Một số bệnh lý cần sử dụng khí dung thuốc như hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, viêm thanh khí quản và các bệnh lý khác có biểu hiện co thắt phế quản hoặc một số bệnh lý mũi xoang có thể được chỉ định khí dung thuốc.
Sử dụng khí dung sao cho đúng?
Trên hết, cần làm đúng kỹ thuật, dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, cần lắp máy đúng, tư thế để bầu chứa thuốc phải đứng hoặc nghiêng tối thiểu 45 độ, nhìn thấy dòng khí sương phun mạnh ra mới đạt chuẩn để sử dụng. Cần lựa chọn đúng cỡ mặt nạ khí dung ôm vừa mũi miệng để đảm bảo không mất thuốc.
Khí dung cần theo chỉ định của bác sĩ và thực hiện đúng kỹ thuật.
Có nhiều loại máy khí dung, phổ biến nhất hiện nay là sử dụng máy nén và đẩy không khí có áp lực lớn qua bầu đựng thuốc là chất lỏng để tạo thành dạng “khí sương” có kích thước hạt cực nhỏ có thể đi sâu vào các phế quản nhỏ nhất. Do đó, để đạt hiệu quả điều trị cao, cần lựa chọn máy tốt và bảo dưỡng, thay đầu lọc khí thường xuyên, tránh máy bị giảm áp lực dòng khí đẩy ra, hạt sương chứa thuốc sẽ lớn, dễ đọng lại ở mũi họng không thể vào phế quản để thuốc có tác dụng.
Cần rửa tay sạch bằng xà phòng sát khuẩn trước khi pha thuốc, tránh nhiễm trùng vào bầu đựng thuốc. Sau khi sử dụng, cần vệ sinh sạch bầu đựng thuốc bằng nước và xà phòng nhẹ, để khô tự nhiên. Không nên rửa dây dẫn khí vì khó làm khô. Sau khi rửa có thể lắp vào máy để dòng khí nén có thể làm khô một phần bầu pha thuốc. Không được dùng chung, nên thay bộ dây dẫn khí, bầu đựng thuốc và mặt nạ sau mỗi đợt bệnh.
Với trẻ em, khi sử dụng cần chọn thời điểm khí dung thích hợp: Tránh thời gian ngay trước hoặc ngay sau bữa ăn, có nhiều hoạt động trong gia đình làm trẻ dễ mất tập trung hoặc dễ nôn nếu không hợp tác tốt.
Cần tạo môi trường yên tĩnh, duy trì sự bình tĩnh không lo lắng, không gây sợ hãi cho trẻ dễ làm trẻ kích thích, quấy khóc, giảm hiệu quả điều trị. Nếu trẻ quá sợ hãi, hãy sử dụng lúc trẻ ngủ.
Những tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng khí dung
Sử dụng khí dung có thể có tác dụng phụ tại chỗ như ho, khàn giọng, nhiễm nấm vùng miệng họng hoặc mặt, kích thích niêm mạc hầu họng. Trong nhiều trường hợp trẻ quá sợ hãi, quấy khóc, có thể làm bệnh nặng hơn. Để khắc phục, có thể cho bé khí dung lúc ngủ và vệ sinh miệng, mặt sau mỗi lần sử dụng.
Cần nhấn mạnh một điều, đó là không phải bệnh nào thuộc đường hô hấp sử dụng khí dung cũng hiệu quả, cần phải chọn đúng thuốc và liều dùng. Do vậy, khí dung thuốc cần phải sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ. Hiện nay, khá nhiều bệnh nhân lạm dụng, cứ hễ có bệnh đường hô hấp là khí dung nước muối để loãng đờm, làm sạch đường hô hấp, hoặc tự mua thuốc sử dụng... điều này tiềm ẩn rủi ro cho sức khỏe vì chưa được chứng minh có thiệu quả, mất công sức thực hiện, đôi khi làm trẻ khó chịu hơn, thậm chí gây bội nhiễm nấm, vi khuẩn vì thao tác và dụng cụ không đảm bảo. Khá nhiều trẻ sau khi sử dụng khí dung vài ngày, trẻ ăn uống kém hơn vì sợ hoặc có rất nhiều mảng nấm ở miệng họng làm mất cảm giác ngon miệng. Hiện nay vẫn còn các bệnh nhân theo thói quen mua thuốc kháng sinh về khí dung, hiệu quả chưa rõ ràng nhưng làm tăng nguy cơ dị ứng thuốc, trường hợp nặng có thể gây sốc phản vệ.
Lời khuyên của thầy thuốc
Khí dung thuốc là phương pháp điều trị một số bệnh đường hô hấp rất hiệu quả, thậm chí có thể giúp cấp cứu bệnh nhân khó thở, do co thắt phế quản nhanh chóng. Tuy vậy, đây là một kỹ thuật cần sự hướng dẫn kỹ lưỡng từ nhân viên y tế để đảm bảo hiệu quả điều trị, cần tuân thủ đúng thuốc và liều dùng khi bác sĩ kê đơn, tuyệt đối không lạm dụng khí dung và không phải trường hợp nào cũng có hiệu quả. Việc tự ý sử dụng khí dung có thể tiềm ẩn rủi ro về sức khỏe như làm tăng nhiễm khuẩn, nấm mà không thực sự có hiệu quả gì.