Các cơ sở y tế là nơi tập trung các mầm bệnh nguy hiểm. Trong quá trình khám, điều trị và xét nghiệm, một lượng lớn chất thải có nguy cơ chứa các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng... được thải ra. Đây chính là chất thải y tế - một trong những nguồn nguy cơ lớn nhất trong khuôn viên bệnh viện.
Nếu không được quản lý nghiêm ngặt, chuỗi lây nhiễm sẽ bắt đầu từ chính những vật tư y tế đã qua sử dụng này, gây ra nhiễm khuẩn bệnh viện, đe dọa trực tiếp nhân viên y tế, bệnh nhân khác và cả cộng đồng. Vì vậy, việc thiết lập một quy trình xử lý khép kín, an toàn là yêu cầu sống còn của mọi cơ sở y tế.
Quy trình thu góp chất thải y tế tại Bệnh viện 19-8.
Tại Bệnh viện 19-8 (Bộ Công an), Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn là đơn vị chịu trách nhiệm giám sát toàn bộ quy trình xử lý chất thải. Đại diện khoa cho biết, bệnh viện áp dụng một quy trình khép kín, tuân thủ nghiêm ngặt các bước. Mọi chất thải đều được phân loại ngay tại nguồn, bao gồm 4 dòng riêng biệt: lây nhiễm, nguy hại (không lây nhiễm), thông thường và tái chế. Sau khi phân loại, chúng được thu gom và đưa về khu lưu trữ tập trung của bệnh viện.
Hàng ngày, toàn bộ chất thải y tế sẽ được bàn giao cho một công ty môi trường đô thị chuyên trách để vận chuyển đi tiêu hủy. Đặc biệt, đối với rác thải lây nhiễm, bệnh viện áp dụng công nghệ hấp tiệt khuẩn để vô hiệu hóa mầm bệnh. Sau quá trình này, chúng trở thành chất thải không lây nhiễm và được xử lý như rác thải thông thường.
Nhấn mạnh về tầm quan trọng của công tác này, đại diện Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn Bệnh viện 19-8 khẳng định, việc quản lý chặt chẽ chất thải lây nhiễm đóng vai trò then chốt trong khuôn viên cơ sở y tế. Nếu quy trình này không được đảm bảo, nguy cơ lây nhiễm chéo ra môi trường, cũng như lây lan mầm bệnh cho bệnh nhân, người nhà và chính nhân viên y tế là rất cao.
Thông thường với các cơ sở y tế, Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn sẽ là đơn vị hướng dẫn kiểm tra, giám sát tuân thủ quy định quản lý chất thải y tế tại các đơn vị trong toàn bệnh viện.
"Mầm bệnh ẩn mình" và gánh nặng nhiễm khuẩn bệnh viện
Theo định nghĩa, chất thải y tế lây nhiễm là nhóm chất thải chứa mầm bệnh với số lượng hoặc mật độ đủ khả năng gây bệnh. Chúng bao gồm bông băng dính máu, dịch tiết, vật sắc nhọn như kim tiêm, lưỡi dao mổ đã qua sử dụng, các mẫu bệnh phẩm từ phòng xét nghiệm hay mô, cơ quan sau phẫu thuật.
Sự nguy hiểm nằm ở chỗ, các mầm bệnh này có thể tồn tại và phát tán qua nhiều con đường: qua vật sắc nhọn đâm thủng da, qua tiếp xúc trực tiếp, hay thậm chí qua không khí nếu không được đóng gói đúng cách.
Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến nhiễm khuẩn bệnh viện - loại nhiễm khuẩn mà bệnh nhân mắc phải trong thời gian nằm viện. Hậu quả của nó vô cùng nặng nề: làm tăng tỷ lệ tử vong, kéo dài thời gian nằm viện, tăng chi phí điều trị và nghiêm trọng hơn là làm gia tăng tình trạng kháng kháng sinh, gây khó khăn cho công tác điều trị trong tương lai. Việc kiểm soát chất thải y tế lây nhiễm, do đó, chính là "cắt đứt" mắt xích đầu tiên và quan trọng nhất để ngăn chặn thảm họa này.
Quy trình khép kín: Từ phân loại tại nguồn đến xử lý cuối cùng
Để phá vỡ chuỗi lây nhiễm, chất thải y tế phải được quản lý theo một quy trình khép kín, nghiêm ngặt từ khi phát sinh cho đến khi bị tiêu hủy hoàn toàn.
1. Phân loại tại nguồn: Đây là bước quan trọng nhất. Chất thải lây nhiễm phải được thu gom riêng biệt ngay tại nơi phát sinh (như buồng bệnh, phòng thủ thuật). Tuyệt đối không được để lẫn lộn với chất thải thông thường (rác sinh hoạt). Theo quy định, chúng phải được bỏ vào các túi hoặc thùng màu vàng. Riêng các vật sắc nhọn bắt buộc phải được cho vào hộp kháng thủng (hộp an toàn) chuyên dụng.
2. Thu gom và vận chuyển nội bộ: Sau khi phân loại, các túi và hộp chứa chất thải phải được buộc kín (không đầy quá 3/4) và dán nhãn "CHẤT THẢI LÂY NHIỄM". Việc vận chuyển từ các khoa phòng về khu lưu giữ chung phải sử dụng xe chuyên dụng, đi theo các tuyến đường và khung giờ cố định, tránh đi qua các khu vực sạch như khu điều trị, nhà ăn.
3. Lưu giữ an toàn: Các cơ sở y tế bắt buộc phải có khu vực lưu giữ chất thải y tế lây nhiễm riêng biệt. Khu vực này phải có khóa, cách ly với khu vực công cộng, đảm bảo thông gió tốt và có các phương tiện ứng phó sự cố (như tràn đổ dịch tiết). Theo quy định, thời gian lưu giữ chất thải tại bệnh viện không quá 48 giờ; đối với các cơ sở ở vùng sâu, vùng xa, thời gian tối đa là 72 giờ. Nếu có kho lạnh bảo quản dưới 8°C, thời gian có thể kéo dài tối đa 7 ngày.
4. Xử lý và tiêu hủy: Đây là công đoạn cuối cùng để loại bỏ hoàn toàn mầm bệnh. Các công nghệ xử lý tiên tiến bắt buộc phải được áp dụng, bao gồm các phương pháp như thiêu đốt nhiệt độ cao, tiệt trùng bằng hơi nước bão hòa (hấp ướt) hoặc tiệt trùng bằng vi sóng. Chỉ sau khi trải qua các công đoạn này, chất thải mới trở nên an toàn và được xử lý như chất thải thông thường.
Xem thêm video được quan tâm:
Nguy cơ nhiễm độc chì, cadimi khi dùng hộp xốp đựng thực phẩm | SKĐS
