Khoảng 4% người Việt mắc bệnh hen: Chuyên gia khuyến cáo gì?

Thông tin này được PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế chia sẻ tại buổi tọa đàm giới thiệu chương trình Nâng cao nhận thức cộng đồng trong kiểm soát hen tại Việt Nam diễn ra tại Hà Nội sáng 23/1.

Theo PGS.TS Lương Ngọc Khuê, bệnh đã biết căn nguyên, có phác đồ điều trị, có thể kiểm soát được để không dẫn đến những đợt hen cấp nặng. Bệnh cần được phát hiện sớm, điều trị sớm và điều trị dự phòng để kiểm soát bệnh.

PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh phát biểu tại toạ đàm.

Vì thế, rất cần truyền thông để thay đổi nhận thức, hành vi của thầy thuốc, người bệnh, người dân. Ở cộng đồng người bệnh cần làm gì,  khi ở bệnh viện điều trị cần tuân thủ điều gì và khi ra viện người bệnh cần làm gì…

Quản lý tốt bệnh hen là một trong những ưu tiên của Chính Phủ và ngành y tế Việt Nam, thể hiện qua Chiến lược quốc gia phòng chống các bệnh không lây nhiễm 2015-2025 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Năm 2020, Bộ Y tế đã ban hành Hướng dẫn quốc gia về chẩn đoán và điều trị Hen phế quản người lớn và trẻ em ≥ 12 tuổi, trong đó cảnh báo việc sử dụng thường xuyên hoặc quá mức thuốc cắt cơn có thể làm tăng nguy cơ nhập viện và gây tử vong cho người bệnh.

Theo PGS.TS Lương Ngọc Khuê, thực hành lâm sàng trong điều trị hen tại Việt Nam đã dần bám sát hướng dẫn này, nhưng để cải thiện bình diện của việc kiểm soát hen đòi hỏi sự nỗ lực không chỉ của cơ quan quản lý, các cơ sở khám chữa bệnh mà còn ý thức của cả cộng đồng.

Tại buổi toạ đàm, PGS.TS Lê Thị Tuyết Lan, Chủ tịch Liên chi hội Hen-Dị ứng-Miễn dịch lâm sàng TP. HCM cũng cho biết thêm, kiểm soát là ngừa cơn hen, không đợi cơn hen mới cắt, khi đã điều trị chỉ 40% được kiểm soát tốt. Tình trạng bệnh nhân nhập viện, khám khẩn cấp là xấp xỉ 30%.

Với kinh nghiệm điều trị tại Bệnh viện qua nhiều năm, PGS.TS Lê Thị Tuyết Lan cho hay, bà hiểu rất nhiều bệnh nhân rất “gắn bó” với bình xịt cắt cơn của họ, nhầm tưởng rằng đây là cách tốt nhất để kiểm soát các triệu chứng hen. Tuy nhiên, chỉ cần sử dụng thuốc cắt cơn quá 3 lần/tuần đã là dấu hiệu tăng nguy cơ của đợt hen cấp.

"Chúng tôi hy vọng người bệnh hen nhận ra việc phụ thuộc quá mức thuốc cắt cơn sẽ làm tăng nguy cơ lên ​​cơn hen cấp, thậm chí có thể dẫn đến các hậu quả đáng tiếc mà chúng ta hoàn toàn có thể phòng tránh được”- PGS.TS Lê Thị Tuyết Lan hy vọng.

Theo chuyên gia, nếu quản lý một bệnh nhân hen trong giai đoạn ổn định hết sức cẩn thận dù hen nặng, bậc 4 thì chỉ mất 4,5 triệu một năm. Trong khi chi phí điều trị trong đợt cấp lên đến 45 triệu (2 đợt cấp nhẹ và 2 đợt cấp nặng). Việc điều trị hen rất hiệu quả, có thể thực hiện ngay tại tuyến quận huyện, tuy nhiên điều đáng nói là nguy cơ bệnh nhân không tuân thủ dùng thuốc là rất lớn.

Nỗ lực kiểm soát tốt bệnh hen tại Việt Nam đang đứng trước nhiều rào cản. Một trong những thách thức đáng kể là tình trạng phụ thuộc quá mức vào liệu pháp cắt cơn (bình xịt giãn phế quản tác dụng ngắn). Thuốc cắt cơn tác dụng ngắn giúp bệnh nhân tạm thời giảm triệu chứng hen, nhưng việc chỉ sử dụng thuốc này trong thời gian dài sẽ làm giảm sự bảo vệ của phế quản, tăng phản ứng quá mức của đường thở dẫn đến nguy cơ vào đợt cấp hen phế quản.

Các chuyên gia cùng ấn nút khởi động chương trình Nâng cao nhận thức cộng đồng trong kiểm soát hen.

Điều này đã khiến Sáng kiến Toàn cầu về Bệnh hen (Global Initiative for Asthma- GINA) khuyến nghị những thay đổi căn bản trong điều trị hen. Sau 30 năm, việc dùng thuốc cắt cơn đơn độc đã không còn được GINA khuyến cáo trong điều trị hen ở thiếu niên và người lớn. Hướng dẫn mới nhất từ Bộ Y tế cũng cho thấy không nên sử dụng các loại thuốc cắt cơn đơn độc trong điều trị hen vì có thể làm tăng nguy cơ bệnh nhân vào đợt cấp hen phế quản, phải nhập viện cấp cứu hoặc nguy hiểm hơn là tăng nguy cơ tử vong do hen.

GS.TS Ngô Quý Châu - Chủ tịch Hội Hô hấp Việt Nam nhận định: Chương trình sức khỏe cộng đồng này đóng vai trò bước ngoặt trong công tác tuyên truyền nhận thức về bệnh hen, để các thông tin không chỉ dừng lại ở đội ngũ cán bộ y tế, mà còn giúp nâng cao nhận thức nơi cộng đồng. Tôi tin rằng đây là một sáng kiến hiệu quả và thiết thực để nâng tầm chất lượng điều trị bệnh hen tại Việt Nam