Đột quỵ não, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng, để lại nhiều di chứng nặng nề cho người bệnh nếu không được cấp cứu, điều trị kịp thời.
Hội nghị khoa học lần này là dịp để các nhà nghiên cứu, bác sĩ từ các chuyên ngành khác nhau cùng nhau trao đổi, cập nhật những thành tựu mới nhất trong nghiên cứu và ứng dụng lâm sàng. Qua đó, thúc đẩy sự hợp tác liên ngành, thắt chặt mối quan hệ giữa Đông y và Tây y nhằm phục vụ tốt hơn cho cộng đồng và người bệnh.
1 trong 4 người từng xuất hiện đột quỵ trong đời, nhiều người không biết mình bị đột quỵ
Tại Hội thảo khoa học TS.BS Bùi Long, Phó Giám đốc Bệnh viện Hữu Nghị cho biết, đột quỵ là tình trạng mất chức năng não đột ngột do gián đoạn cung cấp máu đến một phần của não. Đột quỵ có thể do tắc mạch máu não hoặc xuất huyết não và phần nhu mô não bị chi phối bởi mạch máu đó bị tổn thương một cách đột ngột.
TS.BS. Bùi Long, Phó Giám đốc Bệnh viện Hữu Nghị cho biết: 1 trong 4 người từng xuất hiện đột quỵ trong đời, nhiều người không biết mình bị đột quỵ
Trên thế giới mỗi năm có 12,2 triệu ca đột quỵ mới. Điều đáng lưu ý là đột quỵ có nhiều thể: Một cơn máu não thoáng qua, nhồi máu não diện nhỏ, không có triệu chứng gì, cũng không để lại di chứng… cũng có thể coi là đột quỵ, nhưng hầu hết mọi người đều không chú ý… đến đột quỵ để lại di chứng như liệt, tàn phế…
TS.BS Bùi Long cho biết, 1 trong 4 người đã từng xuất hiện đột quỵ trong đời (tính các thể hình của đột quỵ) và nhiều người không biết mình bị đột quỵ. Mỗi năm có hơn 101 triệu người đang phải sống chung với di chứng liên quan đến đột quỵ.
Hiện nay có nhiều phương tiện giúp chẩn đoán sớm đột quỵ não từ cơ bản đến chuyên sâu như: Siêu âm động mạch cảnh ngoài sọ, siêu âm Doppler xuyên sọ, siêu âm nội mạch, CTA, MRAA, VW-MRI, DSA…
Các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ não có thể phòng ngừa
Theo TS.BS Bùi Long, tại Việt Nam, đột quỵ cũng là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Đáng chú ý, 90% các ca đột quỵ có liên quan đến các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được. Bên cạnh các yếu tố nguy cơ không thể thay đổi được như: Tuổi cao, giới tính, đột quỵ trước đó, chủng tộc – dân tộc và yếu tố di truyền, thì chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa các yếu tố nguy cơ như:
- Tăng huyết áp
- Rối loạn lipid máu
- Bệnh tiểu đường
- Rung nhĩ
- Hút thuốc lá
- Béo phì ((BMI trên 30)
- Lạm dụng rượu
- Thiếu hoạt động thể lực…
Nếu không kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ này sẽ bị đột quỵ thực sự và tàn phế sau này.
Ứng dụng nhiều phương pháp mới phục hồi chức năng sau đột quỵ
GS.TS.BS. Cao Minh Châu, Tổng Thư ký Hội Phục hồi Chức năng Việt Nam trình về các phương pháp mới trong phục hồi chức năng sau đột quỵ não.
GS.TS.BS. Cao Minh Châu, Tổng Thư ký Hội Phục hồi Chức năng Việt Nam cho biết, mục tiêu của phục hồi chức năng sau đột quỵ não là phục hồi vận động, cải thiện nhận thức và ngôn ngữ, hỗ trợ tâm lý và tái hòa nhập xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống…
Các phương pháp phục hồi chức năng truyền thống như: Vật lý trị liệu, hoạt động trị liệu, trị liệu ngôn ngữ và giao tiếp, tâm lý trị liệu và hỗ trợ tinh thần… thường phục hồi chậm hơn, cần tập đủ thời gian và cá nhân hóa.
Hiện nay có nhiều các phương pháp phục hồi chức năng mới hiện đại như giúp đẩy nhanh quá trình phục hồi, cá nhân hóa phương pháp điều trị theo từng bệnh nhân và kết hợp với trí tuệ nhân tạo, Robot, thực tế ảo, tế bào gốc giúp tối ưu hiệu quả như:
- Công nghệ Robot và thiết bị hỗ trợ: Robot hỗ trợ tập đi giúp định hướng bước đi, hỗ trợ bệnh nhân tập luyện; có cảm biến đánh giá dáng đi và tiến trình phục hồi.
- Găng tay Robot giúp phục hồi vận động tay, có cảm biến giúp bệnh nhân tập cầm nắm, thao tác; kết hợp với trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa bài tập.
- Thiết bị kích thích điện chức năng: Kích thích điện vào cơ giúp phục hồi vận động; hỗ trợ tập đi và cử động chân tay…
- Kích thích não sâu…
Theo GS.TS.BS. Cao Minh Châu, áp dụng các phương pháp phục hồi truyền thống phối hợp với các phương pháp công nghệ mới giúp người khuyết tật do đột quỵ não nhanh chóng hòa nhập cộng đồng. Trong tương lai xu hướng phát triển phục hồi chức năng sẽ tập trung vào việc cải tiến mạnh mẽ các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo và ứng dụng tế bào gốc.
