Viêm phần phụ (viêm âm đạo, viêm loét cổ tử cung, viêm cổ tử cung, viêm khoang chậu...) y học cổ truyền gọi đới hạ. Chị em thường có biểu hiện khí hư kéo dài như sợi tơ không dứt có khi rất hôi, có thể màu trắng (bạch đới) hoặc vẩn đục lờ lờ máu cá (xích đới). Nguyên nhân gây bệnh thường do tỳ hư, can uất, thấp nhiệt,... Sau đây là một số bài thuốc trị xích bạch đới theo kinh nghiệm dân gian.
Thuốc uống
Bài 1: hoa dâm bụt 15- 30g, đem sắc nước cho thêm 1/3 lượng rượu gạo, tất cả khoảng 100ml, sắc còn 50ml chia làm 2 lần uống trong ngày, đến khi nào đỡ thì thôi.
Bài 2: hoa mào gà trắng 15g cho vào 100ml nước sắc còn 50ml, uống chia làm 2 lần trong ngày.
Bài 3: ích trí nhân 90g sao muối, vỏ hầu nung 90g. Nghiền thành bột thật mịn ngày dùng 9g với nước cháo uống vào buổi sáng.
Bài 4: hoa mào gà trắng 30g, rau sam 20g cho vào nước vừa đủ sắc uống. Mỗi ngày 2- 3 lần.
Bài 5: đậu ván trắng 40g, vỏ thạch chi lựu 20g, lá trắc bách 15g, nước vừa đủ sắc uống ngày 2- 3 lần.
Bài 6: mai mực 120g, hoa dâm bụt 30g, bồ công anh 30g, nước vừa đủ sắc uống ngày một thang, uống 2-3 lần.
Bài 7: rễ cây xích đồng nam (sao) 16g, rễ cây bạch đồng nữ (sao) 16g, rễ cây bồ cu vẽ (sao) 16g. Các vị sắc với 600ml nước còn 100ml. Uống 2 lần trong ngày.
Bài 8: kiếm thực (sao vàng) 100ml, cỏ sữa nhỏ lá 100g. Các vị sắc với 800ml nước còn 100ml uống trong ngày.
Thuốc rửa
Bài 1: lá nhội (lá bánh tẻ) 1.000g. Lá nhội rửa sạch nấu với 5 lít nước liên tục trong 8 giờ. Đem bỏ bã rồi tiếp tục đun cho đặc lại (vừa cô vừa quấy để tránh cháy) đến khi sánh đặc là được. Trước khi bôi rửa bộ phận sinh dục ngoài bằng nước đun lá trầu, hay nước phèn chua loãng. Sau đó đặt miếng gạc nhỏ mềm chấm vào dung dịch bôi vào chỗ viêm ngứa (bôi sâu âm đạo nếu ngứa trong sâu, không sợ độc hại gì).
Bài 2: vỏ rễ cây dâm bụt 200g sắc với 2 lít nước để rửa âm hộ hàng ngày.
Cây dâm bụt không chỉ là loại cây trồng làm cảnh mà rễ, lá và hoa đều được làm thuốc trị viêm phần phụ.
Bài 3: lá móng tay 30g, binh lang 10g, thương truật 20g, khô phàn (phèn phi) 8g, tô mộc 30g. Các vị cho vào nồi, đổ 2.000ml nước đun sôi 15-20 phút. Gạn nước lọc sạch cho vào chậu để rửa và ngồi ngâm âm đạo, ngày 1-2 lần.
Bài 4: khổ sâm (lá) 12g, lá nhội 30g, thổ phục linh 20g, thương truật 12g, hoàng bá 12g. Các vị cho vào nồi, đổ 2.000ml nước vào đun sôi 15-20 phút. Gạn nước lọc sạch cho vào chậu để rửa và ngồi ngâm âm đạo, ngày 1-2 lần.