Cúm có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như suy tim, suy gan, hôn mê và tử vong… Để ứng phó với cúm, nhiều người đã tự tìm đến với các thuốc kháng virut. Vậy điều này có nên không và việc dùng thuốc như thế nào cho đúng?
Bệnh cúm mùa là bệnh truyền nhiễm cấp tính do các chủng loại virut như cúm A/H3N2, cúm A/H1N1, cúm B và cúm C; có khả năng lây nhiễm rất cao qua đường hô hấp, qua nước bọt hay dịch tiết do ho khạc, hắt hơi hoặc dính trên các vật dụng. Virut cúm có thể tồn tại hàng giờ bên ngoài môi trường, đặc biệt là trong thời tiết lạnh và độ ẩm cao, do vậy, mức độ lây lan càng tăng. Bệnh có thể diễn biến ở các mức độ khác nhau: đại dịch, dịch, dịch nhỏ tại các địa phương; diễn biến với các biểu hiện sốt, đau đầu, mệt mỏi, đau cơ, sổ mũi, ho.
Thông thường, người bệnh có thể hồi phục sau từ 2 - 7 ngày nhưng đối với người lớn tuổi, trẻ em, người mắc bệnh về thận, thiếu máu, tim phổi hay suy giảm miễn dịch…, bệnh có thể diễn biến nặng hơn, dễ gây biến chứng nguy hiểm…
Biến chứng đầu tiên hay gặp do cúm là viêm phổi (thường gặp ở những người trung niên có bệnh tim trước đó. Đây là một biến chứng với các biểu hiện suy hô hấp và tổn thương nặng nề ở phổi, tỉ lệ tử vong cao), viêm xoang, viêm tai giữa do nhiễm khuẩn thứ phát (nhất là với trẻ em). Ngoài ra, cúm còn gây biến chứng về thần kinh (như viêm não, viêm màng não, viêm tủy cắt ngang và hội chứng Guillain - Barré), tim (gây viêm cơ tim, viêm màng ngoài tim, làm nặng thêm suy tim ở bệnh nhân đã bị suy tim trước đó)…
Các triệu chứng cảm cúm ở trẻ nhỏ.
Thuốc điều trị triệu chứng
Để hạ sốt, giảm đau, chỉ dùng paracetamol khi người bệnh sốt trên 38,50C, không dùng thuốc nhóm salicylate như aspirin để hạ sốt trong bệnh cúm vì có nguy cơ gây hội chứng Reye nguy hiểm với bệnh nhân, nhất là với người dưới 18 tuổi. Người bệnh cần nghỉ ngơi, cách ly, hạn chế giao tiếp để tránh lây lan cho người khác; đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý (ăn thức ăn dễ tiêu và uống nhiều nước, ăn hoa quả, bổ sung các vitamin) và cân bằng nước điện giải (uống dung dịch oserol). Hầu hết những người bị cúm là nhẹ, chỉ cần dùng các thuốc trị triệu chứng… sẽ khỏi.
Khi nào dùng thuốc trị đặc hiệu?
Điều trị đặc hiệu bằng thuốc kháng virut được dùng trong các trường hợp nhiễm cúm có biến chứng, cúm nặng hoặc người bệnh có yếu tố nguy cơ bị biến chứng nghiêm trọng do cúm như người cao tuổi, trẻ sơ sinh, phụ nữ có thai, người có các bệnh lý mạn tính như tiểu đường, bệnh tim mạch, suy thận, béo phì... Những trường hợp này cần phải được chăm sóc y tế (nhập viện điều trị) và dùng thuốc kháng virut.
Việc dùng thuốc kháng virut cần được bác sĩ kê đơn và hướng dẫn sử dụng, người bệnh không tự ý mua dùng để trị cúm hay phòng cúm.
Thuốc chống virut gồm các thuốc như oseltamivir phosphate, zanamivir - đây là hai loại thuốc kháng virut cúm thường được sử dụng để chống lại dịch cúm lưu hành gần đây.
Đối với những trường hợp phải dùng thuốc kháng virut do bác sĩ chỉ định, thì việc dùng các thuốc này càng sớm càng tốt. Việc dùng thuốc kháng virut sớm sẽ giúp rút ngắn thời gian sốt và các triệu chứng của bệnh, đồng thời làm giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng của cúm. Vì vậy, việc đánh giá y tế nhanh tình trạng cúm để xem người bệnh có cần phải dùng thuốc kháng virut cúm hay không là rất quan trọng, nhất là những người nằm trong nhóm yếu tố nguy cơ cao bị cúm nặng hoặc biến chứng do cúm. Khi có dấu hiệu cúm, đầu tiên cần phải đi khám để được đánh giá đúng tình trạng bệnh và dùng thuốc thích hợp.
Khi dùng thuốc kháng virut để trị cúm, người bệnh cần chú ý tới một số bất lợi có thể xảy ra khi dùng thuốc như buồn nôn, nôn, tiêu chảy, chóng mặt, nhức đầu, mất ngủ... Ngừng thuốc và cần sự trợ giúp khẩn cấp của y tế nếu có bất cứ dấu hiệu của một phản ứng dị ứng: nổi mề đay, khó thở, sưng mặt, môi, lưỡi hoặc họng, phát ban da đỏ và phồng rộp hoặc bong tróc...
Và khuyến cáo của Bộ Y tế trong phòng, chống cúm
Để chủ động phòng chống cúm mùa, Bộ Y tế khuyến cáo người dân thực hiện tốt các nội dung sau: đảm bảo vệ sinh cá nhân, che miệng khi hắt hơi, thường xuyên rửa tay với xà phòng, vệ sinh mũi, họng hàng ngày bằng nước muối; Giữ ấm cơ thể, ăn uống đủ chất để nâng cao thể trạng; Tiêm vắc-xin cúm mùa phòng bệnh; Hạn chế tiếp xúc với bệnh nhân cúm hoặc các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh khi không cần thiết; Khi có triệu chứng ho, sốt, sổ mũi, đau đầu, mệt mỏi, cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, xử trí kịp thời… Đặc biệt, không tự ý sử dụng các thuốc kháng virut (như tamiflu) mà phải tuân theo hướng dẫn của thầy thuốc.
