Chi phí tốn kém
Theo ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế, một số nghiên cứu cho thấy, tỉ lệ người chuyển giới chiếm khoảng 0,3% - 0,5% dân số. Đến nay đã có 71 quốc gia trên thế giới hợp pháp hóa việc thay đổi giới tính trên giấy tờ.
Tại Việt Nam, hiện có gần 400.000-500.000 người mong muốn chuyển giới. Hầu hết những người có mong muốn CĐGT vẫn phải ra nước ngoài phẫu thuật. Thực trạng chuyển giới ở nước ta vẫn chưa có những dịch vụ chuyên biệt hay các bác sĩ chuyên khoa về CĐGT, do đó người chuyển giới không có thông tin hướng dẫn tư vấn từ bác sĩ chuyên môn khi quyết định sử dụng hooc môn.
Ông Nguyễn Huy Quang.
Theo một kết quả nghiên cứu của Mạng lưới người chuyển giới châu Á Thái Bình Dương, trong số những người hiện đang sử dụng hooc môn có đến gần 60% người cho biết họ chưa từng được khám và tư vấn trước khi bắt đầu sử dụng hooc môn. Với những người đã từng được nhận dịch vụ này, gần 30% nhận được tư vấn bởi chính những cá nhân người kinh doanh cung cấp hooc môn và dịch vụ hỗ trợ. Báo cáo này cũng chỉ rõ, đa số những người sử dụng hooc môn cho biết loại hooc môn mà họ đang sử dụng có nguồn gốc từ nước ngoài như Thái Lan, Hà Lan. Hơn một nửa số người sử dụng hooc môn cho biết họ sử dụng nguồn cung cấp trôi nổi từ những người bán hooc môn trên mạng internet hoặc các nguồn tư nhân. Do đó tiềm ẩn rủi ro có thể xảy ra những phản ứng không mong muốn của cơ thể với hooc môn có thể xảy ra do sử dụng hooc môn kém chất lượng, cường độ và liều lương sử dụng không thích hợp và đặc biệt là biến chứng, tai nạn khi tiêm thuốc.
Được biết, hiện tổng chi phí cho việc phẫu thuật chuyển giới tính đến nay của người trả lời trong nghiên cứu này dao động từ 23 triệu đến hơn 1,5 tỷ đồng. Với nhóm FTM (từ nữ sang nam), chi phí trung bình cho phẫu thuật chuyển giới là hơn 147 triệu đồng, với nhóm MTF (nam sang nữ), chi phí trung bình này là hơn 128 triệu đồng.
Các chuyên gia cũng cho hay, việc thực hiện phẫu thuật CĐGT có thể gây ra những nguy hiểm lớn về sức khỏe, tâm lý và khó khăn khi đối diện với sự thay đổi, kỳ thị từ phía gia đình và xã hội; đặc biệt là những khó khăn trong các thủ tục pháp lý, giấy tờ… Bên cạnh đó là vấn đề chi phí phẫu thuật lớn là nguyên nhân khiến không nhiều người thực hiện biện pháp can thiệp này do không có khả năng chi trả. Ngoài ra, chi phí phẫu thuật cao cũng khiến nhiều người tìm kiếm các dịch vụ “chui” giá thấp từ các cơ sở tư nhân hoặc các dịch vụ ngoài luồng của bệnh viện công lập, ẩn chứa nhiều rủi ro.
Nhiều người Việt có mong muốn chuyển đổi giới tính. Ảnh minh hoạ.
Người đã kết hôn không được phép chuyển giới?
Theo ông Nguyễn Huy Quang, Vụ Pháp chế hiện đang xây dựng Dự thảo Luật chuyển đổi giới tính nhằm tạo cơ sở pháp lý cho những người mong muốn CĐGT thực hiện được quyền CĐGT hiểu về những tác động của việc CĐGT và thực hiện một cách tự nguyện. Theo Dự thảo Luật, người muốn được CĐGT phải đáp ứng đủ 4 điều kiện như: Đủ 18 tuổi trở lên; là người độc thân; có giới tính sinh học hoàn thiện nhưng mong muốn giới tính khác giới tính sở hữu hiện tại, yêu cầu được can thiệp y học để CĐGT; được kiểm tra tâm lý theo bảng chuẩn, có xác nhận của chuyên gia tâm lý và bác sĩ tâm thần về mong muốn có giới tính khác với giới tính sinh học hoàn thiện và có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
Dự thảo Luật cũng đưa ra 2 phương án để công nhận người CĐGT. Theo đó, phương án thứ nhất, cho phép cá nhân sau khi kiểm tra tâm lý được xác định là có mong muốn CĐGT, đã sử dụng hormone trong thời gian liên tục khoảng hai năm trở lên; thì được công nhận là người CĐGT. Bên cạnh đó, Dự thảo đề xuất cho phép cá nhân sau khi kiểm tra tâm lý được xác định là có mong muốn CĐGT, đã sử dụng hormone trong một thời gian liên tục (khoảng một năm) hoặc đã trải qua phẫu thuật một phần (thay đổi ngực hay bộ phận sinh dục), toàn bộ (phẫu thuật cả ngực và bộ phận sinh dục), thì được công nhận là người CĐGT.
Phương án thứ hai, không có can thiệp về y tế (sử dụng hormone hoặc phẫu thuật ngực, bộ phận sinh dục) mà chỉ cần có bản xác nhận là đã kiểm tra tâm lý (theo bảng chuẩn) và được xác định là có mong muốn CĐGT, thì được công nhận là người CĐGT.
Như vậy, với những người đã kết hôn sẽ không được phép CĐGT. Sau khi được công nhận đã CĐGT, người chuyển giới sẽ được công nhận thay đổi tên, giới tính theo pháp luật về hộ tịch.
Ngoài ra, do phẫu thuật luôn tiềm ẩn những nguy cơ và rủi ro, không thể đảo ngược, do đó, các bác sĩ khuyến cáo cần tuân theo một quy trình đầy đủ, lâu dài về tâm lý, thể chất, nội tiết tố, sống thử trước khi quyết định.