Khổ qua (mướp đắng) - Momordica charantia là một cây leo mọc ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới thuộc họ Bầu bí, có quả ăn được, thuộc loại đắng nhất trong các loại rau quả. Khổ qua là cây bản địa của vùng nhiệt đới nhưng không rõ có nguồn gốc từ nước nào. Cây khổ qua được trồng rộng rãi ở Ấn Độ, Pakistan, Nam Phi, Đông Nam Á, Trung Quốc, Việt Nam, châu Phi và Caribê.
Dinh dưỡng cho sức khỏe
Khổ qua tính hàn, vị đắng.Có tác dụng thanh nhiệt, sáng mắt, giải độc, lợi niệu, lương huyết. Do chứa alcaloid nên khổ qua có vị đắng, chất này không những kích thích thần kinh vị giác, tăng sự thèm ăn, mà còn tăng nhu động ruột, giúp ích tiêu hóa.
Trong khổ qua có chứa chất tựa như insulin, có tác dụng hạ đường huyết thấy rõ. Chất này thúc đẩy phân giải đường, có tác dụng chuyển hóa phần đường thừa thành năng lượng, vì vậy, giúp cải thiện cân bằng chất béo trong cơ thể, bảo vệ sức khỏe cho người bệnh đái tháo đường.
Khổ qua có chứa protid với hoạt tính sinh học và vitamin B17, người dùng thường xuyên sẽ nâng cao chức năng miễn dịch cơ thể, phòng chống ung thư.
Vị đắng đặc thù trong khổ qua ức chế trung tâm thân nhiệt cơ thể, có tác dụng giải nhiệt chống say nắng.
Nấu nước khổ qua để tắm rửa, có công hiệu thanh nhiệt, giải ngứa, trị rôm sảy.
Chế biến - bảo quản
- Chọn khổ qua màu sắc xanh tươi. Không chứa trong tủ lạnh; để nơi râm mát có thể bảo quản khoảng 3 ngày.
- Khổ qua thường làm món xào, luộc, làm gỏi. Khi làm gỏi thêm chút giấm, đường, ớt, sẽ có đủ 5 vị gồm: chua - cay - mặn - đắng - ngọt. Trước khi chế biến, tốt nhất trụng qua nước sôi, loại bỏ vị đắng.Thời gian nấu không lâu, nếu không sẽ ảnh hưởng khẩu vị, cũng như phá hỏng các vitamin, ảnh hưởng giá trị món ăn.
Lời khuyên
- Thích hợp dùng cho người say nắng phiền nhiệt, đau mắt đỏ, đái tháo đường, kiết lỵ, mụn nhọt.
- Người tỳ vị hư hàn kiêng dùng.
Khám phá những lợi ích cho sức khỏe
Khổ qua trị ung thư vú: Tờ TheTimes of India đưa tin các chuyên gia thuộc Đại học Saint Louis (Mỹ) đã tiến hành thử nghiệm và nhận thấy một chất chiết xuất từ trái khổ qua có tác dụng giết chết các tế bào ung thư vú, ngăn chặn sự phát triển và lan rộng của bệnh. Đây là lần đầu tiên người ta phát hiện chất chiết xuất từ khổ qua có tác dụng tốt trong việc trị ung thư.
Khổ qua giúp trị đái tháo đường: Trái khổ qua có thể giúp điều trị bệnh đái tháo đường. Đó là kết luận của các nhà khoa học thuộc Học viện Y khoa Thượng Hải (Trung Quốc). Theo Hãng tin UPI, các chuyên gia đã sử dụng một tấn khổ qua để chiết xuất ra 4 hoạt chất. Kết quả nghiên cứu của họ cho thấy 4 hoạt chất này đều có tác dụng hoạt hóa enzyme AMPK, từ đó giúp điều chỉnh quá trình trao đổi chất và giảm lượng đường glucose trong máu.
Lâu nay, người ta thường dùng thuốc để kích thích AMPK hoạt động ở các bệnh nhân tiểu đường nhưng việc sử dụng thuốc thường gây ra nhiều tác dụng phụ.“Ưu điểm của khổ qua là không để lại các tác dụng phụ” - tiến sĩ Jiming Ye thuộc học viện kể trên nhận xét.
Khổ qua làm giảm mập và dưỡng da: Trong khổ qua có những hoạt chất có tác dụng chống lão hóa và nhất là giúp giảm béo phì hiệu quả. Vị đắng trong khổ qua có thể kích thích đường ruột ngăn chặn việc hấp thụ một lượng lớn các thức ăn có chứa dầu mỡ và đường cao. Đồng thời, đẩy mạnh việc hấp thu các dinh dưỡng có ích cho cơ thể và tiết ra chất khống chế sự thèm ăn, giảm mập, giúp phụ nữ dưỡng da, giữ dáng trẻ và đẹp hơn.
