Tất cả phụ nữ mang thai hoặc dự định mang thai phải bắt đầu bổ sung đủ axít folic 3 tháng trước thời điểm dự định có thai.
Axít folic là gì?
Axít folic có khi được gọi folat chính là vitamin B9.
Nằm trong 13 vitamin cần được cung cấp hằng ngày (gồm 4 vitamin tan trong dầu A, D, E, K, vitamin C và 8 vitamin nhóm B tan trong nước, axít folic thuộc nhóm B tan trong nước), axít folic là chất cần thiết góp phần tạo hồng cầu bình thường và có ảnh hưởng đến sự tổng hợp DNA và RNA, tức liên quan mật thiết đến quá trình phân chia nhân đôi tế bào.
Thiếu axít folic sẽ đưa đến thiếu máu hồng cầu khổng lồ (megaloblastic anemia). Nếu phụ nữ mang thai không được cung cấp đủ axít folic sẽ đưa đến khiếm khuyết trong sự hình thành ống tủy sống của bào thai, thai nhi có nguy cơ bị tật nứt đốt sống (spina bifida).
Nên lưu ý, phụ nữ ngoài thiếu axít folic còn dễ bị thiếu máu, thiếu sắt hơn nam giới vì dự trữ sắt của họ thấp do mất máu trong các kỳ kinh nguyệt. Phụ nữ không mang thai cần lưu ý đến các yếu tố nguy cơ thúc đẩy thiếu máu thiếu sắt và thiếu axít folic như: ra huyết kéo dài, ra huyết nhiều khi có kinh, ăn uống quá kiêng khem (có khi vì ám ảnh sợ béo phì). Nếu bị thiếu máu loại này, phụ nữ sẽ bị mỏi mệt thường xuyên, giảm hẳn hoạt động thể lực, sút giảm trí nhớ...
Mỗi ngày uống một viên thuốc chứa axít folic và sắt là đủ nhu cầu cung cấp axít folic và sắt cho cơ thể
Ở phụ nữ mang thai, ngoài thiếu axít folic còn có nguy cơ bị thiếu máu thiếu sắt. Khi có thai, dự trữ sắt có sẵn trong cơ thể phụ nữ có thai rất dễ không đáp ứng nhu cầu tạo hồng cầu do sự tăng thể tích máu ngày càng nhiều để nuôi thai. Còn nhu cầu axít folic tăng gấp 4 lần so với trước khi mang thai. Ở thai phụ, thiếu máu thiếu sắt làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và tăng nguy cơ mất máu nhiều trong lúc sinh và sau sinh, dễ sảy thai, chậm phát triển bào thai, dễ sinh non tháng. Còn thiếu axít folic ở phụ nữ có thai, như đã nói ở trên, thai nhi rất dễ bị dị tật ống thần kinh là sự khiếm khuyết đưa đến ống thần kinh không đóng kín; phần lớn dị tật ống thần kinh thường thấy là nứt ống đốt sống hay còn gọi là gai cột sống chẻ đôi. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, tất cả phụ nữ mang thai hoặc dự định mang thai phải bắt đầu bổ sung đủ axít folic 3 tháng trước thời điểm dự định có thai. Nhất thiết phải đảm bảo đủ khẩu phần hàng ngày phải có đủ 400g axít folic.
Để tránh tình trạng thiếu vitamin và chất khoáng nói chung, nên ăn uống đầy đủ chất. Để không thiếu axít folic và cả sắt, nên ăn các loại thịt có màu đỏ (heo, bò), gan, rau xanh, các loại đậu, ngũ cốc. Tuy nhiên, cần lưu ý, phụ nữ là đối tượng dễ thiếu hụt sắt và axít folic, và trong một số trường hợp, sự bổ sung hai chất dinh dưỡng tối cần thiết này chỉ thông qua ăn uống là không đủ.
Do axít folic dễ mất đi trong quá trình chế biến, bảo quản thực phẩm nên ở Mỹ và nhiều nước châu Âu đã có luật định tăng cường axít folic trong bột mì để phòng thiếu hụt axít folic trong cộng đồng. Nếu thai phụ được điều trị bệnh sốt rét, động kinh hay đang dùng thuốc methotrexat bắt buộc phải dùng thuốc bổ sung axít folic.
Dự phòng thiếu axít folic và cả thiếu máu, thiếu sắt không khó ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và phụ nữ có thai. Chỉ cần uống một viên thuốc chứa axít folic và sắt (hiện nay có nhiều thuốc kết hợp axít folic và sắt uống cùng lúc rất tiện ), mỗi ngày uống một viên thuốc chứa axít folic và sắt là đủ nhu cầu cung cấp axít folic và sắt cho cơ thể.
Lưu ý khi dùng thuốc chứa axít folic
- Bạn nên dùng thuốc axít folic một cách chính xác theo chỉ định của bác sĩ. Vì bác sĩ là người biết rõ bạn bị thiếu axít folic như thế nào và bị thiếu máu loại gì. Không dùng thuốc với liều lớn hơn hoặc lâu hơn so với chỉ định. Nên uống axít folic với nhiều nước.
- Nếu dùng thuốc chứa axít folic và chứa sắt, thì không uống với nước trà (chè) mà nên uống với nước lã đun sôi để nguội (vì trà cản trở sự hấp thu sắt).
- Không uống chung với thuốc kháng axít trị viêm loét dạ dày - tá tràng với thuốc chứa axít folic và chứa sắt (sắt không được hấp thu), không uống chung với tetracyclin (tetracyclin bị giảm hấp thu).
- Sau khi uống thuốc chứa axít folic và chứa sắt, phân đi tiêu có màu đen (do màu của sắt chứa trong thuốc, đây là dấu hiệu không đáng ngại).
