Bác sĩ Nguyễn Đình Lập, Giám đốc Trung tâm y tế (TTYT) huyện Phú Lộc, Thừa Thiên Huế cho biết, sức khỏe của 14 trong tổng số 16 nạn nhân từ tỉnh Thanh Hóa vào làm thuê tại thị trấn Lăng Cô, huyện Phú Lộc (Thừa Thiên Huế) bị ngộ độc nặng do ăn phải cá bống vân mây đã ổn định và ra viện. 2 người còn lại tiếp tục điều trị.
Cá bống vân mây, gà ăn cũng… chết
Như báo SK&ĐS đã thông tin, ngày 21/4, nhóm người này đi bộ ra biển Lăng Cô để mua thức ăn. Trên đường đi phát hiện một túi ni lông đựng cá biển cạnh bãi biển nên đã đem về làm thức ăn. Sau khi ăn xong, trong khi vào rừng khai thác gỗ, những người này có biểu hiện chóng mặt, nhức đầu, nôn mửa... Nghi ngộ độc do ăn cá lạ, họ đến Trạm y tế thị trấn Lăng Cô để khám. Sau khi khám và tìm hiểu nguyên nhân, nhân viên y tế tại trạm Lăng Cô cho rằng họ đã ăn phải loài cá bống vân mây do ngư dân đi biển về vứt lại, liền cho nạn nhân uống than hoạt giải độc, sau đó chuyển lên TTYT Phú Lộc cấp cứu. Hầu hết các nạn nhân đều bị hôn mê, có 4 người trong tình trạng hôn mê sâu.
TTYT huyện Phú Lộc đã huy động toàn bộ y, bác sĩ để tiến hành súc ruột cho các nạn nhân, đồng thời lấy mẫu thức ăn để xác định nguyên nhân. Bác sĩ Nguyễn Đình Lập cho biết: Rất may là các nạn nhân không uống rượu và ăn cá vào ban ngày. Nếu uống rượu và ăn vào ban đêm, nằm ngủ mê mệt sẽ dẫn đến tử vong.
Trước đó, năm 2003, tại xã Phú An, huyện Phú Vang, Thừa Thiên Huế, người dân đánh bắt cá bống đã phát hiện ra loài cá bống hoa lạ (có hoa văn như những đám mây) người dân cho gà ăn thử và sau khi ăn loại cá này thì gà bị chết. Thời điểm đó Sở Thủy sản Thừa Thiên Huế đã cảnh báo loại cá có độc tố này. Theo các nhà khoa học, cá bống vân mây (tên khoa học là Ctenubobius eriniger) có độc tố tương tự cá nóc, tập trung ở da. Thân cá ngắn và tròn, màu nâu đỏ, mỗi bên có bốn vệt đen hình đám mây.
 Cá bống vân mây. |
Ngộ độc hải sản - Vì sao chưa được ngăn chặn?
Có điều rất lạ lùng và buộc các ngành chức năng cần phải vào cuộc tuyên truyền cho nhân dân là những ngư dân sống ở vùng biển hay những người đi biển thường xuyên rất hay ngộ độc các loại thực phẩm từ biển đem lại? Các vụ ngộ độc cá nóc ở vùng biển Hà Tĩnh, Quảng Ngãi hay ngộ độc do ăn so biển ở vùng đồng bằng sông Cửu Long… là những cái chết đã được cảnh báo trước nhưng vẫn có người vẫn tử vong… vì kém hiểu biết?!
Trao đổi với PV về vấn đề này, TS. Phạm Duệ, Giám đốc Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai cho rằng: Người dân sống ở vùng sông nước, ven biển vẫn hay bị ngộ độc do ăn hải sản là chính ý thức của người đó. Cá nóc đã được ngành y tế tuyên truyền rất mạnh vì là loài có độc tố rất mạnh nhưng vẫn có người ăn và tử vong vì nguyên nhân “lãng xẹt” do thịt cá nóc… ngon! Làm gì được nếu chúng ta không thay đổi được hành vi của người dân?
Một lão ngư nổi tiếng ở vùng biển Bạc Liêu là “vua tôm” tên Sáu Ngoãn đã khẩn thiết: Tại sao đối với một vụ việc có thể rất dễ dàng gây chết người (mà chủ yếu là người nghèo) mà các ngành chức năng ở địa phương lại có thể xem nhẹ như thế? Phải hành động, hành động ngay tức khắc, trước hết cần có áp phích có hình ảnh cụ thể cho dân dễ nhận biết mà tránh xa con sam, cá nóc mít độc hại. Chúng thật sự hết sức nguy hiểm.
Thạc sĩ Phạm Giang Nam - giảng viên Trường đại học Bạc Liêu, nhấn mạnh: Hiện tại, thông tin về con sam hay con cá nóc mít với người dân rất mù mờ. Bởi thế rủi ro, cái chết cứ rình rập họ và chẳng ai trong số họ có thể nhận biết để cảnh báo đó là thuỷ sản độc. Vì vậy, cần đẩy mạnh tuyên truyền, chú ý khâu phát tờ rơi và tuyên truyền miệng là cần thiết, tránh sự việc đáng tiếc xảy ra khi 2 loại cá độc này đang vào mùa.
Quay trở lại vấn đề ngộ độc do ăn cá bống vân mây ở thị trấn Lăng Cô vừa qua, được biết, loài cá này có nhiều ở Thừa Thiên Huế, đã gây nguy hiểm tính mạng người dân. Năm 2004, đã có người dân ở huyện Phú Vang bị tử vong do ăn phải cá bống vân mây. Lần ngộ độc do ăn cá bống vân mây vừa qua, khi phát hiện cá độc, người dân đã không thiêu huỷ mà để lại trên bãi biển, gây nguy hiểm cho rất nhiều người. Đặc biệt những người không có kiến thức về cá bống vân mây. Vì vậy đề nghị các ban ngành liên quan, cần nhanh chóng tuyên truyền cho người dân hiểu biết về loài cá này, đặc biệt những người kinh doanh cá để tránh trường hợp đáng tiếc xảy ra.
Nghiên cứu ban đầu cho thấy, độc tố của loài cá bống vân mây này là tetrodotoxin, tương tự độc tố cá nóc nên cũng gây ngộ độc nguy hiểm như cá nóc. Cá bống vân mây được xếp vào loại sinh vật tập trung độc tố ở da. Biểu hiện nhận dạng dễ thấy nhất của loài cá này là toàn thân màu nâu đỏ, mỗi bên thân có bốn vệt đen hình đám mây; màng vây lưng và màng vây đuôi có nhiều hàng chấm đen. 100g da của cá này có thể giết chết 9-10 người. Loài cá bống vân mây thường có ở Thừa Thiên Huế và các vùng nước lợ khác. Ðộc tố tetrodotoxin tác động lên thần kinh trung ương làm liệt các trung khu thần kinh khiến ngừng tuần hoàn, hô hấp, dẫn đến tử vong nhanh chóng. Ðiều quan trọng nữa là chất độc này không bị nhiệt phá hủy, nó chịu được nhiệt độ cao, dù có đun sôi, phơi khô hay sấy khô chất độc vẫn tồn tại, do đó cá bống vân mây được nấu chín hay phơi khô ăn đều nguy hiểm. Sau khi ăn phải loại cá độc này, chất tetrodotoxin được hấp thu nhanh qua đường tiêu hoá trong 5 - 15 phút, đạt nồng độ cao nhất trong máu sau 20 phút và chỉ mấy giờ sau các triệu chứng ngộ độc sẽ xuất hiện. |
Xuân Hồng - Vũ Khanh