Với trên 97% số phiếu được kiểm, ứng cử viên Volodymyr Zelensky, lãnh đạo đảng "Người phục vụ nhân dân", giành được 30,24% số phiếu ủng hộ, trong khi Tổng thống đương nhiệm Petro Poroshenko nhận được 15,93% phiếu bầu, tiếp đó là cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko được 13% số phiếu. Theo luật, vì không có ứng cử viên nào giành được hơn 50% số phiếu ủng hộ trong vòng đầu tiên, nên 2 ứng cử viên cao phiếu nhất sẽ bước vào vòng 2 cuộc bầu cử ngày 21/4 tới. Với kết quả trên, ông Zelensky và Tổng thống Poroshenko sẽ cạnh tranh với nhau tại vòng 2.
Danh hài Zelensky liệu có thể trở thành Tổng thống mới của Ukraine?
Sự nổi lên của ứng cử viên Zelensky trong vòng 1 cuộc bầu cử vừa được cho là một bất ngờ nhưng cũng không phải là một bất ngờ. Bởi lẽ việc ông Zelensky, một diễn viên hài chưa từng có kinh nghiệm chính trị lại giành số phiếu ủng hộ cao hơn hẳn so với một nhà ngoại giao kỳ cựu được cho là một bất ngờ. Nhưng cũng đã có nhiều dự đoán trước đó cho rằng ông Zelensky sẽ giành thắng lợi chung cuộc, bởi Ukraine đã quá chán các gương mặt cũ. Chuyên gia phân tích Ukraine Aleksander Palyi nhận định xã hội Ukraine hiện đang cần những gương mặt mới, và ông Zelensky đã đáp ứng nhu cầu đó. Ông Zelensky tranh cử bằng cách rất đơn giản với đường lối chính trị đi ngược lại tất cả các đối thủ khác. Không thân Nga, không thân phương Tây và chỉ trung thành với người dân Ukraine. Chiến thắng bất ngờ của doanh nhân Sergey Tigipko trong cuộc bầu cử 2010 là một ví dụ khác. Dù không đủ số phiếu trở thành Thủ tướng, nhưng đảng của ông liên minh với các đảng khác và ông trở thành Phó Thủ tướng Ukraine (2010-2012). Theo giới quan sát Ukraine, cử tri dã quá chán những gương mặt cũ, những chính sách ngả về phương Tây và Nga mà không đem lại hiệu quả đáng khích lệ nào.
Ai sẽ giành thắng lợi?
Đến thời điểm này, nhiều chuyên gia dự đoán ứng cử viên Zelensky sẽ giành chiến thắng tại vòng hai. Giám đốc Viện phân tích và chính sách quản lý của Nga Ruslan Bortnhik nhận định hàng loạt cử tri đã bỏ phiếu cho ông Zelensky do thất vọng sâu sắc với cách chính trị gia truyền thống, với các chương trình và những lời hứa không được thực hiện của họ. Giám đốc Trung tâm cục diện chính trị Aleksei Chesnakov cũng nhìn nhận rằng, kết quả bầu cử phù hợp với các dự báo của các nhà xã hội học và các xu hướng vốn đã rất phức tạp trong xã hội Ukraine. Kết quả bầu chọn mà ông Zelensky nhận được cho thấy, người dân Ukraine đã mệt mỏi vì sự khoa trương mà tầng lớp chính trị đưa ra. Họ đòi hỏi sự đổi mới và những gương mặt mới. Ông Zelensky đã nhận được ở vòng một những gì có thể tính được.
Theo một cuộc khảo sát của hãng Bloomberg công bố ngay trước thềm bầu cử ở Ukraine, rất nhiều ý kiến thất vọng vì cuộc “cách mạng Maidan” năm 2014 đã không đem lại kết quả như mong muốn, đất nước vẫn đối mặt với xung đột vũ trang, tham nhũng vẫn là một trong những vấn đề bức xúc nhất, đời sống của người dân ngày càng sa sút, còn Ukraine thì lọt vào nhóm nước nghèo nhất châu Âu, như chính các nhà lãnh đạo nước này thừa nhận.
Mặc dù còn 3 tuần nữa mới đến vòng 2 cuộc bầu cử Tổng thống Ukraine nhưng giới phân tích nhận định cuộc đua sắp tới sẽ khá khó khăn với cả 2 ứng viên. Bởi ông Zelensky dù đang chiếm ưu thế nhưng điểm yếu của ông là kinh nghiệm chính trị và khả năng điều hành đất nước. Trong khi đó, dù các chính sách của Tổng thống Petro Poroshenko được cho là chưa đạt hiệu quả như mong muốn, nhưng tâm lý bài Nga của một bộ phận dân chúng cũng là một lợi thế đối với ứng cử viên này. Nhiều nhà phân tích chính trị cũng cho rằng, “hiện tượng” được ủng hộ của ông Zelensky không có nghĩa là ông Poroshenko hoàn toàn mất cơ hội. Để chiến thắng ở vòng hai, ông Petro Poroshenko cần có những hành động nghiêm túc, khôn khéo, đưa ra chương trình khác biệt. Ngay sau khi kết thúc bầu cử trong ngày 31/03, ông Poroshenko cũng đã tuyên bố, từ ngày 01/04 ông bắt đầu một cuộc đấu để dành chiến thắng ở vòng hai. Chuyên gia phân tích Viện nghiên cứu chiến lược Nga Oleg Nemensky cũng cho rằng, ông Poroshenko sẽ không đầu hàng, nếu không có một cuộc chiến. Vì thế, tất có thể đến những phút chót, số cử tri quay ra ủng hộ ông Petro Poroshenko sẽ lại gia tăng. Và vòng 2 cuộc bầu cử Tổng thống lại tiếp tục là những ẩn số.
Tuy nhiên, dù ứng cử viên nào đắc cử Tổng thống Ukraine cũng sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn. Tỷ lệ tham nhũng gia tăng, kinh tế tăng trưởng kém, cân bằng mối quan hệ Nga-phương Tây với những lời hứa hẹn viện trợ không bao giờ đến được cho là những thách thức rất lớn mà tân Tổng thống sắp phải đối mặt. Trong bối cảnh Hiệp ước về Hữu nghị, Hợp tác và Đối tác giữa Nga và Ukraine đã chấm dứt hiệu lực do phía Ukraine không muốn gia hạn hôm ¼, những thách thức trên lại đặt ra nhiều áp lực hơn với chính phủ mới sắp tới.