Khoản đông hoa là nụ hoa của cây khoản đông (Tussilago farfara L.), họ Cúc (Asteraceae). Khoản đông hoa có chứa faradiol, rutin, hyperin, triterpenoid, saponins, tanin, taraxanthin... Theo Đông y, khoản đông hoa vị cay, tính ôn; vào kinh phế. Có tác dụng nhuận phế, giáng khí, chỉ khái, hóa đàm. Chữa ho do phế hàn, phế nhiệt, hư lao. Thuốc sắc khoản đông hoa có tác dụng tăng tiết đường hô hấp, giảm ho, long đờm và cắt cơn suyễn trên động vật thí nghiệm. Liều dùng: 6-12g.
5 bài thuốc trị bệnh có khoản đông hoa
Bài 1: khoản đông hoa lượng vừa đủ, thái nhỏ, cuộn thành điếu mà hút. Chữa viêm phế quản mạn, ho lâu ngày không khỏi.
Bài 2 - Hoàn bách hoa: khoản đông hoa 250g, bách hợp 250g. Các vị nghiền thành bột mịn, luyện với mật làm hoàn. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 12g, uống với nước đun sôi. Chữa lao phổi, ho có đờm, thổ huyết.
Khoản đông hoa (nụ hoa của cây khoản đông) trị viêm phế quản mạn, hen suyễn, lao phổi…
Bài 3 - Xạ can ma hoàng thang gia giảm: xạ can 6g, khoản đông hoa 12g, ma hoàng 10g, gừng tươi 4g, tế tân 12g, tử uyển 12g, ngũ vị tử 8g, bán hạ chế 8g, đại táo 12g. Sắc uống ngày 1 thang. Tác dụng chỉ khái, khoát đàm. Trị chứng ho khí cấp, đờm khò khè trong họng
Bài 4 - Lãnh háo thang: ma hoàng 10g, khoản đông hoa 12g, hạnh nhân 10g, tế tân 6g, cam thảo 4g, thần khúc 12g, tử uyển 12g, bạch phàn 0,2g, bạch truật 12g, bán hạ chế 6g, hắc phụ chế 12g, xuyên tiêu 8g, gừng sống 6g, tạo giác 2g. Sắc uống ngày 1 thang. Nếu làm hoàn thì dùng bạch phàn 6g, tạo giác 12g, ngày uống 12-16g, chia 2 lần. Trị hen phế quản thể hàn, viêm phế quản mạn, giãn phế nang.
Bài 5: tiền hồ 10g, khoản đông hoa 8g, tang bạch bì 10g, đào nhân 10g, bối mẫu 10g, cát cánh 5g, cam thảo 4g. Sắc uống. Chữa viêm khí phế quản, đờm đặc không ra, khó thở.
Kiêng kỵ: Người ho mới phát có biểu chứng dùng phải cẩn thận. Người mắc chứng ho ra máu mủ, mất tiếng, chứng phong hàn thuỷ khí thịnh không nên dùng khoản đông hoa mà thường dùng tử uyển.
