Trở thành một tác giả best seller dường như là mơ ước, mục đích của rất nhiều cây bút trẻ hiện nay. Tuy nhiên, điều đáng nói là chính họ cũng chưa hiểu một cách thấu đáo về khái niệm này.
Best seller - Là ai?
Nhìn vào những tác giả best seller trong nước hiện nay, chúng ta có thể nắm rõ được văn hóa đọc, xu hướng đọc của công chúng. Và một điều rất đáng mừng là hầu hết những tác giả được chờ đợi, tìm đọc nhiều, bán được nhiều bản sách và tái bản nhiều lần đều là những cái tên được đánh giá cao về kiến văn cũng như tài năng và sự lành mạnh của tinh thần tác phẩm. Những Nguyễn Huy Thiệp, Nguyễn Nhật Ánh, Dương Thụy, Nguyễn Ngọc Tư... đã có được sự nhất quán trong việc thể hiện tinh thần tác phẩm, chạm vào sâu xa nỗi lòng của đông đảo công chúng và nghiễm nhiên trở thành những tác giả best seller được yêu thích.
 Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh - một tác giả best seller giàu thực lực. |
Sự kết hợp giữa yếu tố thị trường và chất lượng văn phong ở các tác giả best seller Việt là điều hiếm thấy bởi trên thế giới, phần lớn những tác giả best seller không được đánh giá cao. Những J.K. Rowling, tác giả của Harry Potter, Stephenie Meyer tác giả của Chạng vạng, Marc Levi với Bảy ngày và mãi mãi, Kiếp sau... dù có được tài sản kếch xù nhờ những tác phẩm được tiêu thụ với số lượng lớn nhưng lại không được đánh giá cao về văn phong hơn người. Và lẽ dĩ nhiên, họ chỉ được biết đến như những tác giả thị trường, ăn khách nhờ những bộ phim chuyển thể trong một giai đoạn nhất định.
Một điều đáng nói là cùng với sự quá tay của truyền thông, một số cái tên mới nổi sau vài cuốn sách giật gân, câu khách như K, TTT... bỗng nghiễm nhiên đứng bên cạnh những tác giả đã thành danh. Dường như best seller đã dần trở thành “cần câu cơm” mà nhiều nhà xuất bản cố tình gắn lên bìa sách mà có những cuốn độc giả đọc không hiểu gì hoặc không hiểu vì sao nó lại trở thành best seller.
Độc giả mới là người định danh
Nhiều cây bút mới vào nghề, sẵn mang tâm lý khao khát nổi tiếng và có sách bán chạy đã chạy theo xu hướng viết lách của những cuốn best seller thế giới. Hậu quả là cho ra đời những tác phẩm xa lạ với công chúng, với môi trường hiện tại và không có nổi một chỗ đứng trong thị trường sách ngày càng ồ ạt. Những cái tên na ná nhau: Người tình..., Không khóc ở..., Chàng..., nàng... Ở thời điểm mà những ai hay đi du lịch đều có thể viết sách du ký, những cô nàng hay chuyện có thể viết truyện chic lit, dường như best seller đã bị đánh đồng với văn chương dễ dãi và cũng chóng tàn.
Một điều mà không nhiều người nhận thấy là kể cả những tác giả best seller, trong quá trình thai nghén, định hình và hoàn thành tác phẩm, cũng ít mang nặng tâm lý rằng đứa con tinh thần của mình phải “bành trướng” tại các nhà sách khiến độc giả không đọc không xong. Rõ ràng, nếu muốn theo nghề viết lách lâu dài, trở thành tác giả best seller không phải là một đích đến. Điều đáng buồn là nhiều tác giả trẻ lại đang cố gồng mình để “đuổi hình bắt bóng” với danh xưng gắn liền với doanh thu - một giá trị chóng tàn đối với người viết văn.
“Hữu xạ tự nhiên hương”, chất văn của mỗi người giống như gây nghiện khiến độc giả phải nhớ và tìm đọc những tác phẩm mới của họ ngay từ khi mới ra lò. Những tác giả best seller giàu thực lực như vậy mới thực sự bền nghề, ngay cả khi thị trường sách bị xáo trộn và khó có được một định hướng vững bền như hiện nay. Và chính độc giả chứ không phải tác giả hay bất cứ nhà xuất bản mà chính độc giả là người định danh best seller cho tác phẩm và tác giả.
Ngữ Nam