Quy định trên được nêu rõ tại Thông tư số 05 năm 2023 có hiệu lực từ ngày 15/4. So với thông tư hiện hành được áp dụng từ năm 2012, quy định mới yêu cầu "không tổ chức lớp không chuyên trong trường chuyên". Như vậy từ năm 2024 - 2025 các trường chuyên không tuyển sinh lớp cận chuyên, chất lượng cao.
Ngoài bỏ lớp không chuyên, quy định mới cũng điều chỉnh việc tuyển bổ sung vào trường chuyên. Các trường có thể tuyển sinh học sinh cho cả ba khối, thay vì chỉ lớp 10 và 11 như quy định cũ. Học sinh có thể đăng ký thi tuyển bổ sung vào trường chuyên nếu có kết quả học tập, rèn luyện tốt trong năm học liền trước.
Thông tư mới không thay đổi cách tổ chức lớp chuyên. Các lớp vẫn được tổ chức theo môn học, gồm Toán, Tin học, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Ngoại ngữ 1. Mỗi lớp chuyên có không quá 35 học sinh. Dựa vào các điều kiện bảo đảm chất lượng và đề nghị của hiệu trưởng trường chuyên, cơ quan quản lý trực tiếp của trường quyết định số môn và lớp chuyên.
Hiện cả nước có 78 trường chuyên, 71 trường thuộc quản lý của địa phương, 7 trường thuộc đại học (chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội, chuyên Khoa học Tự nhiên, chuyên Ngoại ngữ, chuyên Đại học Vinh, chuyên Khoa học Xã hội và Nhân văn, Phổ thông năng khiếu, chuyên Đại học Khoa học Huế). Trong số này, gần một nửa tuyển sinh lớp không chuyên.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, số học sinh chuyên đến năm 2020 khoảng 73.000, chiếm 2,1% tổng số học sinh THPT toàn quốc.