Tuy nhiên, kháng sinh có thể gây ra những bất lợi không mong muốn cho người sử dụng, là rào cản tới việc tiếp tục dùng thuốc của bệnh nhân, ảnh hưởng tới quá trình trị bệnh. Dưới đây là một số bất lợi thường gặp...
Các vấn đề về đường tiêu hóa
Các vấn đề về đường tiêu hóa như buồn nôn, nôn và tiêu chảy (tiêu chảy do kháng sinh)... là những bất lợi xảy ra phổ biến nhất. Nguyên nhân là do kháng sinh có thể làm đảo lộn sự cân bằng của vi khuẩn trong hệ vi sinh vật ruột. Hệ vi sinh vật đường ruột giữ cho hệ thống tiêu hóa hoạt động và giúp hệ thống miễn dịch chống lại tác nhân gây bệnh. Khi kháng sinh làm mất cân bằng vi khuẩn sẽ gây tiêu chảy, buồn nôn... Uống nhiều nước và tránh các thực phẩm giàu chất xơ có thể giúp người bệnh đối phó cho đến khi họ kết thúc quá trình dùng thuốc. Hoặc có thể bổ sung men vi sinh và prebiotic trong và sau một đợt kháng sinh có thể giúp khôi phục sự cân bằng của vi khuẩn trong ruột.
Nếu tiêu chảy trở nên nghiêm trọng, có thể liên quan đến Clostridium difficile (C. difficile), là một loại vi khuẩn gây viêm đại tràng do Clostridium difficile - một bệnh nhiễm trùng gây viêm ruột và tiêu chảy nghiêm trọng. Nguyên nhân là do kháng sinh tiêu diệt cả những vi khuẩn tốt trong ruột và vi khuẩn xấu đã phát triển quá mức. Tình trạng này có thể gây mất nước và phải nhập viện. Vì vậy, hãy gọi cho bác sĩ nếu bạn bị tiêu chảy nhiều lần trong ngày. Thuốc kháng sinh cũng có thể gây ra sự phát triển quá mức của vi khuẩn trong ruột non. Điều này có thể góp phần gây đầy hơi và chuột rút tiếp tục ngay cả sau khi bạn ngừng dùng chúng.
Kháng sinh có thể gây ra những bất lợi không mong muốn cho người sử dụng.
Nhức đầu
Nhức đầu cũng là một triệu chứng rất thường gặp từ những người dùng thuốc kháng sinh. Nếu người bệnh bị đau đầu (không phải do nguyên nhân thiếu ngủ hay bất kỳ nguyên nhân nào khác) trong quá trình dùng thuốc kháng sinh, rất có thể người bệnh bị đau đầu do loại kháng sinh mà mình đang sử dụng.
Thông thường, những cơn đau đầu này không nghiêm trọng và chúng chỉ là tạm thời. Các thuốc giảm đau không kê đơn có thể ứng phó trong trường hợp này.
Nhạy cảm với ánh nắng mặt trời
Một số loại kháng sinh là chất cảm quang, có nghĩa là chúng ảnh hưởng đến cách da phản ứng với tia cực tím. Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong khi dùng các loại thuốc này có thể làm tăng nguy cơ bị cháy nắng, phồng rộp, bong tróc và tổn thương sau đó đối với các tế bào da. Một số loại thuốc này cũng có thể tương tác với ánh sáng mặt trời để gây ra phát ban đỏ, ngứa, thậm chí chỉ trong 15 phút tiếp xúc.
Đó là lý do tại sao những người dùng thuốc như tetracyclin, fluoroquinolones và thuốc sulfa nên tránh thời gian phơi nắng kéo dài, đặc biệt là trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều và nên mặc quần áo chống nắng hoặc bảo hộ nếu phải ra ngoài trong thời gian này. Ngoài ra, doxycycline, ciprofloxacin và bactrim cũng là thuốc phổ biến gây nên tình trạng này.
Nhiễm nấm
Do kháng sinh làm thay đổi cấu trúc vi khuẩn trong cơ thể, chúng có thể khiến chúng ta dễ bị nhiễm trùng nấm men và các loại nấm phát triển khác. Những nhiễm trùng này có thể xảy ra trong miệng (được gọi là bệnh tưa miệng), trên da hoặc dưới móng tay hoặc móng chân.
Thuốc kháng sinh, đặc biệt là nếu dùng lâu dài cũng có thể làm đảo lộn sự cân bằng vi khuẩn có trong âm đạo của phụ nữ, gây nấm âm đạo. Uống thuốc chống nấm trong khi bạn đang dùng thuốc kháng sinh có thể giúp ngăn ngừa tác dụng phụ này, nhưng cần xin ý kiến của bác sĩ trước khi muốn dùng thêm bất cứ loại thuốc nào khác vào chế độ điều trị của mình.
Trường hợp xuất hiện lưỡi lông đen cũng có thể liên quan đến nấm. Thuốc kháng sinh, đặc biệt là tetracyclines, có thể làm cho các vết sưng nhỏ trên bề mặt lưỡi (được gọi là papillae) phát triển lâu hơn và “bẫy” nhiều vi khuẩn, thuốc lá, thực phẩm... gây ra sự đổi màu và xuất hiện lông. May mắn thay, tình trạng này thường biến mất ngay sau khi ngừng thuốc.
Viêm gân
Các loại thuốc fluoroquinolones (bao gồm cipro và levaquin) từng là lựa chọn phổ biến để điều trị các tình trạng như viêm phổi, viêm phế quản và nhiễm trùng đường tiết niệu. Nhưng trong những năm gần đây, các bác sĩ đã nhận ra rằng những loại thuốc này có xu hướng gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, một trong số đó là gây viêm gân. Do bất lợi nghiêm rọng này nên Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) cũng đã có khuyến cáo, thêm cảnh báo vào bao bì của các loại thuốc này về nguy cơ viêm gân cũng như tổn thương thần kinh vĩnh viễn. Năm 2016, cơ quan này khuyên rằng chỉ nên sử dụng fluoroquinolones như một loại thuốc cuối cùng, khi các liệu pháp khác thất bại.
Trầm cảm và lo âu
Fluoroquinolones cùng với penicillin và các loại thuốc khác trong nhóm cũng có liên quan đến trầm cảm và lo lắng. Trong một nghiên cứu về tâm thần cho thấy, một người dùng càng nhiều đợt kháng sinh trong suốt cuộc đời, họ càng dễ bị trầm cảm và lo lắng.
Thuốc kháng sinh thay đổi cấu trúc của hệ vi sinh vật trong cơ thể, có thể ảnh hưởng đến thần kinh, trao đổi chất và miễn dịch. Tất cả điều này sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần. Đây chỉ là một số trong những lý do chỉ nên dùng kháng sinh khi cần thiết và chỉ theo chỉ dẫn của bác sĩ.