Với việc Trung Quốc đang trở thành mối nguy cho hòa bình khu vực, một khối đồng minh châu Á-Thái Bình Dương theo mô hình Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) có thể kiềm chế sự bành trướng của Bắc Kinh, theo nhận định các chuyên gia.
Mối nguy chung
Tại hội thảo về biển Đông tổ chức tại Trung tâm chiến lược quốc tế (CSIS) ở thủ đô Washington (Mỹ) vào ngày 10-11.7, các học giả và các chuyên gia nhận định: Trung Quốc đã trở thành một mối nguy đối với ổn định của khu vực Đông Nam Á và nước này cần phải ngừng những hành động khiêu khích trên biển.
Giới quan sát cho rằng không có dấu hiệu nào cho thấy Trung Quốc sẽ dừng tham vọng bành trướng trên biển Đông, theo trang tin Euronews (Pháp).
Phát biểu tại hội thảo, ông Mike Rogers, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ, ngày 10.7 lên tiếng tố cáo Trung Quốc có những hành động “tham ăn, hung hăng trắng trợn” đối với các nước láng giềng nhằm chiếm hết lãnh thổ và tài nguyên trên biển Đông. Ông Rogers kêu gọi Washington phải mạnh tay hơn với Bắc Kinh.
Tình hình biển Đông trở nên căng thẳng kể từ khi Trung Quốc vào tháng 5.2014 hạ đặt phi pháp giàn khoan Hải Dương-981 trong vùng biển Việt Nam, điều tàu đâm húc tàu Việt Nam tại khu vực đặt giàn khoan và bắt giữ ngư dân Việt Nam.
Giàn khoan trái phép Hải Dương-981 và tàu Trung Quốc - Ảnh: Độc Lập
Trả lời phỏng vấn tờ Sydney Morning Herald (Úc), giáo sư Shi Yinhong, chuyên ngành quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân Trung Quốc, cho biết Bắc Kinh sẽ không bao giờ ngừng những hành động hung hăng trên biển Đông.Bắc Kinh còn lên kế hoạch tiến hành các hoạt động xây dựng trái phép tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam, ngang ngược ban hành bản đồ dọc nhằm củng cố tuyên bố chủ quyền phi lý “đường lưỡi bò” nuốt trọn gần cả biển Đông.
Tạp chí Time (Mỹ) ngày 11.7 nhận định Trung Quốc đã thể hiện rõ tham vọng bá quyền của mình. Bắc Kinh muốn chiếm hết những quần đảo, tài nguyên trên biển Đông lẫn biển Hoa Đông từ Nhật Bản, Philippines, Việt Nam và các nước khác. Căng thẳng leo thang có nguy cơ sẽ dẫn đến chiến tranh, theo Time.
Ngoại trưởng Hàn Quốc Yun Byung-se ngày 9.7 cũng đã lên tiếng cảnh báo về khả năng xảy ra xung đột quân sự ở châu Á, xuất phát từ tính toán sai lầm giữa lúc căng thẳng liên quan đến tranh chấp lãnh thổ leo thang.
Cần một khối đồng minh châu Á-Thái Bình Dương
Nếu chiến tranh bùng nổ, những quốc gia như Philippines và Việt Nam, vốn có quân đội yếu hơn so với Trung Quốc, sẽ gặp nhiều bất lợi, theo bài viết trên tạp chí Forbes ngày 8.7 của ba chuyên gia ở Mỹ: tiến sĩ Anders Corr, thạc sĩ Huong Mai Nguyen và tiến sĩ Priscilla Tacujan.
Tuy nhiên, những nền quân sự nhỏ có thể áp dụng những chiến dịch đặc biệt và du kích để ngăn cản những hành động bành trướng của Trung Quốc trên biển Đông, theo bài viết trên Forbes.
Những chiến dịch đặc biệt đơn phương chống lại các tài sản của Trung Quốc trên biển Đông - chẳng hạn như giàn khoa Hải Dương-981 - có thể được tiến hành bởi một quốc gia như Philippines, Nhật Bản, Mỹ hoặc Việt Nam.
Nếu Trung Quốc bị tấn công tại bất kỳ khu vực nào trên biển Đông, họ sẽ rút lực lượng khỏi các nơi khác. Những nước có tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc nên thiết lập các hiệp ước quân sự song phương hoặc đa phương để đối đầu với sự chống trả từ Bắc Kinh, các chuyên gia nhận định trên Forbes.
Mặc dù Mỹ lên án những hành động khiêu khích của Trung Quốc trên biển Đông, nhưng lại tuyên bố không đứng về phe nào trong tranh chấp lãnh thổ nên không nước nào có thể thực sự dựa vào Mỹ.
Tuy nhiên, một khối đồng minh châu Á-Thái Bình Dương nếu được thiết lập theo mô hình Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) sẽ có khả năng kiềm chế sự bành trướng của Trung Quốc, theo nhận định các chuyên gia trên Forbes.
Đồng thời, Mỹ cũng đang phát triển các chiến thuật mới nhằm kiềm chế Trung Quốc trên biển Đông, theo báo Financial Times (Anh) ngày 10.7.
“Bắc Kinh sẽ sai lầm nếu đánh giá thấp quyết tâm bảo vệ châu Á của Washington. Mỹ là một người khổng lồ đang ngủ. Nếu Trung Quốc ép quá mức, Mỹ sẽ động binh”, ông Christopher Johnson, cựu chuyên gia phân tích của CIA, nhận định.
