Do những lợi ích mà Chương trình điều trị methadon (Chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế methadon) mang lại cho người bệnh, gia đình bệnh nhân và cho xã hội... nên chương trình này đã được triển khai và ngày càng mở rộng ở nước ta. Thế nhưng trong quá trình điều trị một số người bệnh đã gặp phải các tác dụng không mong muốn của thuốc. Vậy khắc phục tình trạng này như thế nào?
Ra nhiều mồ hôi
Là một trong những tác dụng không mong muốn thường gặp ở người bệnh điều trị methadon. Nếu triệu chứng này xuất hiện ở giai đoạn đầu của điều trị cần phân biệt giữa tăng tiết mồ hôi của hội chứng cai với tác dụng không mong muốn của thuốc methadon. Tăng tiết mồ hôi có thể nhiều hơn khi bạn gắng sức, xúc động hoặc sử dụng một số thuốc (ví dụ như thuốc chống suy nhược) và việc giảm liều nhẹ có thể có tác dụng ở một chừng mực nào đó để khắc phục tình trạng này. Ngoài ra, người bệnh cần uống đủ nước và có thể gặp bác sĩ để tìm cách khắc phục nếu tình trạng xảy ra trầm trọng.
Táo bón
Đây là một tác dụng phụ phổ biến của thuốc nhóm chất dạng thuốc phiện trong đó có methadon, nhưng hiếm khi tiến triển nặng lên. Để khắc phục tình trạng này, người bệnh nên áp dụng chế độ ăn hàng ngày nhiều rau, quả như khoai lang, chuối, đu đủ và các thức ăn có nhiều chất xơ, uống nhiều nước và tăng cường vận động, tập thể dục. Trường hợp táo bón nặng có thể uống thuốc nhuận tràng như sorbitol, thụt tháo... nhưng không được lạm dụng.
Mất ngủ
Khi gặp triệu chứng này, người bệnh cần hạn chế sử dụng các chất kích thích như trà, cà phê, thuốc lá trước khi đi ngủ; tạo môi trường ngủ thoải mái, thông thoáng, yên tĩnh. Cần lưu ý, trong giai đoạn đầu, mất ngủ có thể là biểu hiện của hội chứng cai và cũng là biểu hiện của trầm cảm và các rối loạn tâm thần khác. Trong trường hợp này, bác sĩ không nên kê đơn thuốc ngủ cho bệnh nhân (đặc biệt là nhóm benzodiazepin và nhóm barbituric... vì dễ gây quá liều do tương tác thuốc).
Bệnh về răng miệng
Cũng như tất cả các chất nhóm dạng thuốc phiện khác, methadon có tác dụng giảm tiết nước bọt, một trong những hàng rào tự nhiên của cơ thể chống lại sâu răng. Một nha sĩ đáng tin cậy và chăm sóc răng thường xuyên sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ sâu răng. Ngoài ra, để khắc phục tình trạng này bạn có thể giảm hoặc loại bỏ các thức ăn có đường trong khẩu phần ăn, đánh răng sau khi ăn sáng và tối, sử dụng chỉ chuyên dụng làm sạch răng và có thể làm tăng tiết nước bọt bằng cách tăng cử động nhai như nhai kẹo cao su không đường.
Methadon không gây hại cho răng của bạn. Hầu hết các nghiên cứu đều cho thấy sức khỏe răng miệng của người sử dụng ma túy tham gia chương trình methadon được cải thiện trong quá trình điều trị so với những người không tham gia chương trình methadon.
Mệt mỏi và buồn ngủ
Nguyên nhân có thể do thời gian uống thuốc chưa phù hợp, do bị trầm cảm. Nếu xuất hiện sau khi uống thuốc methadon 3 - 4 giờ thường là dấu hiệu sớm của ngộ độc nhẹ methadone. Nếu tình trạng nặng hơn có thể do sử dụng thuốc ngủ, uống rượu hoặc tái sử dụng heroin.
Có thể khắc phục theo nguyên nhân như chuyển thời gian uống methadon vào buổi chiều, điều chỉnh liều methadon cho phù hợp (nếu cần), người bệnh cần tránh lạm dụng thuốc ngủ, rượu, không tái sử dụng heroin. Điều trị trầm cảm (tổ chức hội chẩn hoặc chuyển chuyên khoa tâm thần nếu cần). Lưu ý, một số thuốc chống trầm cảm chống chỉ định phối hợp với methadon.
BS. Nguyễn Bích Ngọc