Chương trình sẽ lập bản đồ đầu tư Chăm sóc Sức khỏe Ban đầu (CSSKBĐ) và các dự án đầu tư tại các địa phương và đề xuất các kế hoạch bước triển khai đầu tư, hợp tác của các đối tác nhằm thực hiện đổi mới CSSKBĐ tại Việt Nam.
Thành lập Nhóm công tác kỹ thuật về Chăm sóc Sức khỏe Ban đầu
Tại Hội nghị, PGS.TS. Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết việc thành lập Nhóm công tác kỹ thuật là một dấu mốc quan trọng đánh dấu ưu tiên của cách tiếp cận “phối hợp liên ngành, khuyến khích sự tham gia rộng rãi của các đối tác liên quan” trong việc thực hiện mục tiêu Bao phủ Chăm sóc Sức khỏe Toàn dân (UHC). Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn hy vọng các hoạt động của Nhóm sẽ thu hút được sự quan tâm và tham gia ngày càng tích cực của các đối tác trong và ngoài nước, tạo ra sức mạnh tổng hợp và tính lan tỏa nhằm tăng cường hệ thống y tế và CSSKBĐ tại Việt Nam.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn phát biểu tại cuộc họp khởi động Nhóm công tác kỹ thuật về Chăm sóc Sức khỏe ban đầu. (Ảnh: Nguyễn Nhiên)
CSSKBĐ được thừa nhận rộng rãi là cách tiếp cận thông minh xét trên các bình diện kỹ thuật, kinh tế và công bằng nhằm cải thiện và nâng cao sức khỏe cho mọi người dân. Có thể nói mọi quốc gia đều chỉ có thể hiện thực hóa mục tiêu Bao phủ Chăm sóc Sức khỏe Toàn dân dựa trên nền tảng hệ thống CSSKBĐ có năng lực và được vận hành hiệu quả. Tại Việt Nam, Nghị quyết 20-NQ/TW ngày 25.10.2017 đã đề ra mục tiêu thực hiện bao phủ CSSK và BHYT toàn dân, tập trung đổi mới y tế cơ sở, đổi mới cơ chế và phương thức hoạt động của y tế cấp xã để thực hiện vai trò là tuyến đầu trong phòng bệnh, CSSK; phát triển y học gia đình; triển khai đồng bộ hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) trong quản lý trạm y tế, tiêm chủng, quản lý bệnh tật, hồ sơ sức khỏe người dân gắn với quản lý thẻ, thanh toán BHYT.
Bộ Y tế cũng đã và đang triển khai các chương trình chiến lược về CSSK như Chương trình Sức khỏe Việt Nam, Chương trình Mục tiêu Y tế và Dân số Quốc gia, triển khai nhân rộng mô hình 26 trạm y tế xã điểm….
Norvatis ký các Biên bản ghi nhớ với Vụ Kế hoạch Tài chính, Bộ Y tế và Sở Y tế tỉnh Hà Tĩnh về Tăng cường CSSKBĐ tại Việt Nam. (Ảnh: Nguyễn Nhiên)
Hội nghị thống nhất Tầm nhìn chung về đổi mới CSSKBĐ ở Việt Nam, các hoạt động mới sẽ bổ sung và tăng cường cho các dự án và các hoạt động của Bộ Y tế tại 30 tỉnh thành. Tại hội nghị, diễn ra lễ ký Biên bản ghi nhớ giữa Vụ Kế hoạch Tài chính, Bộ Y tế và Norvatis Việt Nam về Tăng cường CSSKBĐ tại Việt Nam; Biên bản ghi nhớ giữa Sở Y tế Hà Tĩnh và Norvatis Việt Nam về Tăng cường CSSKBĐ tại Việt Nam.
Sàng lọc, phát hiện sớm ung thư, theo dõi tăng huyết áp & đái tháo đường ở tuyến xã
Trong thời gian tới, sẽ tăng cường chuyển giao kỹ thuật cho y tế tuyến xã. Hiện nay, đổi mới hệ thống y tế có 2 dự án hợp tác với WB và ADB: Dự án đầu tư xây dựng và phát triển hệ thống Y tế cơ sở (YTCS) và Đầu tư mạng lưới YTCS vùng khó khăn. Dự án WB triển khai trên 13 tỉnh, còn dự án ADB trên 16 tỉnh; tổng cộng mức bao phủ 29 tỉnh gần bằng một nửa bản đồ Việt Nam, ưu tiên các tỉnh còn khó khăn về YTCS và một số tỉnh sẵn sàng tiên phong trong nội dung đổi mới CSSKBĐ. Dự án WB sẽ tăng cường cơ sở vật chất, xây dựng mới, cải tạo sửa chữa các trạm y tế xã, Trung tâm y tế tuyến huyện. Và trong thời gian tới, WB còn hỗ trợ các trạm y tế xã, trung tâm y tế huyện, hỗ trợ phát hiện sớm các bệnh ung thư vú, ung thu cổ tử cung, tăng huyết áp, đái tháo đường,....
