Vi khuẩn đường ruột gây trầm cảm...
Trận lụt lớn bất ngờ ập xuống thành phố Walkerton (Canada) năm 2000 khiến nguồn nước sạch tại địa bàn bị nhiễm khuẩn Escherichia coli và Campylobacter jejuni. Những vi khuẩn này đã khiến gần 3 nghìn dân thành phố bị viêm dạ dày và viêm ruột cấp, nhiều người trong số họ sau đó còn bị hội chứng ruột mẫn cảm thái quá. Thực hiện công trình nghiên cứu kéo dài 8 năm dưới sự chỉ đạo của chuyên gia chuyên về các bệnh viêm dạ dày và ruột, GS. Stephen Collins và các nhà khoa học Canada (Đại học McMaster) cũng ghi nhận nhiều người trong số nạn nhân nhiễm khuẩn Escherichia coli và Campylobacter jejuni bị biến chứng trầm cảm hoặc hội chứng hoảng loạn. Liệu trầm cảm và hội chứng hoảng loạn có thể là hậu quả của tình trạng viêm niêm mạc ruột hoặc mất cân bằng quần thể vi khuẩn đường ruột?
Nghiên cứu trên đàn chuột thí nghiệm đã mang lại câu trả lời. Những con chuột trì trệ, nhút nhát, sợ sệt lập tức trở nên giảo hoạt, lanh lợi - thời gian ngắn sau khi được cấy quần thể vi khuẩn đường ruột lấy từ đồng loại khỏe mạnh.
Vi khuẩn đường ruột Escherichia coli.
... và trầm cảm bắt nguồn từ bụng
Tiến hành nghiên cứu trên đàn chuột, lần đầu tiên chúng tôi phát hiện có mối liên quan trực tiếp giữa những trạng thái lo sợ, trầm cảm và vi khuẩn đường ruột, thủ phạm có thể gây ra trạng thái tâm lý như vậy - TS. Premysl Bercik (Đại học McMaster, Canada), tác giả công trình nghiên cứu khẳng định.
Đàn chuột con bị hành xác bởi những nhân tố dẫn đến stress, trong đó có việc cai sữa sớm khi đến tuổi trưởng thành rất dễ rơi vào tình trạng hoảng loạn và trầm cảm. Cơ thể chúng có nồng độ corticosteron (hormon gây stress) trong máu cao hơn nhiều so với bình thường và khổ sở vì hoạt động hỗn loạn của quần thể vi khuẩn đường ruột do sự tiết xuất bất thường chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine. Những hiệu ứng rối loạn tâm lý chỉ xuất hiện ở chúng mãi vài tuần sau khi được cấy quần thể vi khuẩn đường ruột. Theo các nhà nghiên cứu, điều đó chứng tỏ để xuất hiện trạng thái lo sợ và trầm cảm nhất thiết phải có cả hai nhân tố - sự hiện diện của vi khuẩn đường ruột và nhân tố gây stress.
Xa lộ thông tin ruột - não bộ
Các nhà khoa học đã nhận dạng một số kênh thông tin kết nối ruột với não bộ. Thực tế các hợp chất do vi khuẩn đường ruột tiết xuất tác động đến nồng độ serotonin (hormon hạnh phúc) - số lượng khổng lồ hợp chất này do tế bào ruột sản xuất có ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động của não bộ. Thêm nữa, hệ thần kinh ruột bao gồm khoảng 100 triệu tế bào liên lạc với não nhờ sự hỗ trợ của hệ thần kinh thực vật. Bằng con đường này ruột thường xuyên thông báo cho trung tâm chỉ huy của não bộ về trạng thái của cơ thể. Chỉ có điều, số lượng thông tin do ruột cung cấp cho não bộ nhiều hơn hẳn so với chiều ngược lại. Bằng cách này, các sản phẩm của quá trình trao đổi chất tác động đến não bộ.
Các nhà khoa học Thụy Điển tại Viện Karolinsk đã phát hiện, những con chuột thí nghiệm đã được tiệt trùng có nồng độ serotonin trong máu thấp hơn hẳn so với đồng loại cơ thể chứa đầy đủ các quần thể vi khuẩn cộng sinh. Trái lại, hiện tượng dao động serotonin quan sát được khi đàn chuột rơi vào trạng thái trầm cảm. Hiện tượng tương tự cũng xảy ra với những con chuột bình thường trong thời gian áp dụng liệu pháp kháng sinh - thủ phạm gây mất cân bằng các quần thể vi khuẩn đường ruột.
Vẫn chưa hết mối liên hệ giữa vi khuẩn ruột và não bộ. Tại Hội thảo Khoa học 2015 do Hiệp hội Sinh học thần kinh Mỹ tổ chức, nhà dược học Ireland, GS. John Cryan thuộc Đại học Cork đã mô tả những thay đổi trong vành đai chất béo bao quanh tế bào thần kinh, tạo thành một dạng màng cách ly. Chính những vi khuẩn đường ruột đã tác động đến những thay đổi tích cực này.
Ở khía cạnh khác, phát hiện của nhà khoa học Ireland cho thấy tác dụng phụ tai hại của các trường hợp sản phụ sinh con theo phương pháp phẫu thuật. Trong các trường hợp không thật sự cần thiết, quy trình đẻ mổ vô tình loại bỏ cơ hội trẻ sơ sinh tiếp xúc với quần thể vi khuẩn đường sinh sản của mẹ. Trong khi chính những cá thể vi khuẩn này đóng vai trò “đội quân vi sinh vật” tiên phong định cư trong hệ tiêu hóa của chúng ta và bắt đầu cuộc đối thoại phức tạp với cơ thể.
(Theo Bakterie rzadza naszymi myslami)
Vi khuẩn đường ruột Escherichia coli.