Tiền hôn nhân là giai đoạn từ lúc một người bắt đầu có khả năng sinh sản đến khi kết hôn, bao gồm cả trẻ vị thành niên khi đã bắt đầu có khả năng sinh sản, cho đến những người lớn tuổi hơn (thậm chí 30 - 40 tuổi) mà chưa từng kết hôn. Đây là những đối tượng cần được quan tâm đến những vấn đề thuộc nội dung chăm sóc sức khỏe tiền hôn nhân.
Thực tế hiện nay, các cặp đôi thường chỉ bắt đầu đi khám sức khỏe tiền hôn nhân khi chuẩn bị kết hôn. Tuy nhiên, nên đi khám sớm hơn để sàng lọc các vấn đề sức khỏe. Theo các chuyên gia y tế khuyến cáo, tốt nhất nên đi khám sức khỏe tiền hôn nhân tối thiểu là 3 - 6 tháng trước khi kết hôn để có nhiều thời gian chuẩn bị hơn.
Vì sao cần khám sức khỏe tiền hôn nhân?
Với những người chưa có kinh nghiệm về tình dục, khi khám sức khỏe tiền hôn nhân và nhận được sự tư vấn của bác sĩ sẽ giúp chuẩn bị kiến thức, tâm lý đúng cho cuộc sống vợ chồng, tránh được những rắc rối trong đời sống tình dục, những bệnh tật liên quan cơ quan sinh sản hoặc thai nghén.
Hơn nữa, khám tiền hôn nhân là sự chuẩn bị tốt nhất cho quá trình sinh nở và đẻ ra những đứa con khỏe mạnh; Giúp phát hiện và điều trị sớm (nếu có thể) một số bệnh tật có thể ảnh hưởng đến tình dục, mang thai, sinh đẻ.
Người phụ nữ chuẩn bị mang thai và làm mẹ cũng cần hiểu rõ và tiêm vaccine, cách bổ sung khoáng chất, chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng như chuẩn bị điều kiện sức khỏe để mang thai và sinh đẻ an toàn; Chủ động kiểm soát thời điểm có con và số lượng con cái một cách tốt nhất.
Việc khám sức khỏe tiền hôn nhân không chỉ đơn thuần là thể hiện sự quan tâm đến sức khỏe của mình mà còn là thể hiện trách nhiệm đối với người chồng/vợ của mình. Đây là hình thức sàng lọc bước một trong việc nâng cao chất lượng dân số.
Lợi ích của khám sức khỏe tiền hôn nhân
"Tiền hôn nhân" là thời gian từ lúc một người bắt đầu trưởng thành đến khi lập gia đình. Nghĩa là, không chỉ người lớn mới bước vào thời kỳ tiền hôn nhân mà có thể cả lứa tuổi vị thành niên, những người chưa trưởng thành về mặt tâm lý, xã hội nhưng đã phát triển về bộ máy sinh sản, cũng được xem như đã bước vào thời kỳ tiền hôn nhân. Cụ thể hơn, đối tượng này bao gồm từ trẻ ở tuổi vị thành niên (khi có khả năng sinh sản) cho đến người lớn ở độ tuổi 30 - 40 - 50... (chưa kết hôn).
Trước khi kết hôn, các cặp đôi khám sức khỏe có thể phát hiện và điều trị kịp thời nhiều căn bệnh nguy hiểm, giúp cuộc sống vợ chồng tránh được những hệ lụy không đáng có và giúp cho con cái khỏe mạnh hơn. Cụ thể, khám sức khỏe tiền hôn nhân sẽ giúp các cặp vợ chồng đánh giá tình trạng sức khỏe một cách tổng quát, kịp thời phát hiện và điều trị những bất thường ở cơ quan sinh sản đồng thời dự phòng các bệnh lý, dị tật bẩm sinh cho đứa con tương lai, chuẩn bị cho người phụ nữ có điều kiện sức khỏe để mang thai và sinh đẻ an toàn, tránh tình trạng mang thai ngoài ý muốn, nạo phá thai không an toàn và thực hiện sinh đẻ có kế hoạch một cách hiệu quả nhất. Đặc biệt, hiện nay tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống ở một số địa phương còn cao thì việc được tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân càng có ý nghĩa quan trọng giúp trẻ sinh ra được khỏe mạnh, không mắc các bệnh lý di truyền hay dị tật, từ đó giảm gánh nặng cho xã hội.
Những bệnh lý nào được tầm soát?
Để có cuộc sống hôn nhân hạnh phúc, bền vững, các cặp đôi nên thực hiện khám sức khỏe tiền hôn nhân tại chuyên khoa phụ sản ở các bệnh viện hay trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản các tỉnh, thành phố, không nên sợ bạn bè, người thân dị nghị hay sợ phát hiện bệnh thì cuộc hôn nhân sẽ tan vỡ...
