Con tôi năm nay 4 tuổi, từ khi được 10 tháng đến nay, tháng nào cháu cũng bị các bệnh về tai mũi họng như: viêm họng, viêm tai giữa, viêm amiđan... nên đã phải dùng rất nhiều loại kháng sinh. Sau mỗi lần dùng kháng sinh, cháu thường bị đi ngoài phân lỏng, phân sống vài ngày mới hết. Tôi băn khoăn không biết đó có phải là tác dụng phụ do kháng sinh không. Cần làm gì để hạn chế tình trạng này?
Hoàng Yến (Thái Bình)
Loạn khuẩn đường ruột dẫn đến tiêu chảy là tác dụng phụ thường gặp khi dùng kháng sinh (nhiều loại kháng sinh gây ra tác dụng phụ này). Tình trạng tiêu chảy nặng hay nhẹ, ngắn hay dài còn tùy thuộc vào loại kháng sinh, thời gian dùng và khả năng nhạy cảm của cơ thể với loại kháng sinh đó. Đối với trẻ em, đáng ngại hơn cả là nếu chứng loạn khuẩn không được điều trị sớm, có thể dẫn đến hiện tượng mất nước, rối loạn điện giải, suy dinh dưỡng dẫn đến suy kiệt...
Bình thường trong đường ruột luôn tồn tại một quần thể vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại. Các vi khuẩn này luôn duy trì ở thế cân bằng, nhằm tăng cường quá trình tiêu hóa, hấp thụ chất dinh dưỡng, thải trừ các chất độc hại. Khi sử dụng kháng sinh, thuốc có tác dụng lên nhiều loại vi khuẩn, tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại, phá vỡ thế cân bằng gây ra hiện tượng loạn khuẩn, do đó thúc đẩy sự phát triển của các chủng vi khuẩn gây bệnh có sẵn hoặc mới xâm nhập, dẫn tới chứng tiêu chảy hoặc viêm ruột do kháng sinh.
Khi bị loạn khuẩn đường ruột, bé có triệu chứng đi ngoài phân lỏng, phân sống, đôi khi có lẫn chất nhày hoặc ít máu, đôi khi có cảm giác trướng bụng, sốt nhẹ. Nếu dùng thuốc chống tiêu chảy, thì các triệu chứng trên thuyên giảm, nhưng nếu ngừng thuốc thì lại tái phát trở lại. Hết đợt điều trị kháng sinh, tình trạng loạn khuẩn sẽ được cải thiện sau vài ngày khi các vi khuẩn đường ruột cân bằng trở lại. Tình trạng tiêu chảy của trẻ sẽ hết. Ngoại trừ các trường hợp nặng, thành tiêu chảy mạn tính, khi đó bệnh nhi sẽ phải điều trị dài ngày mới khỏi hẳn.
Để hạn chế tình trạng tiêu chảy do dùng kháng sinh, khi cho bé đi khám, bạn cần thông báo cho bác sĩ biết về loại kháng sinh trẻ đang dùng để được tư vấn về cách sử dụng. Cho dù bé bị tiêu chảy do kháng sinh thì cũng phải cho bé uống hết liều điều trị, không bỏ thuốc giữa chừng sẽ gây tình trạng kháng thuốc và những lần điều trị sau sẽ càng khó khăn hơn. Sau mỗi đợt kháng sinh nên cho trẻ ăn sữa chua và dùng bổ sung men vi sinh và để cung cấp vi khuẩn có lợi cho đường ruột.
DS. Minh Anh
