Lễ trao Giải thưởng Cánh Diều Vàng 2016 - một trong những sự kiện điện ảnh được quan tâm nhất trong năm đã khép lại tối hôm 9/4/2017 tại Nhà hát Quân đội khu vực phía Nam. Sài Gòn anh yêu em (đạo diễn Lý Minh Thắng, Công ty TNHH MTV Live On) đại thắng khi được gọi tên ở nhiều hạng mục của phim truyện điện ảnh. Khép lại một mùa giải thưởng nhưng xem ra, những cánh diều điện ảnh Việt vẫn chưa thể bay cao vì thiếu gió...
Sài Gòn anh yêu em đại thắng
Trong các giải thưởng của Cánh Diều Vàng (CDV) thì lĩnh vực phim truyện điện ảnh được quan tâm nhiều nhất vì nó thể hiện rõ nét diện mạo của điện ảnh nước nhà sau một năm hoạt động. Giải thưởng CDV hạng mục Phim truyện điện ảnh xuất sắc nhất 2016 đã thuộc về Sài Gòn anh yêu em. Sài Gòn anh yêu em cũng đồng thời được vinh danh ở hạng mục Nam nữ diễn viên phụ xuất sắc phim truyện điện ảnh (nam diễn viên Huỳnh Lập vai Mỹ Mỹ), Âm thanh và âm nhạc xuất sắc nhất phim truyện điện ảnh (nhạc sĩ Đức Trí), Họa sĩ thiết kế xuất sắc nhất phim truyện điện ảnh (họa sĩ Nguyễn Anh Thao), Biên kịch xuất sắc nhất phim truyện điện ảnh (Biên kịch Ngọc Bích).
Đoàn làm phim Sài gòn anh yêu em nhận giải thưởng Cánh Diều Vàng hạng mục Phim truyện điện ảnh xuất sắc nhất 2016.
Sài Gòn anh yêu em được vinh danh không khiến khán giả bất ngờ. Ngay từ đầu, đây là phim được đánh giá nằm trong top khá nhất. Phim xoay quanh 5 câu chuyện, 10 nhân vật với những câu chuyện tình lãng mạn, dễ thương xen lẫn hài hước rất đặc trưng ở mảnh đất Sài thành. Phim được đánh giá là một “điểm sáng” trong bối cảnh phim Việt bùng nổ về số lượng nhưng tụt dốc về chất lượng và doanh thu trong năm 2016. Mặc dù vậy, Sài Gòn anh yêu em bị chê ở một số chi tiết bị “ngôn tình hóa”, “lý tưởng hóa”, một số tuyến câu chuyện không đủ sức nặng.
Trước khi được vinh danh ở CDV 2016, Sài Gòn anh yêu em cũng đạt giải thưởng Phim điện ảnh hay nhất, Giải sáng tạo xuất sắc nhất (cho quay phim Lê Hữu Hoàng Nam), đề cử Nam diễn viên điện ảnh xuất sắc nhất (diễn viên Thanh Nam) tại Giải thưởng Ngôi Sao Xanh năm 2016 do Kênh truyền hình Today TV và Tạp chí Thế giới điện ảnh tổ chức.
Cũng trong hạng mục này, giải Cánh Diều Bạc thuộc về phim 12 chòm sao - Vẽ đường cho yêu chạy (đạo diễn Vũ Ngọc Phượng, Công ty TNHH Skyline Media) và Tấm Cám - Chuyện chưa kể (đạo diễn Ngô Thanh Vân, VAA-BHD và HK Film đồng sản xuất). Bằng khen cho ba phim: Cha cõng con (đạo diễn Lương Đình Dũng - Công ty TNHH Quảng cáo Truyền hình Tứ Vân), Sút (đạo diễn Việt Max, BHD-Vietnam Media Corp) và Bao giờ có yêu nhau (đạo diễn Dustin Nguyễn - Công ty TNHH Vùng trời mơ ước D.B.S). Bằng khen của Ban Giám khảo cho phim Tik Tak Anh yêu em (đạo diễn Trần Kamy - Công ty Dịch vụ Thương mại XNK và Truyền thông MIDI).
Còn nhiều trăn trở...
