Học viện Quân y, Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật đã đưa ra kết luận khoa học về độc tính của quả Hồng Trâu, loại quả đã gây ngộ độc và dẫn tới tử vong đối với 3 em học sinh hồi đầu tháng 8 vừa qua.
Như đã thông tin trên báo suckhoedoisong.vn, vào chiều 1/8/ 2014, các em nhỏ dân tộc H’Mông trú tại xóm Lũng Rạc, xã Xuân Trường, huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng hái quả dại mọc trên rừng có màu tím, tròn, hạt bên trong màu hồng về ăn. Có 10 người khác cùng ăn và mắc các chứng ngộ độc, trong đó, 3 em nhỏ đã tử vong (02 trường hợp tử vong tại Bệnh viện đa khoa huyện Bảo Lạc và 01 người tử vong tại gia đình).
Sau khi có thông tin, các cơ quan chức năng đã phối hợp với Trung tâm phòng chống nhiễm độc – Học viện Quân y, Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật thuộc Viện hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam đã điều tra, lấy mẫu, định loài và nghiên cứu độc tính. Kết quả như sau:
Cây Hồng Trâu (Capparis versicolor Griff), họ Màn màn (Capparaceae). Tên gọi theo địa phương khác là: cây Rom, cây Mề gà, cây Khua mật, cây Móc quạ (Thái Nguyên), chi pản sloa (Cao Bằng)...
Đặc điểm nhận dạng cây Hồng Trâu
Cây Hồng Trâu thường mọc ở khu vực núi đá, nó thuộc dạng cây dây leo, vỏ thân cây màu xanh nhạt, có gai nhọn, cứng.
Lá cây to gần bằng 2 ngón tay người lớn, dài từ khoảng 11-12 cm, màu của lá xanh đậm.
Quả tròn to gần bằng quả trứng gà, vỏ nhẵn mượt không có lông, quả non vỏ màu xanh nhạt, khi quả chín vỏ có màu tím và hơi mềm, bửa vào trong có lớp vỏ mầu hồng, mỗi quả có từ 4 - 6 hạt, các hạt có một lớp cùi màu trắng đục, nhiều nước và mềm bao bọc, bên trong cùi có một hạt to bằng hạt ngô có màu tím và hơi dẹp. Quả Hồng Trâu chín vào thời gian tháng 6, 7, 8 hằng năm.
Quả tròn to gần bằng quả trứng gà, vỏ nhẵn mượt không có lông, quả non vỏ màu xanh nhạt, khi quả chín vỏ có màu tím
Quả Hồng Trâu có từ 4-6 hạt
Ngộ độc Hồng Trâu dẫn tới suy hô hấp, trụy tim mạch
Độc tố của quả Hồng Trâu là alcaloid, chứa chính trong nhân hạt (chưa thấy trong cùi) của quả.
Độc tính của chúng tác động chủ yếu lên tế bào cơ tim và gây phù phổi cấp. Thử nghiệm trên động vật cho thấy liều tối thiểu gây chết (LDmin) qua đường tiêu hóa của hạt có cả cùi đối với thỏ là 18g/kg thể trọng, đối với chuột cống trắng là 72g/kg thể trọng (động vật chết do suy hô hấp và trụy tim mạch).
Cấp cứu và điều trị ngộ độc do ăn quả Hồng Trâu
Khi bị ngộ độc Hồng Trâu, không có thuốc điều trị đặc hiệu; điều trị căn nguyên và điều trị triệu chứng là chủ yếu.
Cần vận chuyển nạn nhân đến bệnh viện bằng xe cơ giới (tuyệt đối không để bệnh nhân đi bộ)
Gây nôn, rửa dạ dày càng sớm càng tốt, uống than hoạt với liều 1-2 g/kg thể trọng kèm theo 4-6 gói sorbitol (nếu không có thể cho uống lòng trắng trứng), tăng cường thải độc tố, duy trì chức năng sống (trợ tim, trợ hô hấp, chống co giật, chống phù phổi cấp), xét nghiệm, theo dõi và điều chỉnh chất điện giải trong máu.
Cục An toàn vệ sinh thực phẩm đưa ra lời khuyến cáo đối với người dân nói riêng và đồng bào dân tộc nói chung: Tuyệt đối không tự ý ăn quả Hồng trâu (dù chỉ là thử nghiệm 1 lần) cũng như ăn các loại cây, củ, quả lạ mọc trong rừng. Nếu thấy bất kỳ một hiện tượng lạ nào xảy ra thì cần đưa người bệnh đến trạm xá hoặc các trung tâm y tế nhanh nhất.
Cách xử trí nhanh khi thấy xuất hiện các hiện tượng ngộ độc thực phẩm
- Gây nôn (bằng biện pháp cơ học) ngay lập tức. Cho người bệnh uống nước và gây nôn.
- Uống than hoạt: liều 1gam/kg cân nặng người bệnh.
- Cho người bệnh uống đủ nước, tốt nhất là dùng oresol.
- Nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.
- Nếu người bệnh hôn mê, co giật: cho người bệnh nằm nghiêng.
- Nếu người bệnh thở yếu, ngừng thở: hà hơi thổi ngạt hoặc hô hấp nhân tạo bằng các phương tiện cấp cứu có tại chỗ.
Thanh Loan
