Dạy con về giới tính là điều mà phụ huynh nào cũng cảm thấy khó nói và băn khoăn không biết sẽ phải dạy con những gì về giới tính, điều gì nói trước, điều gì từ từ hãy nói để con còn kịp tiếp thu. Sự chần chừ ấy khiến trẻ lỡ đi cơ hội tiếp thu kiến thức giới tính từ nhỏ và tạo ra những lỗ hổng về giới tính khi trẻ lớn.
Mục đích của giáo dục giới tính cho con
Nói chuyện giới tính cho con cần bắt đầu từ nhỏ, cách cởi mở, dễ chịu, thường xuyên, liên tục, khi con đã có những nhận biết về giới tính của mình, ở từng độ tuổi thì khác nhau phân theo mức độ chi tiết. Ở tiểu học, con cần biết sự khác nhau giữa bạn trai và bạn gái, các bộ phận trên cơ thể. Đầu tuổi dậy thì nói cho bé gái về quá trình phát triển ngực, kinh nguyệt, mọc lông mu, cách vệ sinh cơ thể. Ở bé trai nói về râu, lông, mụn trứng cá, mộng tinh, giấc mơ ướt... Khi trẻ dậy thì thì không còn gì phải giấu. Hãy nói với con trẻ hết về chuyện yêu đương, bao cao su, phòng tránh thai, phòng tránh bệnh lây truyền qua đường tình dục, thậm chí là cảm xúc khi quan hệ... Cần sử dụng cả trắc nghiệm, sách báo, phim ảnh đủ để minh họa và khắc sâu lời mình. Hãy để ý và quan tâm đến các dấu hiệu ở trẻ. Đó là cách tốt nhất để kịp thời trang bị thêm kiến thức cho trẻ và nhận biết điều gì đang xảy ra ở trẻ.
Đứa trẻ cần hiểu được tầm quan trọng của sự phát triển giới tính tự nhiên và quan hệ của nó với người khác giới. Lường trước được, đánh giá trước được các vấn đề lạm dụng tình dục hay bị tấn công tình dục. Đưa ra các quyết định khi ứng phó với các tình huống bị tấn công. Vấn đề vệ sinh cá nhân, nhất là vệ sinh cơ quan sinh dục (trẻ nam cũng cần phải sạch sẽ, phát hiện những bất thường ở cơ quan sinh dục). Các biện pháp phòng tránh thai và các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Không cấm đoán con yêu, thậm chí không cấm đoán quan hệ tình dục, thủ dâm, mà phải hướng dẫn con ứng xử như thế nào để an toàn cho sức khỏe. Đặc biệt phải định hướng con rõ ràng về giới tính, không được phép mơ hồ, cảnh giác với các hành vi gạ gẫm tình dục đồng giới...
Nói gì với con?
Theo một vài khảo sát, những đứa trẻ có hành vi lệch lạc về giới tính thường rơi vào các gia đình mà môi trường sống không an toàn (xảy ra trục trặc giữa vợ chồng, cha mẹ - con cái, giữa anh chị em với nhau, thầy cô giáo - học trò, bạn bè). Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến những căng thẳng, rối loạn hành vi hoặc nhân cách ở trẻ. Hầu hết đó là những đứa trẻ thiếu tự tin, nhút nhát hay lo âu... Không cảm nhận được tình thương từ cha mẹ, cảm thấy trống vắng trong tâm hồn cần được lấp đầy... trẻ sẽ tự hóa giải lo âu bằng cách lên mạng chat với những người bạn ảo hoặc uống rượu, hút thuốc, chơi game và nghiện... sex. Giáo dục giới tính là một vấn đề không đơn giản, đó là một quá trình cần sự sẻ chia và lắng nghe ở cả hai phía cha mẹ và con cái. Thậm chí, khi con có những suy nghĩ buồn cười, những tò mò vớ vẩn... người mẹ cũng nên kiên nhẫn giải thích cặn kẽ cho trẻ hiểu vấn đề. Khi tò mò về giới tính được giải tỏa, trẻ sẽ phần nào giải quyết được bức xúc và không dành thời gian lên mạng xem phim “đen” nữa. Khi nói chuyện về giới tính, điều quan trọng là cha mẹ không nên tạo ra cảm giác kỳ thị, khó chịu, xấu hổ về các bộ phận này. Chỉ cần nhấn mạnh rằng đó là vùng đặc biệt và rất riêng của mỗi người. Chỉ khi cần thiết như khám bệnh và vệ sinh mới cho phép người có trách nhiệm chạm vào. Đây cũng là cách nói giúp từng bước phát triển suy nghĩ khỏe mạnh về giới tính cho con, thích hợp cho việc nói chuyện về tình dục khi con lớn hơn.
Nhiều phụ huynh tỏ ra lo lắng khi thấy trẻ có hành vi thủ dâm. Càng cấm đoán, trẻ sẽ càng tìm đủ mọi cách giải tỏa. Tuy nhiên, ngoài những bà mẹ cấm đoán con một cách thái quá, cũng có người do không hiểu biết, đã vô tình tiếp tay cho những hành vi trên mà cứ tưởng đó là một cách giáo dục giới tính. Nhiều khi trẻ nói thật, các cha mẹ lại có thái độ dè bỉu, khiến trẻ hoang mang, từ đó không chia sẻ nữa.
Một số người lại hay làm quá lên hoặc quan tâm quá mức chuyện con bảo vệ vùng kín lúc ngủ, tránh va đập khi thể dục, đùa nhau với bạn. Tuy nhiên, tâm lý trẻ là cái gì càng cấm đoán, chúng sẽ càng để ý, càng trêu chọc. Cách tốt nhất là nên để bọn trẻ tự nhiên, quan trọng là dạy con các kỹ năng ứng phó trước mọi tình huống. Khi dạy trẻ cần tuyệt đối tránh kiểu giáo điều hình thức. Trẻ sẽ cảm thấy tự xấu hổ và giấu giếm mọi chuyện vì sợ cha mẹ lên án thay vì hiểu và đứng về phía mình.
Nguyên tắc giáo dục giới tính cho trẻ là phải “vẽ đường cho hươu chạy đúng còn hơn để hươu chạy lạc đường”. Cần nói trước các giai đoạn phát triển của trẻ để con hiểu và có kiến thức trước khi có những thay đổi mạnh mẽ về tâm sinh lý.
BS. HUYỀN TRÂM
