Vấn đề khắc phục những tiêu cực tại lễ hội đền Trần là mối quan tâm của xã hội khi mà việc nghiên cứu mô hình lễ hội phù hợp đang được thực hiện và công bố bản tổng hợp đánh giá của báo chí về lễ hội đền Trần vừa được Viện Văn hóa nghệ thuật tổ chức tại Hà Nội.
 Cảnh phát ấn tại đền Trần tại Nam Định. |
Báo chí phê phán mạnh mẽ!
Có lẽ bạn đọc không còn lạ với báo giới về những bài báo sôi nổi trong và sau những ngày diễn ra lễ hội đền Trần ở Nam Định. Những ngày được coi là “bão táp” ở đền Trần đầu xuân năm nay, nhiều tờ báo thể hiện sự đồng thuận cao khi mạnh mẽ phê phán hàng loạt những biểu hiện tiêu cực diễn ra tại đây: Nạn “chặt chém”, cảnh ùn tắc, cờ bạc trá hình, quản lý thiếu chặt chẽ và đỉnh cao là sự hỗn độn, chen lấn khi phát ấn. Nhiều nhà nghiên cứu văn hóa, lịch sử, Hán Nôm cũng lên tiếng trên các diễn đàn, phản biện công tác tổ chức, điều hành lễ hội của địa phương, cảnh báo và chỉ ra những biến tướng lễ hội.
Đền Trần trở thành một trong những “điểm nóng” đầu xuân khi các cơ quan văn hóa đánh giá, tổng kết mùa lễ hội 2011. Bộ VH-TT&DL cũng đã giao cho Viện VHNT phối hợp với địa phương nghiên cứu đề xuất mô hình tổ chức lễ hội đền Trần phù hợp, đẩy lùi tiêu cựcvà phát huy giá trị tốt đẹp. Mới đây, Viện đã tổ chức cuộc gặp mặt báo chí để công bố bản tổng hợp những đánh giá của báo chí về lễ hội đền Trần và đề nghị tiếp tục nhận được những ý kiến cho việc xây dựng mô hình. Qua hơn 60 bài báo mà Viện tập hợp, phân tích, có thể thấy, đa số tập trung vào góp ý, phản biện đối với công tác tổ chức, quản lý phản ánh, phê phán những tiêu cực tràn lan ở lễ hội đền Trần. Trong đó, nổi cộm và gay gắt nhất là những cảnh chen chúc nghẹ thở khi phát ấn.
Được biết, sắp tới cũng sẽ có cuộc thăm dò ý kiến người dân sở tại khu vực đền Trần để có thêm nhận xét, đánh giá, ý nguyện của quần chúng. Tất nhiên, cần hiểu đây là quần chúng sở tại - trong đó nhiều người được hưởng lợi từ việc kinh doanh dịch vụ trong dịp lễ hội.
 Chen lấn trong đêm phát ấn đền Trần dịp xuân 2011. Ảnh: Duy Tuấn |
Sắp tới, trong việc tiếp tục tìm giải pháp cho việc tổ chức lễ hội mà một trong những tâm điểm cần giải quyết là việc phát ấn, rất cần một quyết định đúng đắn để dũng cảm từ bỏ hoặc tạm dừng những gì đã gây ra lắm chuyện tiêu cực, nhiêu khê như vừa qua. Nhất là những tiêu cực đó không chỉ tạo nên hình ảnh xấu cho một lễ hội mà còn ảnh hưởng đến cái nhìn về đời sống văn hoá của cả địa phương. Không lẽ việc phục hồi, phát huy những giá trị tinh thần tốt đẹp của triều đại nhà Trần lại phải gắn liền với cảnh hỗn loạn, mạnh ai nấy chen một cách tham lam, vô tội vạ!
Đừng để đến lúc nghĩ về lễ hội đền Trần thì ấn tượng để lại trong khách thập phương không phải là những nghi thức tôn nghiêm, sự hiểu biết, niềm cảm phục võ công oanh liệt của các vị vua và danh tướng nhà Trần, mà lại là nỗi “khiếp sợ” khi phải trải qua một cuộc “hành xác” và thở phào nhẹ nhõm vì đã thoát khỏi biển người nhốn nháo. Rõ ràng không nên tiếp tục tổ chức phát ấn trong lễ hội đền Trần nếu không có một giải pháp khả thi.
HOÀNG HOA