Giải mã đôi môi
Một trong những kỹ năng đầu tiên mà chúng ta có sau khi lọt lòng mẹ là sử dụng môi để hút sữa mẹ. Nó là một “phản xạ nguyên thủy”; chúng ta lọt lòng mẹ đã biết bú sữa mà không cần phải ai chỉ dạy cả.
Trẻ em có thiên hướng mút khi bất kỳ thứ gì đó chạm lên môi của chúng
Chẳng mấy chốc sau khi môi đứa trẻ sơ sinh mấp máy thì phản xạ mút sẽ được kích hoạt ngay tắp lự. Trong khi đó cái lưỡi lại thể hiện rất nhiều công việc, môi là rất quan trọng để duy trì một sự chặt chẽ mà đứa trẻ sơ sinh có thể nuốt. Điều đó có nghĩa là cho ăn, cho dù từ bú sữa mẹ hay bú bình, đây không phải là một hành vi thụ động ở trẻ sơ sinh. Nó giống như một cuộc trò chuyện khi mỗi bên hoàn thành phần việc của mình trong một vũ điệu công phu được dàn xếp bởi quá trình tiến hóa. Trung tâm của vũ điệu là môi.
Môi dĩ nhiên là khá quan trọng trong các hành vi ăn uống thực phẩm khác, và trò chuyện. Trong ngôn ngữ học, môi là hai nơi của nhiều nơi ăn khớp: trong miệng và trong họng, nó giúp viện trợ cho sự tắc nghẽn không khí di chuyển ra vào phổi. Bằng cách đặt 2 môi gần nhau, bạn có thể phát ra các âm p, b và m. Để tạo ra âm thanh f hay v, môi dưới đặt lên răng trên của bạn. Để phát ra âm w, di chuyển ngược cuống lưỡi hướng ra phía vòm miệng của bạn trong khi đó cũng di chuyển đôi môi của bạn gần nhau hơn. Nói có lẽ là một phần quan trọng trong đời người nhưng nó không vui nhộn bằng hôn. Hôn không mang tính phổ quát mặc dù nó tồn tại ở 90% các nền văn hóa. Bản thân Darwin cũng lưu ý rằng có những nền văn hóa đã vắng bóng nụ hôn.
Trong cuốn sách “Biểu hiện cảm xúc ở người và động vật”, Charles Darwin đã viết rằng: “Đa phần người châu Âu chúng ta quen thuộc với nụ hôn như một dấu hiệu của tình cảm mà rằng nó được cho là bẩm sinh của nhân loại. Nhưng đây được xem là vô danh với người Maori ở New Zealand, người Tahiti, người Papua, người Somal ở châu Phi và người Eskimo”.
Nếu hôn không phải là phổ quát thì có thể nó có nguồn gốc từ sinh học, có lẽ là sự kết hợp của các xung di truyền và hành vi học hỏi. Nụ hôn ở động vật lại cực kỳ tốt. Loài tinh tinh hôn nhau để nhằm dung hòa một cuộc chiến, đười ươi cũng dùng lưỡi để “giảng hòa” với nhau. N
ăm 2008, trong một bài viết đăng trên tờ Scientific American Mind, tác giả Chip Walter lập luận rằng, nhà Động vật học người Anh-Desmond Morris cho rằng nụ hôn đã có nguồn gốc từ hành vi của loài linh trưởng tiền nhai thức ăn và sau đó là trẻ con bắt chước. Ví dụ khỉ tinh tinh mẹ biết cách nhai thức ăn cho nát, rồi chúng sẽ dùng môi để đưa phần thức ăn nát cho con sơ sinh thông qua đường miệng. Hình thức ép môi lên nhau sau đó đã trở thành một cách để giảm lo âu. Cách hiểu cơ bản cho rằng bằng cách ráp hai đôi môi lại với nhau với thức ăn, đó là một cách chạm môi đơn giản để kích thích cảm xúc vui thích. Thêm vào đó là sự thừa thãi của các dây thần kinh ở đầu môi và bạn sẽ có công thức cho ecstasy.
Môi – nhà máy cảm xúc khổng lồ
Môi nhạy cảm hơn mô. Phần của não chịu trách nhiệm cho việc phát hiện sự đụng chạm gọi là vỏ não và phần này nằm ở chóp đỉnh của não tại một khu vực được gọi là nếp cuộn não hậu trung tâm. Các cảm giác đụng chạm từ khắp nơi trên cơ thể sẽ được gửi tới đó để được xử lý, với mỗi phần của cơ thể sẽ nhận một bộ phận phụ của riêng mình cùng với nếp cuộn não hậu trung tâm. Các phản ánh kích thước đến mật độ của các thụ cảm hơn là số lượng da có sẵn để đụng chạm.
Lấy ví dụ, phần dành cho những cảm giác từ ngực và bụng là khá nhỏ. Trong khi đó, các phần chuyên xử lý cảm giác đến từ tay và môi lại khổng lồ. Trong đó tay là ống dẫn trung tâm khi chúng ta trải nghiệm thế giới, môi cũng như thế. Theo nhà nghiên cứu Gordon Gallup, trong các nền văn hóa không có nụ hôn, “đối tác tình dục có thể thổi, liếm, hút hay chà xát lên mặt bạn tình trước khi giao hợp”. Nhưng trong “nụ hôn Eskimo” không phải là dùng mũi để cọ xát như cách mà các nhà thám hiểm Bắc Cực buổi đầu từng nghĩ, mà là đánh hơi – trao đổi mùi hương.
Ông Gordon Gallup đã tiến hành nghiên cứu hành vi hôn ở một nhóm người: các sinh viên đại học Mỹ. Ông Gallup và các đồng nghiệp của mình đã khám phá ra rằng một trong các đối tác đã xác định bạn tình có nụ hôn tốt dựa trên manh mối về chất hóa học, mùi vị và mùi. Và theo nghiên cứu của ông Gallup, các nữ sinh đại học nói rằng họ ít làm tình với đàn ông trừ phi họ hôn anh ta trước. Cho dù nhân loại có các kích thích tố và cho dù chúng ta có thể phát hiện ra chúng, thì nụ hôn là cách để chia sẻ mùi cơ thể mà có thể chuyển tiếp cho một lượng thông tin phong phú liên quan đến những thứ kiểu như vệ sinh cơ bản
. Trong một nghiên cứu khác được tiến hành bởi ông Gallup, ông đã hỏi “Qúy vị có cảm thấy bản thân mình thu hút ai đó hay không, chỉ khám phá ra sau khi hôn họ vào lần đầu tiên khi không hề có ý quan tâm?”. Theo đó có khoảng 59% đàn ông nói có, trong khi đó 66% phụ nữ nhất trí. Nói tóm lại cho dù chúng ta có nhận thức về nó hay không thì hôn nhau cũng có thể cho phép bạn đánh giá sự phù hợp tiềm năng của những người mà chúng ta mong muốn.
NGUYỄN THANH HẢI (BBC NEWS – 2015)
12-3: Nụ hôn là cách phổ quát của người châu Âu để bày tỏ cảm xúc