Khi nào phụ nữ nên đi khám sức khỏe sinh sản là câu hỏi quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe bản thân. Sức khỏe sinh sản có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống và hạnh phúc của mỗi người phụ nữ.
Việc chủ động khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm những vấn đề tiềm ẩn và chăm sóc tốt hơn cho hệ thống sinh sản. Hãy nâng cao ý thức và tìm hiểu về thời điểm hợp lý để chăm sóc sức khỏe sinh sản của bạn.
1. Tầm quan trọng của việc khám sức khỏe sinh sản định kỳ
Chủ động khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm những vấn đề tiềm ẩn và chăm sóc tốt hơn cho hệ thống sinh sản.
Khám sức khỏe sinh sản định kỳ không chỉ là giải pháp phát hiện sớm bệnh lý mà còn là chìa khóa để duy trì một cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc. Bác sĩ phụ khoa là chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực này, với kiến thức chuyên sâu về giải phẫu, sinh lý và bệnh lý liên quan đến hệ sinh sản nữ giới. Họ xử lý rất nhiều vấn đề, từ mang thai và sinh nở, kinh nguyệt, khả năng sinh sản, bệnh lây truyền qua đường tình dục đến rối loạn nội tiết tố.
Theo ThS.BS Lê Quang Dương – Giám đốc Trung tâm phát triển Sức khỏe Bền vững – VietHealth, tại Việt Nam, việc khám phụ khoa định kỳ vẫn chưa được nhiều chị em phụ nữ quan tâm đúng mức. Tâm lý e ngại, thiếu thông tin hoặc cho rằng "không có triệu chứng là không có bệnh" đã khiến nhiều trường hợp phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, gây khó khăn cho việc điều trị và để lại hậu quả nghiêm trọng.
2. Các mốc thời gian quan trọng phụ nữ nên đi khám sức khỏe sinh sản
Độ tuổi dậy thì (khoảng 13 - 15 tuổi): Lần khám đầu tiên
Lần khám phụ khoa đầu tiên, thường diễn ra ở độ tuổi dậy thì khi các bạn gái bắt đầu có kinh nguyệt và cơ thể trải qua nhiều thay đổi nội tiết tố, có thể gây lo lắng nhưng vô cùng cần thiết.
Mục đích chính của lần khám này là cung cấp tư vấn về vệ sinh cá nhân và giải đáp thắc mắc về kinh nguyệt, giúp các bạn gái hiểu rõ chu kỳ, nhận biết các dấu hiệu bất thường như đau bụng dữ dội hay kinh nguyệt không đều để phát hiện sớm rối loạn nội tiết tố. Bác sĩ cũng thực hiện giáo dục giới tính, cung cấp kiến thức về tình dục an toàn và phòng tránh thai, đồng thời chỉ tiến hành kiểm tra sơ bộ bên ngoài mà không cần thăm khám bên trong (đặt mỏ vịt) nếu người khám chưa có quan hệ tình dục.
Trước khi kết hôn và lập kế hoạch mang thai
Đây là giai đoạn vàng để sàng lọc và chuẩn bị cho một cuộc sống hôn nhân khỏe mạnh và thai kỳ an toàn. Việc thăm khám bao gồm kiểm tra tổng quát (xét nghiệm máu, nước tiểu, siêu âm) để đánh giá tình trạng sức khỏe chung.
Đặc biệt quan trọng là sàng lọc các bệnh lây truyền qua đường tình dục như HIV, viêm gan B, lậu, giang mai để điều trị kịp thời, tránh lây nhiễm cho bạn đời hoặc thai nhi sau này. Đồng thời, bác sĩ sẽ đánh giá sức khỏe sinh sản bằng cách kiểm tra tử cung, buồng trứng và nội tiết tố nhằm phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn như u nang, u xơ, lạc nội mạc tử cung hay đa nang buồng trứng có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ thai. Cuối cùng, các cặp đôi sẽ được tư vấn tiêm phòng các mũi quan trọng như Rubella, thủy đậu, cúm và HPV.
Trong độ tuổi sinh sản (từ 20 - 40 tuổi) nên khám định kỳ hàng năm
Đây là giai đoạn phụ nữ có hoạt động tình dục và khả năng sinh sản cao nhất, do đó việc khám định kỳ hàng năm là bắt buộc. Khám định kỳ bao gồm kiểm tra phụ khoa (thăm khám vùng chậu, tử cung, buồng trứng) và thực hiện xét nghiệm Pap smear (thường 1 - 3 năm một lần) để tầm soát và phát hiện sớm các tế bào bất thường tiền ung thư cổ tử cung.
Ngoài ra, siêu âm phụ khoa giúp phát hiện các bất thường như u nang buồng trứng hay u xơ tử cung. Việc thăm khám cũng là cơ hội để được tư vấn biện pháp tránh thai phù hợp, an toàn và thực hiện tầm soát các bệnh lây truyền qua đường tình dục nếu có nguy cơ lây nhiễm cao.
Giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh (từ 40 tuổi trở lên)
Giai đoạn này, cơ thể phụ nữ bắt đầu có những thay đổi nội tiết tố rõ rệt, làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh lý. Do đó, việc kiểm tra phụ khoa định kỳ và xét nghiệm Pap smear vẫn cần được duy trì. Đặc biệt quan trọng là tầm soát ung thư vú bằng cách kết hợp khám vú định kỳ và chụp nhũ ảnh (mammogram) theo chỉ định của bác sĩ.
Ngoài ra, phụ nữ nên thực hiện kiểm tra mật độ xương để tầm soát loãng xương – một vấn đề thường gặp sau mãn kinh. Việc thăm khám cũng là cơ hội để được tư vấn chuyên sâu về các triệu chứng mãn kinh (như bốc hỏa, khô âm đạo, rối loạn giấc ngủ) và các lựa chọn điều trị phù hợp, bao gồm liệu pháp hormone thay thế nếu cần thiết.
3. Cần đi khám ngay lập tức khi có dấu hiệu bất thường
ThS.BS Lê Quang Dương cho biết, bên cạnh các mốc khám định kỳ, phụ nữ cần chủ động đến gặp bác sĩ phụ khoa ngay lập tức nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau đây:
- Rối loạn kinh nguyệt: Kinh nguyệt không đều, rong kinh, mất kinh, đau bụng kinh dữ dội bất thường.
- Tiết dịch âm đạo bất thường: Dịch có màu lạ (vàng, xanh), mùi hôi, ngứa rát, sưng đỏ vùng kín.
- Đau bụng dưới, đau vùng chậu mạn tính.
- Chảy máu âm đạo bất thường: Chảy máu giữa chu kỳ, sau quan hệ tình dục, hoặc sau mãn kinh.
- Đau rát khi quan hệ tình dục.
- Phát hiện khối u hoặc sưng ở vùng ngực, vùng kín.
- Khó khăn trong việc mang thai (vô sinh hiếm muộn).
Khám sức khỏe sinh sản định kỳ là hành động thiết thực nhất để mỗi người phụ nữ tự bảo vệ bản thân khỏi những nguy cơ bệnh tật, duy trì sức khỏe tổng thể và nâng cao chất lượng cuộc sống. Hãy chủ động lắng nghe cơ thể mình và tìm đến sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa ngay khi cần thiết.