Trí tuệ nhân tạo sẽ giúp cá nhân hóa quá trình điều trị, tối ưu hóa các liệu pháp phục hồi dựa trên phân tích dữ liệu, trong khi tế bào gốc hứa hẹn mang lại những bước tiến đột phá trong việc tái tạo mô và phục hồi chức năng cơ thể, mở ra cơ hội mới cho việc điều trị các bệnh lý phức tạp và giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng hơn.
Vai trò của đông y trong dự phòng, điều trị, phục hồi chức năng và chống tái phát đột quỵ
Tại hội thảo, TTND.PGS.TS Đậu Xuân Cảnh, Chủ tịch Hội Đông Y Việt Nam cho biết, cùng với y học hiện đại, Đông y có vai trò quan trọng trong việc dự phòng, điều trị, phục hồi chức năng và chống tái phát đột quỵ.
TTND.PGS.TS Đậu Xuân Cảnh, Chủ tịch Hội Đông Y Việt Nam.
Theo Đông y, đột quỵ não còn gọi là ‘trúng phong’ hoặc ‘phong tà nhập liễm’, là một bệnh lý cấp tính do phong khí ngoại tà xâm nhập kinh lạc, gây tắc nghẽn khí huyết (huyết ứ) trong não, dẫn đến rối loạn thần kinh, liệt hoặc mất ý thức. Ngoài ra đột quỵ còn do mất cân bằng âm dương, tỳ vị yếu kém…
Trong Đông y, một số bài thuốc có tác dụng hoạt huyết hóa ứ, có tác dụng giãn mạch, chống kết tập tiểu cầu, giảm độ nhớt máu, chống oxy hóa, giảm viêm và bảo vệ tế bào thần kinh; tăng khả năng phục hồi chức năng thần kinh và giảm tái phát.
Trong phòng và điều trị đột quỵ, Đông y chú trọng:
- Bồi bổ tỳ vị: Ăn uống cân bằng, tăng cường vận hóa thức ăn, sinh huyết khí.
- Lưu thông khí huyết: Dưỡng huyết, hành khí, thông thoáng mạch
- Hóa đàm tiêu ứ: Giúp tan đàm, thông kinh lạc, giảm ứ huyết.
- Điều chỉnh chế độ ăn uống: Tránh thực phẩm lạnh, ẩm thấp, tăng cường thực phẩm bổ tỳ vị.
Nguyên tắc điều trị đột quỵ trong Đông y là: Thông kinh hoạt lạc (giúp khí huyết lưu thông, giảm huyết ứ); lý khí giải độc (tiêu trừ tà khí, phục hồi chức năng kinh mạch) và bồi bổ khí huyết (tăng cường chính khí, điều hòa âm dương).
Như vậy, để phòng ngừa Đông y tập trung vào: Điều hòa âm dương, bổ khí huyết, chế độ dưỡng sinh (nên dùng món ăn, thuốc, thảo dược để thanh nhiệt hóa đàm, kiểm soát cân nặng) và dùng các bài thuốc phòng ngừa. Mục đích là phòng bệnh để không xảy ra, nếu xảy ra rồi thì không để nặng hơn (bằng cách ăn uống, tập luyện…) và tránh tái phát.
Trong phục hồi chức năng sau đột quỵ tập trung vào:
- Phục hồi thần kinh: Châm cứu kết hợp thuốc bồi bổ khí huyết, kích thích dây thần kinh bị liệt, giảm run tay chân, khó nói…
- Điều hòa tạng phủ: Tăng chức năng tim, phổi, gan, thận, cung cấp dưỡng khí nuôi não bộ, làm chậm thoái hóa thần kinh.
- Giảm di chứng: Cải thiện trí nhớ, tâm trạng, giảm đau đầu, mất ngủ thường gặp sau đột quỵ.
- Bài tập dưỡng sinh: Khí công, dưỡng sinh giúp tăng cường van khí, cân bằng tạng phủ, tăng sức đề kháng…
Trong dự phòng tái phát đột quỵ, cần ổn định huyết áp, chống ứ trệ huyết mạch, tăng cường chính khí và thực hiện lối sống lành mạnh… TTND.PGS.TS Đậu Xuân Cảnh nhân mạnh, cần thực hiện chế độ ăn bổ dưỡng, hạn chế thực phẩm tạo đàm thấp, huyết ứ; kiểm soát cảm xúc và tập luyện phù hợp…
79 năm thành lập Hội Đông y Việt Nam cũng là dấu mốc quan trọng, thể hiện sự trưởng thành vững chắc của nền Đông y nước nhà, gắn bó mật thiết với sự quan tâm, phát triển và hội nhập của nền y học hiện đại. Trong những năm qua, sự phát triển của ngành y tế Việt Nam đã chứng kiến nhiều bước tiến vượt bậc, đặc biệt trong lĩnh vực kết hợp Đông – Tây y. Đặc biệt trong việc chẩn đoán, điều trị, phục hồi chức năng, dự phòng cũng như phòng chống tái phát đột quỵ não. Y học kết hợp đã mở ra những hướng đi mới đầy triển vọng giúp nâng cao hiệu quả điều trị, giảm thiểu biến chứng, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân…
Mời độc giả xem thêm:
