Chiều 16/4/2019, Sở Y tế phối hợp với Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống bệnh tật Hoa Kỳ tại Việt Nam đã tổ chức khởi động cung cấp dịch vụ điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) tại Phòng khám đa khoa số 3-Trung tâm Y tế Đống Đa.
Theo báo cáp của Chương trình Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS, mặc dù dịch HIV đã đã có xu hướng giảm, nhưng vẫn còn khoảng 2 triệu người phát hiện nhiễm HIV mới mỗi năm. Tại Việt Nam, đến hết năm 2018, ước tính số người nhiễm HIV hiện còn sống là 250.000 người, trong đó hàng năm trung bình có khoảng 10.000 người phát hiện nhiễm HIV mới.
Theo kết quả giám sát tại các tỉnh, thành phố năm 2018 trong khi tỷ lệ nhiễm HIV ở hầu hết các nhóm có hành vi nguy cơ cao như người nghiện chích ma túy, phụ nữ bán dâm có xu hướng giảm nhanh thì tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) và cộng đồng người chuyển giới lại tăng lên. Cụ thể, trước đây tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nghiện chích ma túy chiếm 29-30% thì nay giảm còn 9-10%, ở phụ nữ bán dâm cũng giảm từ 5% xuống 3,4%. Riêng tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm MSM tăng cao, từ 7% năm 2016 lên 11,4% năm 2018. Theo ước tính cả nước có khoảng 174.000 MSM trong độ tuổi 15-49 và riêng Hà Nội có tới hơn 30.000 MSM, chiếm khoảng 17% số MSM cả nước.
Bà Phan Thu Hương, Phó cục trưởng Cục phòng, chống HIV/AIDS phát biểu tại lễ khởi động sự kiện
Dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) là dịch vụ giúp cho những người chưa bị nhiễm HIV nhưng có nguy cơ cao, có thể dự phòng lây nhiễm HIV bằng cách uống 1 viên thuốc mỗi ngày như một phần của chiến lược dự phòng HIV kết hợp. Tuân thủ tốt có thể giảm nguy cơ lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục trên 90% và tiêm chích ma túy 70%. PrEP an toàn cho người dùng, cả phụ nữ mang thai và cho con bú.
Năm 2016, PrEP được thí điểm đầu tiên tại TP Hồ Chí Minh và Hà Nội. Năm 2018, Bộ Y tế đã phê duyệt kế hoạch triển khai dự phòng trước phơi nhiễm HIV giai đoạn 2018-2020. Giai đoạn mở rộng PrEP 2018-2020, thuốc kháng HIV cho điều trị PrEP được cung cấp miễn phí. Đây là cơ hội và điều kiện thuận lợi để nhóm có nguy cơ cao được dễ dàng tiếp cận dịch vụ dự phòng với chi phí thấp và hiệu quả cao.
Ông Hoàng Đức Hạnh, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội phát biểu tại sự kiện
Trong giai đoạn mở rộng hiện nay, Cục Phòng, chống HIV/AIDS phối hợp với các dự án/tổ chức triển khai dịch vụ PrEP tại 11 tỉnh, thành phố là Hà Nội, Hải phòng, Thái Nguyên, Quảng Ninh, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An, TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Tây Ninh và Tiền Giang với 43 cơ sở y tế tư nhân và nhà nước. Hiện nay, hơn 2.000 người sử dụng dịch vụ PrEP.
Hà Nội là đơn vi tiên phong triển khai thí điểm PrEP từ năm 2016. Phòng khám đa khoa số 3-Trung tâm Y tế Đống Đa là 1 trong 8 cơ sở y tế tại Hà Nội triển khai dịch vụ này trong năm 2019.
Phát biểu tại sự kiện khởi động, ông Hoàng Đức Hạnh, Phó giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết: Khai trương dịch vụ dự phòng trước phơi nhiễm bằng thuốc ARV (PrEP) tại cơ sở phòng khám đa khoa số 3 (Trung tâm Y tế quận Đống Đa) sẽ cung cấp toàn diện về dự phòng trước lây nhiễm HIV, đáp ứng nhu cầu cho người dân thành phố nói chung và các bạn trẻ nói riêng. Chúng ta giờ đây không còn phụ thuộc hoàn toàn vào các biện pháp cơ học để dự phòng như dùng bao cao su, dùng bơm kim tiêm sạch mà có thể tự tin sử dụng các biện pháp y sinh học để dự phòng rộng rãi và PrEP là một trong những biện pháp mang lại hiệu quả về dự phòng rất hữu hiệu. Trong tương lại chúng tôi sẽ mở rộng dịch vụ này để việc tiếp cận dịch vụ được thuận tiện hơn.
Bà Phan Thu Hương, Phó cục trưởng Cục phòng, chống HIV/AIDS cũng cho biết, qua hai năm triển khai thí điểm với 2000 MSM cho thấy PrEP rất hiệu quả, không có một trường hợp mới nhiễm HIV nào phát hiện trong suốt hai năm, phấn đấu trong năm nay sẽ đạt 5.600 người được điều trị. Thời gian tới, Cục Phòng, chống HIV/AIDS cũng sẽ tiếp tục mở rộng các địa bàn triển khai dịch vụ này.