Giải thưởng CDV của Hội Điện ảnh Việt Nam bắt đầu được tổ chức thường niên từ năm 2003 với mục đích để tôn vinh nghề nghiệp, tôn vinh những tác giả, tác phẩm xuất sắc trong năm. Vì là giải thưởng của hội nghề nghiệp nên những người làm nghề, khán giả chờ đợi, kỳ vọng những tác phẩm nghệ thuật thực sự xuất sắc, tiêu biểu được vinh danh. Nhìn lại quãng đường mà CDV đã đi qua, có thể thấy sự thay đổi khá rõ nét. Nếu như trước đây, CDV được coi là sân chơi của phim nhà nước thì giờ đây phim của các hãng tư nhân chiếm ưu thế lớn. 19 phim dự thi CDV năm nay đều là phim tư nhân, phim do Nhà nước đặt hàng hoàn toàn vắng bóng. Điều này đang đặt ra rất nhiều vấn đề khiến các nhà quản lý phải suy ngẫm. Nó vừa thể hiện xu hướng phát triển của điện ảnh Việt Nam nhưng cũng đồng thời đặt ra câu hỏi trong công tác quản lý, định hướng phát triển điện ảnh nước nhà.
Ngoài phim nhà nước vắng bóng, phim của các nhà làm phim độc lập cũng “mất hút” ở CDV năm nay. Nhiều khán giả cho rằng, một trong những yếu tố góp phần tạo nên thành công của các liên hoan phim là sự xuất hiện của những nhà làm phim độc lập với thể nghiệm mới mẻ của đạo diễn trẻ. Tôn vinh những bộ phim độc lập với những góc nhìn mới mẻ, đột phá cũng là xu hướng phổ biến ở các liên hoan phim lớn trên thế giới. Phải thừa nhận một điều rằng, trong dòng chảy điện ảnh Việt hiện nay, có những tiếng nói rất riêng, đầy tiềm năng của các nhà làm phim độc lập như Phan Đăng Di, Nguyễn Hoàng Điệp... Rất tiếc, CDV 2017 thiếu vắng tiếng nói của những nhà làm phim độc lập.
Một vấn đề nữa khiến không ít người làm nghề trăn trở là chất lượng phim tham gia liên hoan. Nói gì thì nói, chất lượng phim quyết định đến sự thành bại của giải thưởng, nhất là một giải thưởng mang tính nghề nghiệp, chuyên môn như CDV. Khi danh sách các phim tham gia tranh giải CDV năm nay được công bố, nhiều khán giả đã bày tỏ sự lo ngại về chất lượng giải thưởng. Có người không ngần ngại nói rằng, phim tranh tài CDV đồng đều ở... chất lượng thấp.
Gần như tất cả phim đều là phim giải trí, thiếu dấu ấn nghề nghiệp và tìm tòi, thể nghiệm mới lạ. Điều này dễ hiểu bởi phim do các hãng phim tư nhân sản xuất và mục tiêu khi ra rạp là doanh thu phòng vé chứ không phải là chất lượng nghệ thuật. Với các nhà làm phim tư nhân, phim ảnh không phải là cuộc dạo chơi, không phải mảnh đất để gieo lên đó những hạt mầm ý tưởng mới mà là một lĩnh vực kinh doanh nên không thể mạo hiểm. Không phải bộ phim nào tham gia dự giải cũng xuất sắc, thậm chí có phim bị đánh giá là “đuối sức”. Điều này đặt ra câu hỏi: Phim thế nào thì xứng đáng có tên trong danh sách đề cử các hạng mục giải thưởng?
Lễ trao Giải thưởng CDV 2016 đã khép lại, các hạng mục giải thưởng cũng đã có chủ. Tuy nhiên, từ giải thưởng này, cánh diều điện ảnh Việt có thể bay cao hay không lại là câu chuyện khác. Giải thưởng không chỉ là sân chơi vinh danh thuần túy mà còn phải tạo ra động lực cho sự phát triển, phát hiện, ươm mầm những tài năng điện ảnh mới... Đây vẫn là bài toán khó mà có lẽ, Hội Điện ảnh Việt vẫn phải tiếp tục đi tìm câu trả lời.