Khi khám sức khỏe tiền hôn nhân, cặp đôi sẽ được khám sức khỏe tổng thể để phát hiện bệnh có nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe của mình và bạn đời để có kế hoạch điều trị sớm như viêm gan B, HIV, các bệnh di truyền, bệnh tim, tình trạng huyết thống... và có sự cân nhắc, lựa chọn các biện pháp phòng tránh để bảo đảm an toàn sức khỏe cho cả hai. Bên cạnh đó là khám sức khỏe sinh sản, phát hiện những bất thường về cấu tạo cơ quan sinh dục để chuẩn bị thời gian, tâm lý thực hiện các thủ thuật, phẫu thuật, tránh cho người bạn đời khỏi bị sốc hoặc những bối rối không cần thiết sau khi cưới.
Đồng thời kiểm tra xem một trong hai người có bị viêm nhiễm hay mắc bệnh lây qua đường sinh dục không, để kịp thời chữa trị và phòng tránh cho người kia... nhằm chuẩn bị tốt nhất cho sự ra đời của đứa con khỏe mạnh hoặc có thể kịp thời chữa trị khi bị vô sinh hay hiếm muộn.
Ngoài ra, có một số bệnh lý ảnh hưởng đến hôn nhân và sinh sản không nên kết hôn bao gồm bệnh AIDS hoặc bệnh hoa liễu, bệnh tâm thần phân liệt, bệnh ác tính nặng ở gan, tim, thận... mà y học hiện nay chưa điều trị được, người mắc bệnh down, bệnh ở nam thừa một nhiễm sắc thể giới tính, bệnh ở nữ thừa hoặc thiếu một nhiễm sắc thể giới tính, người mắc bệnh di truyền (bệnh tan máu bẩm sinh, bệnh ưa chảy máu, bệnh mù màu, bệnh lệch khớp sọ...
Khi khám sức khỏe tiền hôn nhân, cặp đôi cũng được khuyên nên hoãn kết hôn khi một trong hai người đang điều trị bệnh lý lây truyền, bệnh lây truyền qua đường tình dục... để tránh lây bệnh cho vợ/ chồng của mình.
Khi nào thì thực hiện tốt nhất?
Khám sức khỏe tiền hôn nhân của các cặp vợ chồng trẻ được xem là hình thức sàng lọc bước một trong việc nâng cao chất lượng dân số. Chính vì vậy, trước khi kết hôn khoảng 6 tháng, cặp đôi nên khám sức khỏe tiền hôn nhân để có thời gian điều trị bệnh (nếu có) một cách dứt điểm và nếu có ý định sinh con ngay sau khi kết hôn thì người phụ nữ cũng phải tiêm ngừa một số bệnh trước 6 tháng để đảm bảo sức khỏe sinh con khỏe mạnh cũng như việc chăm sóc con sau này.
Nghị quyết số 21-NQ/TW nhấn mạnh, đến năm 2030, 90% nam, nữ thanh niên được tiến hành tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân nhằm bảo đảm hôn nhân bền vững và sinh con khỏe mạnh.
Một số kiểm tra sức khỏe tổng quát thường được áp dụng:
Kiểm tra sức khỏe chung: tim mạch huyết áp, cân nặng, chiều cao, thị lực, các xét nghiệm máu, nước tiểu, siêu âm ổ bụng...
Các xét nghiệm cần làm: Kiểm tra đường huyết, công thức máu, tổng phân tích nước tiểu, chụp Xquang lồng ngực, điện tâm đồ, kiểm tra chức năng gan, thận...
Xem xét tiền sử bệnh của cả vợ và chồng: đã mắc các bệnh nào trước đây, đã có những phẫu thuật nào, mắc bệnh truyền nhiễm, môi trường làm việc có tiếp xúc chất độc hại, các tai nạn, thương tích...
Bệnh sử gia đình, bệnh về rối loạn tâm thần: người thân trong gia đình mắc những bệnh gì? yếu tố di truyền bệnh tim mạch, tăng huyết áp...
Sàng lọc di truyền: Sàng lọc người lành mang gene bệnh giúp dự phòng các bệnh lý, dị tật bẩm sinh cho đứa con tương lai.
Bệnh truyền nhiễm: bệnh sởi, thủy đậu, Rubella, sốt xuất huyết, bệnh cúm, viêm não, bệnh lao...
Khám bệnh lây nhiễm qua đường tình dục: lậu, giang mai, hạ cam mềm, viêm gan siêu vi B, HIV, sùi mào gà, nấm...
Khám sức khỏe sinh sản: Soi tử cung, kiểm tra vòi trứng... Siêu âm tuyến vú; Soi tươi dịch âm đạo; Kiểm tra hormon sinh dục: estrogen, LH, FSH, progesterone (ở nữ). Cho nam giới: Xét nghiệm tinh dịch đồ; Xét nghiệm dịch niệu đạo; Nội tiết tố sinh dục.