Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch Đại hội đồng Nghị viện Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (AIPA) lần thứ 41, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Cấp cao liên quan, Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng, Trưởng đoàn đại biểu Việt Nam tại AIPA-41 cùng Lãnh đạo các Ban ngành của Đảng và Chính phủ, Đại sứ các nước ASEAN và Ngoại giao đoàn tại Hà Nội đã đến dự. Lãnh đạo các nước ASEAN, Tổng Thư ký ASEAN và các khách mời cũng cùng dự từ gần 20 đầu cầu trên thế giới.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng phát biểu chào mừng hội nghị

Phát biểu chào mừng Hội nghị, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng hoan nghênh những thành công của ASEAN trong duy trì ổn định các hoạt động, giữ vững vai trò, vị thế, vai trò trung tâm. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước chỉ ra rằng các quốc gia, các dân tộc trên thế giới cần hòa bình, ổn định hợp tác và phát triển; người dân cần được quan tâm, bảo vệ và sẻ chia để vượt qua giai đoạn khó khăn. Trên cơ sở đó, ASEAN phải là lực lượng tiên phong, nòng cốt tại Châu Á - Thái Bình Dương trong đối phó với các thách thức từ đại dịch COVID -19

Tổng Bí thư, Chủ tịch Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh người dân ASEAN trông đợi ở Lãnh đạo các quốc gia ASEAN đề ra những biện pháp hợp tác hiệu quả và quyết liệt hơn nữa để kiểm soát tốt các làn sóng lây nhiễm mới, duy trì các hoạt động và cùng các doanh nghiệp vực dậy nền kinh tế, hỗ trợ ổn định cuộc sống, bảo đảm an sinh xã hội cho tất cả các vùng, miền và mọi người dân của các quốc gia.

Phát biểu về những hướng đi tới đây, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước chỉ rõ cần định vị chỗ đứng phù hợp cho ASEAN trong thế giới thời kỳ hậu COVID-19. Đồng thời cần giữ vững giá trị cốt lõi của Đông Nam Á và Cộng đồng ASEAN là giữ gìn một khu vực hòa bình, ổn định, đoàn kết và thống nhất trên cơ sở luật pháp quốc tế. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhấn mạnh, trong bối cảnh mới, các nước ASEAN cần thể hiện bản lĩnh, tích cực phối hợp để hiện thực hóa những sáng kiến và kế hoạch phục hồi, với những phương thức hoạt động và hợp tác mới, thực chất và hiệu quả. Các khuôn khổ đối thoại và hợp tác ở khu vực với ASEAN giữ vai trò trung tâm càng cần được phát huy đầy đủ giá trị. ASEAN cũng cần đóng góp hơn nữa vào thúc đẩy hợp tác, củng cố hệ thống đa phương, đề cao luật pháp quốc tế.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự phiên họp toàn thể

Tổng bí thư, Chủ tịch nước cũng khẳng định kim chỉ nam cho chính sách đối ngoại của Việt Nam là giữ vững độc lập, tự chủ, đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ đối ngoại; là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hoà bình, hợp tác và phát triển. Trong đó, quá trình đồng hành của ASEAN 25 năm qua là tiền đề để Việt Nam triển khai chính sách đối ngoại, hội nhập quốc tế của mình.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước bày tỏ trân trọng đối với sự đoàn kết, ủng hộ, hỗ trợ quý báu từ các quốc gia thành viên, các đối tác và bạn bè của ASEAN dành cho Việt Nam trong vai trò Chủ tịch ASEAN 2020, đưa ASEAN vững vàng vượt qua các thách thức, giữ vững đà liên kết, xây dựng cộng đồng và củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trên tinh thần “gắn kết và chủ động thích ứng". Nhắc lại câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh "Đoàn kết là sức mạnh", Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cho rằng chỉ có thông qua hợp tác, tin cậy và chung sức, đồng lòng, ASEAN và thế giới mới có thể cùng nhau vượt qua mọi khó khăn, thách thức, khôi phục tăng trưởng kinh tế, duy trì hoà bình, ổn định và phát triền bền vững.

Dịch bệnh COVID-19 không thể cản trở được tiến trình xây dựng cộng đồng ASEAN

Tại lễ khai mạc, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 đã có bài phát biểu. Tiếp thu những chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng về những khó khăn mà ASEAN đang phải đối diện do tác động của đại dịch COVID-19, Thủ tướng cho biết Chính phủ các nước ASEAN trăn trở với nỗi đau của người dân, đau đáu với nhu cầu khôi phục để vượt qua giai đoạn cam go này. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng điểm lại những hành động triển khai mạnh mẽ ở cả cấp quốc gia và khu vực, ứng phó kịp thời với đại dịch của Chính phủ các nước ASEAN đối với đại dịch trên tinh thần Gắn kết và Chủ động thích ứng. Thủ tướng Chính phủ cũng thông báo về những kết quả hợp tác thiết thực đã và đang triển khai của ASEAN trong ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh trong tương lai. Trong đó, Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19 đã nhận được cam kết ủng hộ tới 10 triệu đô la. Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN, Khung chiến lược ASEAN về ứng phó các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và Trung tâm khu vực ứng phó các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh cũng sẽ được thông qua hoặc khởi động thành lập dịp Cấp cao lần này.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự phiên toàn thể

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh dịch bệnh COVID-19 không thể cản trở tiến trình của xây dựng Cộng đồng ASEAN. Hợp tác trên 3 trụ cột vẫn được triển khai tích cực, đúng tiến độ. Thủ tướng cho biết đánh giá giữa kỳ các Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 đã hoàn tất, tại Cấp cao lần này, các Nhà Lãnh đạo sẽ cho ý kiến chỉ đạo về rà soát triển khai Hiến chương ASEAN, thông qua Khung phục hồi tổng thể ASEAN và Kế hoạch triển khai, xem xét hình thành khuôn khổ đi lại an toàn cho doanh nhân, nhà đầu tư trong nỗ lực triển khai nhiệm vụ kép vừa chống dịch, vừa thúc đẩy phục hồi, nâng cao năng lực thể chế và khả năng vận hành hiệu quả của bộ máy ASEAN thích ứng với tình hình mới.

