Kết quả nghiên cứu mới đây được đăng trên tạp chí JAMA Network Open cho thấy chỉ dựa vào tiêm vắc xin có thể không đủ để chấm dứt đại dịch COVID-19.
Theo nhóm nghiên cứu, ngay cả khi phần lớn dân số được tiêm phòng, việc dỡ bỏ các biện pháp phòng ngừa đại dịch có thể dẫn đến tăng nguy cơ lây lan virut SARS-CoV-2.
Mehul Patel, Phó giáo sư chuyên ngành cấp cứu, và cộng sự tại Đại học Bắc Carolina (Mỹ) đã sử dụng một mô hình toán học để mô phỏng sự lây lan của virut Corona trên khoảng 10 triệu người ở Bắc Carolina. Họ nhận thấy tình trạng nhiễm virut corona, nhập viện và tử vong sẽ tiếp tục gia tăng nếu các biện pháp phòng ngừa đại dịch như cách ly, đóng cửa trường học, giãn cách xã hội và đeo khẩu trang được dỡ bỏ khi vắc xin đang được triển khai.
Kết quả phân tích cho thấy, đối với dân số 10,5 triệu, sẽ có khoảng 1,8 triệu ca nhiễm virut và 8.000 ca tử vong có thể được ngăn chặn trong 11 tháng nếu sử dụng loại vắc xin phòng COVID-19 hiệu quả hơn, tỷ lệ tiêm chủng cao hơn và duy trì NPI(can thiệp không dùng thuốc như giãn cách và sử dụng khẩu trang). Nếu vắc xin có hiệu quả 50% được triển khai cho 25% người lớn, thì mô hình dự báo cho thấy khoảng 2,2 triệu ca nhiễm mới sẽ xuất hiện khi các biện pháp phòng ngừa được dỡ bỏ và chỉ có dưới 800.000 ca nhiễm mới nếu các biện pháp phòng ngừa này được duy trì. Trong trường hợp nếu vắc xin có hiệu quả 90% được tiêm cho 75% người lớn, thì mô hình dự báo cho thấy khoảng 527.409 ca nhiễm mới xuất hiện khi các biện pháp phòng ngừa được dỡ bỏ và chỉ có 450.575 ca nhiễm mới khi biện pháp phòng ngừa được duy trì.
Tiêm vacxin chỉ là một trong những biện pháp hiệu quả phòng ngừa COVID-19
Tính toán cũng cho thấy, việc tiêm vắc xin hiệu quả thấp cho nhiều người sẽ giúp giảm nguy cơ lây lan virut tốt hơn là tiêm vắc xin hiệu quả cao mà cho ít người.
Theo Patel: "Việc tăng tỷ lệ bao phủ tiêm vắc xin lên một mức đáng kể, bất kể hiệu quả của vắc xin như thế nào, thực sự là điều có thể mang lại khả năng kiểm soát đại dịch. Nếu vắc xin chỉ được phân phối cho một nhóm nhỏ dân số, chúng tôi vẫn thấy sự gia tăng tình trạng dịch bệnh gần tương tự như khi chưa triển khai sử dụng vắc xin".
Tương đồng với các kết quả nghiên cứu khác, mô hình phân tích cũng cho thấy nguy cơ nhập viện và tử vong do Covid-19 cao hơn ở người da đen và những người sống ở vùng nông thôn. Nhóm nghiên cứu lưu ý rằng việc kết hợp tiêm chủng với các biện pháp phòng ngừa đại dịch sẽ giúp giảm tình trạng nhiễm virut, nhập viện và tử vong ở tất cả các nhóm.
Tháng trước, Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống bệnh Mỹ đã đưa ra thông điệp cho rằng với hầu hết các trường hợp đã được tiêm phòng và không đeo khẩu trang thì họ vẫn an toàn ngay cả khi trong nhà hoặc đi ra ngoài. Hướng dẫn này đã vấp phải nhiều ý kiến trái chiều, một số chuyên gia y tế công cộng cho rằng Mỹ chưa đủ độ bao phủ an toàn đối với tiêm chủng Covid-19 để có thể áp dụng nới lỏng các biện pháp phòng ngừa đại dịch.
Tiến sĩ Alexander Doroshenko, Phó giáo sư tại Khoa y thuộc Đại học Alberta (Canada) cho biết, các khuyến nghị của CDC không làm giảm tầm quan trọng của các biện pháp phòng ngừa được nêu bật trong nghiên cứu mô hình này. Đồng thời, nhấn mạnh việc cần có giải pháp phù hợp nhằm cho phép những người đã tiêm chủng có thể thực hiện các hoạt động có nguy cơ thấp.
Doroshenko cho biết, trong tương lai gần, duy trì các biện pháp phòng ngừa dịch bệnh kết hợp với tiêm vắc xin phòng Covid-19 nhằm tiến tới chấm dứt đại dịch.
Sau khi tiêm vacxin COVID-19, vẫn cần dùng khẩu trang để phòng lây nhiễm SARS CoV-2
Nhóm nghiên cứu không xác định chính xác thời điểm an toàn để có thể dỡ bỏ các biện pháp phòng ngừa dịch bệnh, nhưng lưu ý rằng khi tỷ lệ bao phủ vắc xin đạt 75% trong các mô hình phân tích, họ nhận thấy mức độ lây nhiễm virut giảm.
Theo dữ liệu mới nhất của CDC Hoa Kỳ, mới chỉ hơn một nửa dân số trưởng thành và khoảng 40% tổng số người dân Mỹ đã được tiêm chủng đầy đủ.
Khi tỷ lệ tiêm chủng COVID-19 tăng lên, nhiều tiểu bang của Mỹ đang nới lỏng các biện pháp phòng ngừa dịch bệnh. California có kế hoạch dỡ bỏ tất cả hạn chế hoạt động và các yêu cầu về giãn cách xã hội khi tiểu bang này mở cửa hoàn toàn trở lại vào ngày 15 tháng 6. Các tiểu bang khác đang tiến tới dỡ bỏ các hạn chế liên quan đến đại dịch khi độ bao phủ tiêm chủng đảm bảo, bao gồm tiểu bang Oregon, nơi đã công bố kế hoạch dỡ bỏ các hạn chế liên quan đại dịch khi 70% cư dân nhận được ít nhất 1 liều vắc xin COVID-19.
Theo Patel và cộng sự, kết quả nghiên cứu gợi ý rằng cần có sự nỗ lực phối hợp giữa việc tối đa hóa tỷ lệ bao phủ vắc xin và thực hành các biện pháp phòng ngừa dịch bệnh để giảm nguy cơ COVID-19 xuống mức cho phép nhằm khởi động lại các hoạt động kinh tế, giáo dục và xã hội một cách an toàn.