ADB hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, ưu tiên những nơi có yêu cầu, trạm y tế xã có độ bao phủ lớn, năng lực đã sẵn sàng. Các trạm y tế này sẽ triển khai sàng lọc, phát hiện sớm bệnh không lây nhiễm, hỗ trợ triển khai mô hình theo nguyên lý YHGĐ, toàn diện xuyên suốt.
Cuộc họp khởi động Nhóm Công tác kỹ thuật về Chăm sóc Sức khỏe ban đầu của Bộ Y tế. (Ảnh: Nguyễn Nhiên)
Hai dự án của WB và ADB bao phủ 10% trạm y tế xã trên toàn quốc. Dự án WB có mức đầu tư: 126,25 triệu USD (25 triệu USD là nguồn vốn viện trợ không hoàn lại ODA, còn lại là nguồn vốn vay và vốn đối ứng); Dự án vay vốn ADB có mức là 110,6 triệu (ODA: 12 triệu USD).
Và đổi mới y tế cơ sở còn bao gồm tăng cường chuyển giao kỹ thuật cho y tế tuyến xã. Các trạm y tế xã trong tương lai sẽ bao phủ chăm sóc sức khỏe ban đầu, trong đó có quản lý các bệnh không lây nhiễm, khám chữa bệnh BHYT, trước mắt tập trung vào hai loại bệnh là tăng huyết áp và đái tháo đường.
Trong thời gian tới, cần đổi mới cấu phần cốt lõi, đổi mới hệ thống y tế…. tìm ra nội dung can thiệp phù hợp nhất trong CSSKBĐ. Nguồn lực chủ yếu huy động từ địa phương và quỹ BHYT (đặc biệt quan trọng, chiếm 60-70% tỷ trọng chung). Nguồn huy động từ các đối tác (chẳng hạn như WB, ADB) chỉ mang tính bổ sung, hỗ trợ thêm, đặc biệt trong việc xây dựng chính sách thử nghiệm mô hình mới, sáng kiến đổi mới. Xây dựng mô hình can thiệp mới, giải pháp mang tính sáng tạo là lĩnh vực các nhà đầu tư có thể chung tay hợp tác.
Điều trị ở cơ sở với thuốc generic chất lượng cao
Trong tương lai, Việt Nam sẽ quản lý bệnh không lây nhiễm tại các trạm y tế xã, đặc biệt tập trung vào hai bệnh Tăng huyết áp và Đái tháo đường. Tuy nhiên, hai loại thuốc này còn chưa sẵn có tại các trạm y tế xã để cung ứng cho người dân, đề xuất là người dân có thể lĩnh thuốc điều trị tại trạm y tế xã để khỏi lên tuyến trên.
Cuộc họp khởi động Nhóm Công tác kỹ thuật về Chăm sóc Sức khỏe ban đầu của Bộ Y tế. (Ảnh: Nguyễn Nhiên)
Để đảm bảo thiết lập hệ thống chuyển tuyến, chuyển viện hiệu quả; từ tuyến cao, tuyến trên trở về với tuyến cơ sở, đối với người bệnh, điều trị ngay tại cộng đồng rất quan trọng. Câu hỏi đặt ra là, có thể quản lý bao nhiêu trạm y tế như thế ở cấp độ xã, cơ sở,.... Ngoài nguồn lực, cơ sở hạ tầng, BHYT, thì tiên phong cách tiếp cận, điều trị ở cấp cơ sở với thuốc generic chất lượng cao cũng là một nhân tố quan trọng. Ví dụ như phổ cập các loại thuốc điều trị bệnh không lây nhiễm phổ biến như thuốc điều trị huyết áp, tiểu đường, bệnh về phổi,... góp phần bao phủ rộng và nâng cao chất lượng CSSKBĐ.
Ngoài ra, nâng cao năng lực xét nghiệm, chẩn đoán bệnh cho tuyến xã để bệnh nhân không phải lên tuyến trên làm các xét nghiệm cũng là đề xuất mà các đối tác đưa ra.
