Tôi được bác sĩ kê thuốc chống trầm cảm amitriptylin để uống. Tuy nhiên, về nhà tôi đọc thấy thuốc này có tác dụng phụ gây tăng cân nên thấy lo lắng khi dùng loại thuốc này. Mong bác sĩ tư vấn có cách nào khắc phục được tình trạng này? Xin trân trọng cảm ơn bác sĩ!
Nguyễn Hiệp Hòa (Đồng Hới)
Năm nay anh đã 53 tuổi, ở tuổi này, tỷ lệ trầm cảm lên đến 25% với nam và 50% với nữ. Trầm cảm là một rối loạn tâm thần nội sinh chứ không phải là hậu quả của các biến cố trong cuộc sống.
Tư vấn dùng thuốc cho bệnh nhân. Ảnh: TM
Mặc dù ra đời cách đây đã lâu nhưng amitriptylin vẫn là thuốc chống trầm cảm rất có hiệu quả để điều trị trầm cảm, lo âu lan tỏa, ám ảnh sợ và mất ngủ tiên phát. Đây là một thuốc chống trầm cảm ba vòng nên không tránh khỏi có một số tác dụng không mong muốn như khô hoặc đắng miệng, buồn ngủ, mệt mỏi... trong thời gian đầu uống thuốc. Cách khắc phục tác dụng phụ đơn giản nhất là tăng liều thuốc từ từ theo chỉ định của bác sĩ. Sau 1-2 tuần uống thuốc, bệnh nhân sẽ dung nạp với các tác dụng phụ trên.
Amitriptylin (cũng như hầu hết các thuốc chống trầm cảm khác) có tác dụng điều trị trầm cảm nên bệnh nhân sẽ ngủ được, ăn ngon miệng hơn và ăn nhiều hơn trước. Vì vậy, trong quá trình điều trị, bệnh nhân sẽ tăng cân. Hiện tượng tăng cân này xuất hiện từ từ (sau vài tháng tăng một vài cân) do đồng hóa sẽ nhiều hơn dị hóa khiến năng lượng thừa trong cơ thể được tích lại dưới dạng mỡ và gây tăng cân. Để hạn chế tăng cân khi uống thuốc amitriptylin, anh nên thực hiện các biện pháp sau:
- Ăn vừa phải hoặc ăn các thức ăn nghèo năng lượng như rau xanh, hạn chế ăn các thức ăn có nhiều tinh bột (cơm, bánh mì, bún, phở...), mục đích là giảm số năng lượng đưa vào cơ thể.
- Tập thể dục nhiều để tiêu hao bớt năng lượng thừa, tốt nhất là đi bộ (tốc độ 5-6km/h, quãng đường 5km mỗi ngày).
Rối loạn trầm cảm của anh cần phải uống thuốc đủ liều và có thể phải uống trong thời gian dài... Vì vậy, anh nên học cách kiểm soát cân nặng của mình để việc điều trị có kết quả tốt.
PGS.TS. Bùi Quang Huy