Theo y học cổ truyền, sốt xuất huyết thuộc ngoại cảm phong nhiệt, còn gọi ngoại cảm ôn tà. Người bệnh sốt cao đột ngột, sốt liên tục, khi sốt cao sẽ dẫn đến tổn thương đến phần âm “ tân dịch”. Nguyên nhân chủ yếu là do hỏa thịnh âm hư, nhức mỏi do nhiệt tà uất kết.
Phép trị theo Đông y là tân lương giải biểu, thanh nội nhiệt, dưỡng âm, cầm huyết, thư cơ, kết hợp thanh hỏa mà huyết cầm và giải nhiệt tà giảm đau mỏi... Sau đây xin giới thiệu kinh nghiệm dùng bài thuốc nam phòng trị xuất huyết độ I, II. Bài thuốc gồm: cỏ mực 16g, lá tre 16g, rễ cỏ tranh 16g, rau má 16g, cát căn (sắn dây)16g, đậu đen 40g. Sắc uống ngày 1 - 2 thang, mỗi thang sắc 2-3 lần, mỗi lần đổ 3 chén sắc còn 1 chén, uống liên tục cho đến khi hết sốt (khỏi bệnh). Tác dụng giải nhiệt tà dưỡng âm, thanh hỏa cầm huyết, thư cơ, bổ chính khử tà. Chủ trị sốt xuất huyết, sốt siêu vi, “ôn bệnh”.
Gia giảm:
Nếu sốt kèm đau họng, nổi ban nhiều gia kim ngân hoa 20g. Nếu nhức mỏi cơ gia sắn dây gấp đôi, nếu nóng bứt dứt khó ngủ gia lá tre gấp đôi. Nếu chảy máu mũi, máu chân răng, nôn khan, nôn ra máu, xuất huyết đại tiểu tiện tăng vị rễ cỏ tranh gấp đôi. Nếu có tiêu chảy cỏ mực, rễ cỏ tranh nên sao vàng.
Giai đoạn hết sốt, người mệt mỏi tay chân lạnh, nổi da gà, dễ vã mồ hôi, huyết áp tụt thì giảm vị cỏ mực, rễ cỏ tranh; gia thêm sâm ngọc linh 12g hoặc nhân sâm, đảng sâm, mạch môn mỗi vị 14g, ngũ vị tử 10g để tăng tác dụng bổ khí liễm hãn dưỡng âm sinh tân.
Đây là bài thuốc nam quý chữa sốt xuất huyết khá công hiệu, đặc biệt rất hiệu quả giảm các triệu chứng khó chịu bệnh như sốt cao, xuất huyết, nhức mỏi, bứt rứt khó ngủ... Tác giả đã sử dụng bài thuốc này nhiều năm, cho gần 100 ca đều thấy kết quả tốt chưa thấy tác dụng phụ, khi hết sốt nhanh phục hồi, rất dễ uống và dễ sử dụng, dược liệu sẵn có. Nếu được sử dụng sớm ngay ngày đầu sẽ rất hiệu quả. Tuy nhiên với bệnh nhân nặng độ III và IV thì bài này chỉ có tác dụng phối hợp và hỗ trợ giảm triệu chứng. Nhất thiết phải đưa người bệnh đến bệnh viện để các bác sĩ khám và điều trị.
Lương y Minh Phúc