Nhấn mạnh hòa bình và an ninh thế giới chưa thực sự bền vững, Thủ tướng cho biết ASEAN đã tự cường, tỉnh táo và kiên định tiếp cận cân bằng và hài hòa, giữ vững vai trò trung tâm, không bị chao đảo, cuốn vào các dòng xoáy biến động thế giới và khu vực. Thủ tướng hoan nghênh ASEAN đã ra Tuyên bố của các Bộ trưởng Ngoại giao nhân kỷ niệm 53 năm thành lập Hiệp hội. cũng như lập trường nguyên tắc nhất quán và cam kết mạnh mẽ của ASEAN trong xây dựng Biển Đông trở thành vùng biển hòa bình và ổn định, an ninh và an toàn cho tự do lưu chuyển hàng hóa, nơi mà khác biệt, tranh chấp được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, nơi pháp luật được tôn trọng, tuân thủ và các giá trị chung được khẳng định, đề cao ý nghĩa của UNCLOS 1982 và trông đợi sớm hoàn thành Bộ Qui tắc Ứng xử trên Biển Đông COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982. Thủ tướng nhấn mạnh vai trò của Liên Hợp Quốc trong thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ, thông báo về việc lần đầu tiên tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh Lãnh đạo nữ ASEAN dịp này để đại diện lãnh đạo nữ lên tiếng về vai trò của phụ nữ thúc đẩy phát triển bền vững trong thế giới hậu COVID-19.

Cho rằng Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Cấp cao giữa ASEAN với các Đối tác sẽ có ý nghĩa quan trọng trong hoàn tất triển khai các ưu tiên đề ra của năm 2020 và định hướng hợp tác trong giai đoạn tới, Thủ tướng đề nghị ASEAN cần tập trung nguồn lực và nỗ lực ở mức cao nhất để từng bước đẩy lùi nguy cơ dịch bệnh COVID-19, đẩy mạnh hỗ trợ khôi phục sản xuất, kinh doanh, việc làm và sinh kế cho người dân, bắt tay thực hiện Khung phục hồi tổng thể của ASEAN và Kế hoạch triển khai. Thủ tướng cho rằng ASEAN cần xác lập vị trí của mình trong sự dịch chuyển sức mạnh kinh tế-chính trị giữa các quốc gia cũng như những điều chỉnh của chuỗi sản xuất-cung ứng toàn cầu, bổ sung các vào lợi thế cạnh tranh sẵn có của ASEAN các giá trị của khoa học công nghệ tiên tiến, năng lực chuyển đổi số, nguồn nhân lực chất lượng cao cũng như khả năng đa dạng hóa các thị trường.

Đánh giá vai trò đặc biệt quan trọng của phát triển đồng đều, bền vững trong xây dựng Cộng đồng ASEAN, Thủ tướng đề nghị ASEAN cần có cam kết mạnh mẽ và đoàn kết trong thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng, miền và các quốc gia, gắn kết và hài hòa các nỗ lực phát triển tiểu vùng, như Mê Công với tiến trình phát triển chung của ASEAN.

Nhấn mạnh hòa bình, ổn định là điều kiện tiên quyết để phục hồi và phát triển, Thủ tướng đề nghị ASEAN cần tiếp tục phát huy vai trò trung tâm trong dẫn dắt các tiến trình đối thoại và hợp tác sâu rộng ở khu vực; gắn kết sự tham gia, đóng góp của các Đối tác vào các vấn đề thuộc quan tâm và lợi ích chung, ứng phó hữu hiệu với các thách thức. Thủ tướng cho biết tại dịp này nhiều Tuyên bố quan trọng với các Đối tác sẽ được thông qua, trong đó có Tuyên bố kỷ niệm 15 năm tiến trình EAS, Tuyên bố về tăng cường hợp tác ASEAN 3 trong nâng cao năng lực tự cường kinh tế tài chính trước các thách thức đang nổi lên. Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) cũng đã hoàn tất đàm phán, khẳng định quyết tâm mạnh mẽ về tự do hóa thương mại và liên kết của ASEAN và các Đối tác.

Thủ tướng đánh giá cao việc Cuba, Colombia và Nam Phi tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) tại Hội nghị lần này cũng như các sáng kiến về thúc đẩy hình ảnh, bản sắc ASEAN như Bản tường trình về bản sắc ASEAN, khuyến khích treo cờ ASEAN và sử dụng ASEAN ca trong khu vực.

Kết luận trong phát biểu của mình, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định với đoàn kết và tự cường, ASEAN sẽ vững vàng vượt lên các thách thức, hướng tới cuộc sống ấm no, thịnh vượng cho hơn 600 triệu người dân, đóng góp hiệu quả cho hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực và trên thế giới.

Cũng tại Lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Cấp cao liên quan, Bộ Ngoại giao đã ra mắt phiên bản tiếng Anh cuốn sách của cuốn “25 năm Việt Nam tham gia ASEAN qua góc nhìn của người trong cuộc” với tựa đề “25 years of Viet Nam in ASEAN: Views from the Inside.” Tiếp theo phiên bản tiếng Việt cuốn sách ra mắt ngày 28/7/2020, phiên bản tiếng Anh sẽ góp phần đưa cuốn sách tới với độc giả nước ngoài, góp phần chào mừng những thành công trong năm 2020, năm Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN.