Polyp dây thanh là gì?
Polyp là tổn thương dạng khối (không phải u dạng ung thư hay tiền ung thư), polyp thường thấy ở 1/3 giữa dây thanh. Các nhà nghiên cứu cho rằng tổn thương nằm vị trí này liên quan mật thiết với những chấn thương do “tạo âm”. “Stress” trên dây thanh (thường do nói nhiều, nói lớn, hát lớn, la to, hay do khóc thét ở trẻ nhỏ) nếu xảy ra rất có hại cho giọng nói. Một số người còn cho rằng polyp được tạo thành bởi sự chảy máu hoặc mạch máu nhỏ trên dây thanh bị vỡ do dây thanh căng quá mức.
Điểm đặc biệt khác giữa polyp dây thanh (polyp dây thanh quản) và polyp các cơ quan khác trong cơ thể là : polyp trên dây thanh thường không phải là tổn thương tiền ung thư hay ung thư. Tuy nhiên nên nhớ rằng, tổn thương lành tính và ác tính không phải lúc nào cũng phân biệt dễ dàng bằng quan sát thường qua nội soi, vì vậy giải phẩu bệnh (mô học) bằng cách sinh thiết qua nội soi là rất cần thiết.
Lưu ý rằng: thuật ngữ “polyp” hay dùng để mô tả cho bất cứ tổn thương dạng khối nào trên dây thanh, điều này là không chính xác, chính sai lầm này có thể dẫn đến sai sót trong phương pháp điều trị.
Polyp dây thanh
Những triệu chứng của polyp dây thanh
Khàn tiếng (không đau), viêm thanh quản hay viêm thanh quản cấp là triệu chứng hay gặp nhất. Dấu hiệu này là do hai dây thanh khép không kín, không đều, dây thanh có polyp rung kém (mức độ khàn giọng còn phụ thuộc vào kích thước và hình dạng khối polyp).
cắt bỏ polyp
Khối polyp thường có chân trên dây thanh, nhìn trên nội soi có hình dạng như “cổ” của “bong bóng”. Khối polyp có chân thường di động ra vào khi thanh môn khép mở. Do đó vài bệnh nhân than phiền cảm giác mắc họng ở ngang mức thanh môn và hay khạc để tống dị vật mắc họng.
Khối polyp dây thanh trông như thế nào?
Khối polyp thường có màu đỏ đậm hoặc đỏ nhạt, thường đóng mép trong hai dây thanh; bề mặt khối polyp thường trơn láng, sạch hoặc có ít giả mạc bao quanh; chân polyp thường rộng hoặc dạng “cổ “ hẹp.
Polyp có một khối (như hình giọt nước đọng trên mặt kính) hoặc đa múi (đa thùy). Những khối polyp đã tồn tại lâu có thể có nhưng hình dạng lạ. Polyp có thể một khối hoặc dạng đôi, và thường có tổn thương ở phần dây thanh đối diện (kissing lesion) cũng ở vị trí giữa dây thanh.
Lưu ý: 1/3 giữa dây thanh thường là polyp, nếu tổn thương dạng khối ở bất kỳ nơi nào khác trên dây thanh nên được khám xét kỹ trước khi chẩn đoán là polyp.
Polyp thường phát triển trong thời gian kéo dài, tuy nhiên có trường hợp ngọai lệ polyp lớn nhanh thường do chấn thương dây thanh lặp đi lặp lại.
Bất kỳ tổn thương nào trên dây thanh phát triển nhanh (thay đổi từng tuần) thì thường không phải là polyp và nên cắt bỏ tổn thương càng sớm càng tốt.
Điều trị polyp dây thanh như thế nào?
Tạm ngưng nói là lời khuyên tốt nhất cho những bệnh nhân khàn tiếng giúp cải thiện triệu chứng này, tuy nhiên không tốt bằng cách cắt bỏ polyp đi. Tạm ngưng nói giúp giọng dịu đi và giảm sưng nề trên dây thanh. Nhưng polyp trên dây thanh teo nhỏ ít và cố định hình dạng polyp. Một số bệnh nhân mất giọng do có polyp xuất hiện sau khi cổ vũ cho một trận game nào đó hoặc một trận hát karaoke quá độ.Ngưng nói giúp phục hồi giọng nhưng tình trạng này tái đi tái lại và thường nói phải gắng sức.
Kỹ thuật nội soi họng
Cắt polyp dây thanh qua nội soi nếu những trường hợp polyp to, hay tái phát, nói phải gắng sức nhiều, hay hụt hơi.
Đa số các trường hợp cắt polyp dây thanh thường không tái phát và giúp nhanh phục hồi lại giọng nói.
Tóm lại, polyp dây thanh thường là lành tính, tuy nhiên cần phải làm giải phẩu bệnh để xem chắc chắn có phải là lành tính hay không. Ngoài ra cũng không nên để quá lâu vì càng kéo dài càng có nguy cơ chuyển sang ung thư, nhất là những những bệnh nhân có tiền sử hút thuốc lá.
Hiện có hai phương pháp cắt polyp gồm phương pháp cũ là cắt bằng ống soi cứng và phương pháp mới là cắt bằng phương pháp cắt bằng ống soi mềm. Trong hai phương pháp trên, cắt polyp dây thanh qua nội soi ống mềm có ưu điểm không đau, không cần gây mê, thời gian thủ thuật chỉ khoảng 5 phút, không cần phải nằm viện, sau cắt 30 phút có thể về và nói chuyện được ngay.
