Hiệu quả trong giảm tiêu thụ muối
Tại hội nghị, với sự tham dự của hơn 400 đại biểu thuộc mạng lưới chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em của Bộ Y tế trên toàn quốc đến từ các Sở Y tế, các Trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản, các Trung tâm Kiểm soát bệnh tật; các bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng từ các bệnh viện sản – nhi trên toàn quốc, các nghiên cứu và tiến bộ cập nhật trong lĩnh vực sản nhi đã được trình bày nhằm hỗ trợ công tác chuyên môn cho các cán bộ y tế.
Các đại biểu được cập nhật về ứng dụng quan trọng của một số axit amin như cysteine, theanine, glutamine và glutamate qua bài trình bày “Dinh dưỡng axit amin cho mẹ và bé” của PGS. TS. Lê Bạch Mai – Nguyên Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia.
PGS. TS. Lê Bạch Mai – Nguyên Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia chia sẻ về ứng dụng của axit amin trong dinh dưỡng cho mẹ và bé tại Hội nghị.
Cysteine và theanine khi được sử dụng kết hợp có thể giúp tăng cường chức năng miễn dịch và đề kháng của trẻ em. Tương tự, glutamine cũng hỗ trợ cải thiện chức năng miễn dịch, đặc biệt ở trẻ em mắc các bệnh lý về máu.
Glutamate có thể được cơ thể hấp thu thông qua các thực phẩm như thịt, hải sản, rau củ quả, sữa và bột ngọt, một loại gia vị được một giáo sư người Nhật Bản là TS. Kikunae Ikeda phát minh ra vào năm 1908. Phát minh này đã đưa đến sự ra đời của sản phẩm bột ngọt đầu tiên trên thế giới và bột ngọt duy nhất từ Nhật Bản là AJI-NO-MOTO của Tập đoàn Ajinomoto, với ước vọng là cải thiện dinh dưỡng cho người dân Nhật Bản lúc bấy giờ thông qua những món ăn ngon.
Với thành phần chính là glutamate, bột ngọt có khả năng mang lại vị umami – vị ngon hay vị ngọt thịt cho món ăn. Các nghiên cứu còn chỉ ra bột ngọt có một số vai trò sinh lý dinh dưỡng quan trọng khác như hỗ trợ tăng tiết nước bọt, dịch vị từ đó hỗ trợ quá trình tiêu hóa thực phẩm; đồng thời, kết hợp muối ăn và bột ngọt ở liều lượng hợp lý sẽ giúp duy trì vị ngon cho thực phẩm giảm muối. Chế độ ăn giảm muối đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ phù, tăng huyết áp, tiền sản giật v.v ở phụ nữ mang thai cũng như duy trì một thói quen ăn uống tốt cho sức khỏe cho trẻ em ngay từ khi còn nhỏ.
PGS.TS. Lê Bạch Mai cho biết sử dụng muối ăn kết hợp với bột ngọt ở hàm lượng 0.48% có thể giúp giảm khoảng 50% lượng muối ăn và 31.5% lượng natri hấp thu vào cơ thể mà vẫn giữ nguyên vị ngon của thực phẩm. Tại Việt Nam, trong tài liệu “Hướng dẫn điều trị lâm sàng” năm 2015, Bộ Y tế cũng đã đưa ra hướng dẫn việc sử dụng bột ngọt để tăng vị ngon của những thực phẩm ít muối và hỗ trợ duy trì chế độ ăn tốt cho sức khỏe này.
An toàn cho mẹ và bé
Trong hội thảo, PGS.TS Lê Bạch Mai đã cung cấp các kết quả đánh giá một cách toàn diện về tính an toàn của bột ngọt khi sử dụng dưới dạng gia vị.
Từ năm 1987, Ủy ban các Chuyên gia về Phụ gia thực phẩm của Tổ chức Lương nông Liên hiệp quốc và Tổ chức Y tế Thế giới (JECFA) đã kết luận bột ngọt là một phụ gia thực phẩm an toàn với liều dùng hàng ngày không xác định. Bên cạnh đó, Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm của Mỹ; Ủy ban Khoa học về Thực phẩm của Cộng đồng chung Châu Âu; Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản cũng khẳng định bột ngọt là an toàn. Tại Việt Nam, Bộ Y tế xếp bột ngọt vào “Danh mục các chất phụ gia được phép sử dụng trong thực phẩm”.
Glutamate – thành phần chính của bột ngọt tồn tại phổ biến ở nhiều loại thực phẩm trong tự nhiên và cả trong sữa mẹ.
Các nghiên cứu khoa học cho thấy việc sử dụng bột ngọt trong chế độ ăn không ảnh hưởng đến chức năng và hoạt động của não bộ nhờ các cơ chế kiểm soát chặt chẽ tại ruột (ruột chuyển hóa glutamate như nguồn năng lượng) và não (nhờ cơ chế hàng rào máu – não).
JECFA cũng đánh giá quá trình chuyển hóa bột ngọt trong cơ thể trẻ em và người lớn là như nhau và không có mối nguy nào đối với trẻ em khi sử dụng bột ngọt. Bên cạnh đó, phụ nữ mang thai và bà mẹ cho con bú sử dụng bột ngọt không ảnh hưởng đến bào thai và trẻ bú mẹ. Một thông tin thú vị là sữa mẹ có hàm lượng glutamate dồi dào (264mg glutamate/100g sữa mẹ), nên một cách tự nhiên, trẻ đã hấp thụ glutamate thông qua sữa mẹ ngay từ những năm tháng đầu đời.
Như vậy, axit amin nói chung và glutamate - bột ngọt nói riêng có những ứng dụng phong phú trong hỗ trợ dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ em, không chỉ giúp tăng cường chức năng tiêu hóa mà còn giúp giảm tiêu thụ muối trong chế độ ăn, giúp bà mẹ và trẻ em thực hành những chế độ dinh dưỡng tốt cho sức khỏe.
Báo cáo trên giúp các bác sĩ, cán bộ y tế và chuyên gia dinh dưỡng nắm bắt và vận dụng các axit amin một cách phù hợp để hỗ trợ dinh dưỡng cho bà mẹ và trẻ em vì một thế hệ tương lai khỏe mạnh.