Nhiều bạc phụ huynh hay lo lắng, quan tâm khi thấy trẻ ho và thường cho trẻ dùng thuốc trị họ ngay, nhất là các dạng thuốc ho si-rô. Tuy nhiên nên tránh lạm dụng và phải hiểu rõ khi nào mới cần đến các loại si-rô này.
Tại sao trẻ ho?
Ho là triệu chứng thường gặp. Riêng ở trẻ con rất dễ bị ho do dễ bị viêm nhiễm đường hô hấp, dễ bị các bệnh tai mũi họng đưa đến cơ quan thụ cảm ho bị kích thích.
Trước hết ta cần biết ho là một phản xạ sinh lý có tính bảo vệ cơ thể. Chính nhờ ho, biểu hiện bằng sự thở ra rất mạnh giúp làm sạch đường thở, tống xuất đàm, dịch tiết hoặc vật lạ lọt vào đường hô hấp, giúp nhung mao hô hấp hoạt động tốt. Có một số trường hợp như bị hen phế quản, viêm phế quản cấp, cần ho để tống xuất đàm nhớt mà lại dùng thuốc ức chế phản xạ ho là không có lợi, chỉ có hại.
 Chỉ nên dùng thuốc trị ho khi trẻ ho khan, ho quá mức, gây mệt, gây nôn ói, mất ngủ. |
Trẻ cũng có thể ho do cảm lạnh, nhất là vào mùa mưa. Trường hợp bị cảm lạnh, thậm chí bị viêm họng (viêm họng ở trẻ em thường do nhiễm siêu vi) gây ho, có lời khuyên không cần dùng thuốc trị ho mà chỉ cần chăm sóc đúng cách: giữ ấm, nghỉ ngơi, dinh dưỡng đầy đủ chất, cho uống nước nhiều hơn (đặc biệt cho uống nước cam, nước chanh), trẻ có thể tự khỏi sau 1 - 2 tuần và không ảnh hưởng nhiều đến trẻ.
Lạm dụng thuốc ho nguy hại đến trẻ
Loại thuốc trị ho hay được dùng là thuốc kháng histamin, có tác dụng chống dị ứng nhưng cũng có tác dụng làm dịu, giảm ho, và thuốc dùng cho trẻ có dạng sirô hoặc thuốc nước. Thuốc chỉ chứa một hoạt chất kháng histamin có thể kể: si-rô Phénergan, si-rô Théralène. Còn thuốc chứa nhiều thành phần giảm ho (trong đó có thuốc kháng histamin và thuốc ức chế ho là dextromethorphan), có thuốc nước Pulmofar, si-rô Toplexil, si-rô Atussin… Liều của thuốc dạng si-rô được tính theo muỗng hoặc dụng cụ lường có khắc vạch kèm theo thuốc, liều dùng như thế nào cho trẻ sẽ căn cứ vào bảng hướng dẫn sử dụng thuốc hoặc hỏi dược sĩ tại nhà thuốc để biết. Đặc biệt, thuốc trị ho chứa hoạt chất chứa kháng histamin có một tác dụng phụ là gây buồn ngủ. Rất tiếc là có một số bậc phụ huynh lạm dụng tác dụng phụ gây buồn ngủ cho trẻ uống si-rô Phénergan hay si-rô Théralène giống như thuốc ngủ để trẻ không quấy, không khóc đêm và dùng nhiều ngày, từ tháng này sang tháng kia (!).
Xin lưu ý, dùng như thế rất có hại cho sức khỏe của trẻ. Theo thông tin y học mới nhất có khuyến cáo không nên cho trẻ dưới 2 tuổi dùng thuốc trị ho chứa thuốc kháng histamin (như si-rô Phénergan), vì đối với trẻ quá nhỏ thuốc có thể gây kích động, co giật. Các bậc phụ huynh lưu ý, khi thấy trẻ ho và đã cho dùng một số thuốc trị ho thông thường như si rô chống dị ứng trị ho kể ở trên vài ngày không thấy đỡ, hoặc thấy trẻ ho mà cách thở, nhịp thở bất thường như: thở nhanh từ 50 lần/phút trở lên, thở khó, lõm ngực khi hít vào hoặc thở khó khăn kiểu suyễn, nên đưa trẻ đi khám bệnh ngay để được điều trị kịp thời.
PGS.TS. NGUYỄN HỮU ĐỨC