỳ đè do chức năng các cơ quan của bệnh nhân đã suy kiệt đến cùng cực. Da là cơ quan rộng nhất của cơ thể, do đó nó cũng có thể bị suy yếu như bất kỳ cơ quan nào.

Bệnh nhân nội khoa: bệnh nhân cao tuổi, ít vận động, mắc đái tháo đường, bệnh lí thần kinh mạn tính : sa sút trí tuệ, di chứng tai biến mạch máu não,…

Bệnh nhân ở phòng mổ: Tổn thương tỳ đè thường xảy ra ở bệnh nhân trong các đơn vị phẫu thuật hoặc khoa ngoại.

Trong quá trình phẫu thuật, bệnh nhân bất động, nằm trên một bề mặt tương đối cứng, không thể cảm nhận được sự đau hoặc khó chịu do áp lực, và không thể thay đổi tư thế để giảm áp lực.

Thời gian bất động thường không chỉ giới hạn trong thời gian phẫu thuật mà còn trong giai đoạn trước phẫu thuật và thường bệnh nhân vẫn giữ nguyên tư thế cho đến khi họ đến phòng hồi tỉnh.

Bệnh nhân tổn thương tủy sống: Nguy cơ tổn thương tỳ đè tăng lên ở nhóm bệnh nhân này do bất động, giảm cảm giác và sự thay đổi trong sinh lý bệnh gây phá hủy da.

Bệnh nhân ở khoa chấn thương chỉnh hình: trải qua chấn thương và/hoặc phẫu thuật kéo dài, gãy khớp háng, sau bó bột chậu lưng chân…

Đối với bệnh nhân thừa cân, béo phì: Béo phì có liên quan đến các vấn đề và bệnh về da ; mối quan hệ nguyên nhân giữa bệnh béo phì và sự phát triển tổn thương tỳ đè không rõ ràng do kết quả của nghiên cứu dịch tễ học hiện tại không đồng nhất. Do đó hiện tại chưa thể kết luận bệnh nhân béo phì có dễ mắc tổn thương tỳ đè hay không.

Vị trí tổn thương loét tỳ đè phổ biến

Mỗi tư thế duy trì kéo dài khác nhau sẽ tạo nên những tác động khác nhau đối với các khu vực tiếp xúc của cơ thể và tạo nên những nguy cơ tổn thương tỳ đè khác nhau:

Tư thế duy trì kéo dài	Vị trí dễ bị tổn thương tỳ đè
Nằm ngửa	Vùng xương cùng dễ gây loét ép sớm nhất. Vùng chẩm. Vùng xương bả vai. Khuỷu tay. Hai gai chậu sau trên. Gót chân. Dưới mông.
Nằm sấp	Trán Cằm Má Vai trước Khuỷu tay Ngực (vú) Cơ quan sinh dục Xương chậu trước (mào chậu và ụ ngồi) Đầu gối Mu chân và ngón chân Mũi
Nằm nghiêng	Mặt bên và tai Khuỷu tay Vai Nách Xương sườn Hông Bắp chân Đầu gối Cổ chân Mắt cá chân
Ngồi	Vai Mông Ụ ngồi của xương chậu Xương cùng Xương cụt Vùng khoeo Gót chân

Những vị trí cơ thể dễ gặp tổn thương do loét tỳ đè khi giữ cố định một tư thế

Đối với một tổn thương tỳ đè, việc chăm sóc và điều trị bệnh nhân cần sự phối hợp từ nhiều phía như thầy thuốc, điều dưỡng, bệnh nhân và thân nhân. Với những trường hợp bệnh nhân được chăm sóc, điều trị tại nhà, người bệnh cần được thay đổi thường xuyên tư thế, tăng cường lưu thông máu, giữ vệ sinh sạch sẽ cũng như cần có chế độ dinh dưỡng lành mạnh, đầy đủ, cân đối.

Hậu quả có thể xảy ra do tổn thương tỳ đè

Tổn thương tỳ đè là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tăng thời gian nằm viện; tăng tỉ lệ tái nhập viện; Tăng chi phí điều trị: theo thống kê ở Mỹ, chi phí chăm sóc dành cho tổn thương tỳ đè khoảng 11,6 triệu USD, chi phí chăm sóc một bệnh nhân dao động từ 500USD đến 152,000 USD; Tăng tỉ lệ tử vong và biến chứng ở bệnh nhân nằm viện; Giảm chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân và người chăm sóc.

Ngoài ra, người bệnh với tổn thương tỳ đè lâu ngày có thể có các triệu chứng như đau, khó chịu, căng thẳng, lo âu, trầm cảm, giảm khả năng tự chăm sóc bản thân, hoạt động xã hội; Nếu tổn thương tỳ đè không điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh nhân sẽ có nguy cơ tử vong cao do biến chứng nhiễm trùng, suy chức năng các cơ quan.

Kỳ 3: Chăm sóc người thân nằm lâu trước nguy cơ loét tỳ đè

Mời quý độc giả xem thêm nội dung video đang được quan tâm: