'Khi người nhiễm HIV dạy tôi về nghị lực và lòng nhân ái...'

Những năm đầu làm công tác phòng, chống HIV/AIDS, Phạm Văn Dũng (sinh năm 1987, hiện đang công tác tại Khoa Truyền thông Giáo dục sức khỏe, CDC Phú Thọ) chỉ nghĩ đơn giản công việc của mình là tuyên truyền, hỗ trợ, giúp người nhiễm HIV ổn định tinh thần và cuộc sống. Nhưng sau nhiều năm tiếp xúc, lắng nghe và đồng hành cùng họ, anh nhận ra chính những người nhiễm HIV đã dạy anh nhiều điều về nghị lực, về sự cảm thông và tình người.

"Nhiều người nhiễm HIV không đầu hàng số phận, vẫn sống tích cực, lao động, giúp đỡ nhau và lan tỏa tinh thần vượt khó khiến tôi hiểu công việc của mình không chỉ là một nghề, mà là hành trình học được cách lắng nghe, thấu hiểu và trân trọng nghị lực của những con người từng bị xã hội định kiến", anh Dũng nói.

Kể về lần đầu tiên tiếp xúc với người nhiễm HIV, anh Dũng vẫn nhớ đó là một người phụ nữ trẻ, đến điều trị khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn AIDS. Gầy yếu, hoang mang và liên tục khóc, chị gần như sụp đổ vì không hiểu tại sao mình lại mắc bệnh. "Chồng chị mất từ vài năm trước, không ai biết nguyên nhân. Khi tiếp xúc, tôi thấy chị không chỉ mang bệnh trong người mà còn mang nặng nỗi sợ và sự cô đơn", anh Dũng nhớ lại. Chính khoảnh khắc ấy khiến anh nhận ra rằng đằng sau HIV/AIDS là những phận người rất dễ tổn thương, cần được cảm thông và sẻ chia.

Trong suốt hành trình công tác, anh đã gặp gỡ, tư vấn cho hàng trăm người nhiễm HIV ở nhiều hoàn cảnh khác nhau. Một trong những kỷ niệm sâu đậm nhất với anh là lần vào Trại giam Vĩnh Quang (thuộc tỉnh Vĩnh Phúc cũ) để thăm khám, điều trị định kỳ cho phạm nhân nhiễm HIV.

"Tôi gặp một người phụ nữ rất đặc biệt, mang trong mình virus HIV nhưng vẫn tràn đầy năng lượng, tự tin và luôn nghĩ cho người khác. Chị nói rằng dù đang trong trại, chị vẫn muốn chia sẻ kiến thức, động viên những người cùng cảnh ngộ để họ không buông xuôi", anh kể. Chính tinh thần lạc quan ấy đã khiến anh xúc động và thêm tin rằng nghị lực con người có thể vượt qua mọi giới hạn. Dũng sau đó hẹn người phụ nữ, khi được trở về, hãy tham gia nhóm đồng đẳng, tiếp tục lan tỏa thông điệp tích cực đến cộng đồng.

Nhìn lại chặng đường hơn mười năm gắn bó, anh Dũng nhận thấy sự thay đổi lớn trong nhận thức xã hội về HIV/AIDS. "Những năm 2010, khi dịch HIV còn phức tạp, người nhiễm bệnh bị kỳ thị rất nhiều. Nhưng giờ đây, nhờ truyền thông, chính sách nhân văn và tiến bộ y học, cộng đồng đã hiểu hơn, sẵn lòng đồng hành hơn", anh nói. Theo anh Phạm Văn Dũng, sự thay đổi đó không chỉ là ở kiến thức, mà còn ở thái độ: Người dân đã sẵn sàng hỗ trợ xét nghiệm, điều trị, không né tránh như trước.

Tuy nhiên, điều khó khăn nhất theo anh chính là rào cản tâm lý trong chính người nhiễm HIV: "Nhiều người tự ti, giấu bệnh, sợ bị phát hiện. Khi ấy, chúng tôi phải thật kiên trì, tôn trọng và chia sẻ chân thành để họ cảm thấy an toàn. Chỉ khi họ tin tưởng, việc tư vấn và điều trị mới có hiệu quả".

Anh Dũng chia sẻ, điều k hiến anh càng gắn bó với công việc tư vấn, hỗ trợ người nhiễm HIV là từ chính những tấm gương sống mạnh mẽ đầy nghị lực và tinh thần lạc quan ở những người anh đồng hành, tiếp xúc. Anh kể về một phụ nữ từng là người bán dâm, sau khi phát hiện bệnh đã vượt qua mặc cảm, học tập, rồi trở thành cộng tác viên tích cực trong nhóm đồng đẳng, giúp đỡ nhiều người khác. Hay một người đàn ông từng nghiện ma túy, nay trở thành thủ lĩnh nhóm tuyên truyền, ngày ngày đi phát bao cao su, kim tiêm sạch và khuyến khích mọi người điều trị ARV. "Họ dành trọn thời gian, sức lực để giúp cộng đồng – điều mà nhiều người khỏe mạnh chưa chắc đã làm được", anh nói.

Theo anh Dũng, chính những con người từng lầm lỡ, từng bị xã hội lãng quên ấy đã giúp anh hiểu sâu hơn về lòng nhân ái và sức sống bền bỉ. Họ cho đi bằng chính câu chuyện đời mình, bằng những trải nghiệm thật, là minh chứng rằng HIV không thể lấy đi phẩm giá và nghị lực sống.

Với những người đang sống chung với HIV, anh Dũng chỉ muốn nhắn gửi một điều giản dị: HIV không phải dấu chấm hết. Nếu tuân thủ điều trị bằng thuốc ARV, họ hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh, làm việc, xây dựng gia đình và đóng góp cho xã hội. Điều quan trọng nhất, theo anh, là tin vào bản thân và không tự kỳ thị chính mình.

Anh cũng mong cộng đồng mở lòng hơn với người nhiễm HIV, coi họ như những người đang sống chung với một bệnh mạn tính có thể kiểm soát. "Khi xã hội xóa bỏ kỳ thị, trao cơ hội và sự tôn trọng, đó cũng là cách chúng ta giúp họ thật sự được sống và giúp cộng đồng thêm nhân ái", anh Dũng chia sẻ.

Xem thêm video được quan tâm: