SKĐS - Mãn dục nam (andropause) là thuật ngữ trong chuyên ngành nam khoa để chỉ những hậu quả của sự suy giảm nồng độ testosteron trong máu, dẫn tới suy giảm khả năng hoạt động tình dục, rối loạn cương dương, suy giảm sinh tinh và dưỡng tinh kèm theo đó là những suy giảm về sức khoẻ thể chất, sức khoẻ tinh thần.
Thông thường, một người nam bị mãn dục có các biểu hiện như giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương (dương vật không cương, khó cương, cương không lâu, nhanh xìu), giảm số lượng tinh trùng khi xuất tinh. Ngoài ra, cơ thể người nam ở tình trạng này cũng có những biểu hiện bên ngoài dễ thấy như teo cơ bắp chân tay, giảm trương lực cơ, dễ bị mệt mỏi, tăng cân, thừa cân (nhất là béo bụng), da nhăn nheo, xuất hiện các nốt đồi mồi, tóc bị bạc và rụng. Tuy nhiên, để chẩn đoán chắc chắn mãn dục nam thì cần làm xét nghiệm lượng nội tiết tố testosteron ở các cơ sở y tế đủ độ tin cậy.
Liệu pháp dùng thuốc hormon sinh dục nam
Testosteron: Là thuốc được lựa chọn để thay thế các androgen tự nhiên bị mất đi do quá trình lão hóa. Hiện nay trên thị trường có khá nhiều dạng testosteron bào chế để uống, tiêm, miếng dán hoặc kem bôi. Hay dùng là testosteron undecanoate dạng uống 40-80mg. Nên dùng chung với thức ăn hoặc ngay sau bữa ăn để thuốc hấp thu tốt vào cơ thể. Dạng tiêm testosteron enanthate hay cipyonate 75-100mg tiêm bắp hoặc 150-200mg. Miếng dán testosteron 5mg được dùng để dán vào buổi tối lên lưng, đùi hay cánh tay. Không dán lên vùng sinh dục hoặc những nơi bị chèn ép. Dạng kem bôi testosteron 1% được dùng thoa hàng ngày lên da (tránh vùng sinh dục). Hiện nay cũng có dạng testosteron viên pellet dùng để cấy dưới da.
Testosteron cũng có thể được thay thế bởi mesterolone dạng uống để làm cân bằng sự thiếu hụt androgen. Tuy nhiên, đây là các thuốc nhóm hormon sinh dục nam nên trước khi dùng liệu pháp thay thế testosteron cần phải được cân nhắc kỹ lưỡng. Dùng liều cao androgen có tác dụng ngược gây vô sinh nên phải thận trọng nếu bệnh nhân có ý định sinh con. Đối với một số bệnh nam khoa như ung thư tuyến tiền liệt, phì đại tuyến tiền liệt, ung thư vú ở nam giới… cần phải hết sức cân nhắc vì nó có liên quan đến sự phát triển của các tế bào ung thư. Nếu mắc các bệnh như gan, thận, tim mạch hoặc đái tháo đường cũng cần phải hết sức thận trọng để lựa chọn thuốc và nồng độ sao cho phù hợp mà không bị các phản ứng có hại. Cần chỉ dẫn liều dùng, cách dùng hợp lý đối với từng dạng thuốc.
Người nam mãn dục cần duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, có đầy đủ vitamin, chất bột đường, đạm và chất khoáng. Chú ý ăn nhiều rau xanh để bổ sung chất xơ. Tập thể dục đều và phù hợp với tuổi để giữ xương chắc khỏe và kiểm soát trọng lượng cơ thể. Nghỉ ngơi, hoạt động xã hội hợp lý để tránh căng thẳng và giữ tinh thần sảng khoái. Không nên lạm dụng rượu và không hút thuốc lá.
Ths. Lê Quốc Thịnh
