Kháng kháng sinh - mối đe dọa hơn cả ung thư vào năm 2050

30-12-2016 16:18 | Thông tin dược học

SKĐS - Kháng thuốc kháng sinh sẽ trở thành một nguy cơ lớn cho nhân loại hơn cả ung thư vào giữa thế kỷ này, trừ khi các nhà lãnh đạo thế giới đồng thuận hành động giải quyết mối đe dọa này.

Kháng kháng sinh - “kẻ giết người lớn nhất”

Người ta đã cảnh báo về một "kịch bản tận thế" trong hai thập kỷ tới, trong đó những người tử vong vì nhiễm khuẩn phổ biến trong các hoạt động đơn giản "bởi vì chúng ta đã hết thuốc kháng sinh để chữa". Một đánh giá ước tính kháng kháng sinh sẽ trở thành “kẻ giết người” lớn nhất thế giới vào năm 2050, trừ khi một thế hệ thuốc kháng sinh mới có hiệu quả được ra đời.

Giám đốc y tế và HIV tại Chương trình Phát triển Liên hợp quốc, Mandeep Dhaliwal, cảnh báo về sự trở lại thời kỳ trước khi khám phá ra penicillin của nhà khoa học Alexander Fleming "Chúng ta đang trên đường trở lại những ngày mà người tử vong vì nhiễm khuẩn và chấn thương thông thường”.

Nhiều bệnh nhiễm khuẩn đang nhanh chóng trở thành kháng thuốc. Không thể tránh khỏi việc mỗi loại thuốc kháng sinh sẽ mất khả năng tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh theo thời gian. Đó là vì vi khuẩn, thông qua chọn lọc tự nhiên và thích nghi di truyền, trở nên kháng với thuốc kháng sinh.

Siêu vi khuẩn kháng thuốc hiện đang chịu trách nhiệm cho 700.000 ca tử vong mỗi năm, có thể giết chết nhiều người hơn so với ung thư vào năm 2050.

Tuy nhiên, chúng ta đang đẩy nhanh quá trình này một cách đáng kể bằng cách lạm dụng kháng sinh và thường xuyên dùng trong các chẩn đoán sai. Rõ ràng cần phải làm chậm sự phát triển của kháng kháng sinh, cũng như cần khẩn trương dành nhiều nguồn lực để nghiên cứu và phát triển các loại thuốc kháng sinh mới.

Kêu gọi hành động từ Tổ chức Y tế thế giới - WHO

Các bác sĩ, y tá, bác sĩ thú y và nhân viên y tế khác


Các bác sĩ chỉ kê kháng sinh khi có nhiễm khuẩn.

Các bác sĩ chỉ kê kháng sinh khi có nhiễm khuẩn.

Không kê thuốc kháng sinh, trừ khi thực sự cần thiết và bạn đã thực hiện mọi nỗ lực để kiểm tra và xác nhận kháng sinh phải sử dụng để điều trị. Ngày nay, người ta ước tính trong một nửa các trường hợp, kháng sinh được cho các bệnh gây ra bởi virut, trong khi kháng sinh là không cần khi nhiễm virut. Bạn cũng có thể làm nhiều hơn để ngăn ngừa nhiễm khuẩn bằng cách đảm bảo tay, dụng cụ và môi trường sạch sẽ và sử dụng vắc- xin thích hợp.

Người sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe

Chỉ dùng thuốc kháng sinh khi có chỉ định của chuyên gia y tế. Nếu bạn dùng kháng sinh phải uống đủ liều kê toa, ngay cả khi bạn cảm thấy đã đỡ hơn, bởi vì dừng điều trị sớm thúc đẩy sự tăng trưởng của vi khuẩn kháng thuốc.

Nông dân và những người trong lĩnh vực nông nghiệp


Không sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi.

Không sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi.

Đảm bảo rằng thuốc kháng sinh cho động vật chỉ được sử dụng để kiểm soát hay điều trị các bệnh truyền nhiễm và dưới sự giám sát thú y. Lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản và cây trồng là một yếu tố quan trọng góp phần kháng kháng sinh và lây lan vi khuẩn kháng thuốc vào môi trường, thức ăn và con người. Chăn nuôi sạch sẽ, đảm bảo vệ sinh và tiêm chủng cho động vật có thể làm giảm nhu cầu sử dụng thuốc kháng sinh.

Chính phủ

Cần các kế hoạch hành động quốc gia mạnh mẽ để giải quyết kháng kháng sinh. Áp dụng các giải pháp giúp cải thiện giám sát các bệnh nhiễm khuẩn kháng thuốc kháng sinh, quy định về việc sử dụng thích hợp thuốc kháng sinh, và giáo dục về sự nguy hiểm của việc lạm dụng kháng sinh.

Các tổ chức phát triển

So với người dân ở các nước công nghiệp phát triển, người dân ở các nước có thu nhập thấp không được tiếp cận công bằng với thuốc kháng sinh. Những quốc gia tìm kiếm sự giúp đỡ của nhà tài trợ để tăng cường hệ thống y tế, cần được hướng dẫn để đảm bảo đủ kháng sinh thiết yếu và giá cả phải chăng, đến tận tay với những người thực sự cần chúng và được sử dụng có trách nhiệm.

Ngành công nghiệp dược

Công nghiệp dược phẩm cần nhanh hơn và tăng cường cho nghiên cứu và phát triển các loại thuốc kháng sinh mới. Thật sự phát triển kháng sinh mới đã có "khoảng trống" kể từ cuối những năm 1980. Hiện tại chúng ta đang ở trong một cuộc đua giữa phát triển thuốc kháng sinh mới và quá trình tiến hóa của vi khuẩn kháng thuốc.

Cá nhân bạn cần làm gì khi dùng kháng sinh để tránh kháng thuốc?

Khi bạn được kê toa một loại kháng sinh để điều trị nhiễm khuẩn do vi khuẩn, điều quan trọng là uống thuốc đúng theo chỉ dẫn. Dưới đây là các cách để sử dụng đúng thuốc kháng sinh:

Sử dụng hết thuốc kháng sinh đã kê toa: Nếu dừng quá sớm, ngay cả khi bạn đang cảm thấy tốt hơn, thuốc có thể không tiêu diệt tất cả các vi khuẩn. Bạn có thể bị bệnh trở lại, và các vi khuẩn còn lại có thể trở nên đề kháng với thuốc kháng sinh.

Đừng bỏ qua các liều lượng: Thuốc kháng sinh có hiệu quả nhất khi chúng được dùng đúng liều.

Không nên dùng thuốc kháng sinh theo toa kê cho người khác: Việc này có thể không thích hợp với bệnh của bạn, có thể trì hoãn điều trị chính xác, và có thể cho phép tình trạng của bạn xấu đi.

Nói chuyện với các chuyên gia chăm sóc sức khỏe của bạn: Đặt câu hỏi, đặc biệt là nếu bạn không chắc chắn về việc làm thế nào để dùng nó và báo các tác dụng phụ của kháng sinh gây ra cho chính bạn.

Người cần cung cấp dịch vụ y tế và các chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể đóng một vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống kháng thuốc kháng sinh. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe cần dùng thuốc kháng sinh chỉ khi các bệnh nhiễm khuẩn đã xác định được gây ra bởi vi khuẩn.


TS.BS. Lê Thanh Hải
Ý kiến của bạn