Ketamin là một chất giảm đau, gây nghiện. Nó được bào chế vào thập niên 60 của thế kỷ trước như là một loại thuốc tê và sau đó trở thành món thuốc giải trí là sinh tố K. Tới thập niên 1990, ketamin tái xuất hiện với tên mới là Special K. Đây là một chất gây hoang tưởng rất mạnh với rối loạn thị giác, mất định hướng về không gian và thời gian, không nhận biết mình là ai. Tác dụng có thể kéo dài cả giờ, đôi khi cả ngày. Dùng nhiều, có thể xảy ra tử vong vì suy hô hấp và suy tim. Hóa chất có thể hít cũng như hút chung với thuốc lá, cần sa hoặc dùng chung với ectasy, heroin, cocain. Dân sử dụng ketamin gọi nó bằng các tên lóng như K, vitamin K, hoặc cat valium.
 Cấu trúc phân tử của Ketamin. |
Ketamin hydrochlorid là loại thuốc gây mê đường tĩnh mạch được chỉ định trong chuẩn bị cho phẫu thuật nhỏ. Một số trường hợp dùng để khởi mê trước khi dùng ête mê hoặc halothan. Nó cũng làm tăng tác dụng của thuốc gây mê oxyd di nitơ. Từ khi ra đời, ketamin nhanh chóng được dùng hợp pháp ở cả con người (như thuốc giảm đau trong những tiểu phẫu) và động vật (như là thuốc làm dịu tính hung hăng ở vật). Với liều cao, nó có thể gây ra ngộ độc và gây ảo giác như chất LSD (lysergic acid diethylamide).
Lạm dụng ketamin ảnh hưởng đến sức khỏe và tác hại nguy hiểm. Người dùng có thể bị mê sảng, ảo giác, và mất cảm giác. Thuốc có tác dụng trong khoảng 2 giờ. Với liều cao, ketamin có thể gây ra những vấn đề về khả năng vận động, gây tê liệt, và khó thở. Dùng quá liều có thể làm ngừng thở và chết. Tính gây nghiện cao của ketamin khiến nhiều người đã lạm dụng thuốc này. Thanh thiếu niên rất dễ bị nghiện thuốc về mặt tâm lý để có cảm giác tốt, đối mặt với cuộc sống hoặc chống lại căng thẳng.
Ketamin cũng được dùng để thực hiện nhiều loại thủ thuật trong nhi khoa. Tuy nhiên, mức độ an toàn của nó trong nội soi tiêu hóa ở trẻ em chưa được nghiên cứu kỹ và cần được xem xét lại mức độ an toàn của thuốc trong các yếu tố dự báo co thắt thanh quản khi nội soi dạ dày tá tràng. Ketamin chỉ được sử dụng trong các cơ sở y tế chuyên nghiệp.
Hiện ketamin còn được dùng giảm đau cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối mà các liệu pháp thuốc thông thường không giúp được người bệnh một cách hiệu quả. Việc dùng những loại thuốc giảm đau mạnh như ketamin giúp cho bệnh nhân ung thư đỡ những giây phút đau đớn do khối u chèn ép.
DS. Trung Lương