Những bệnh gây ho
Mùa đông lạnh giá, các bệnh gây ho phát triển nhiều và ho là một triệu chứng của nhiều bệnh khác nhau. Mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh gây ho nhưng với người cao tuổi (NCT), khi thấy ho cần đặc biệt quan tâm hơn bởi vì ho ở họ có thể là trọng bệnh. Ho thường hay gặp nhất là bệnh thuộc đường hô hấp. Ở đường hô hấp, con người có thể mắc vô vàn loại bệnh khác nhau, đặc biệt là người tuổi cao, sức đề kháng giảm sút.
Khi viêm đường hô hấp thì có triệu chứng ho. Đường hô hấp bao gồm hô hấp trên và hô hấp dưới. Hô hấp trên có mũi, họng, hầu, thanh quản, xoang. Khi viêm đường hô hấp trên, triệu chứng ho rất điển hình, trước tiên là ho khan (chưa có xuất tiết, chưa có đờm), sau một vài ngày, triệu chứng ho tăng lên do niêm mạc hô hấp bị viêm và kích thích nên xuất tiết. Ho có khi chỉ thủng thẳng (viêm họng hạt, viêm họng mạn tính) nhưng có khi ho từng cơn, kéo dài và liên tục. Kèm theo ho thường có sốt (viêm cấp tính), chảy mũi nước, rát, ngứa họng. Bên cạnh đó còn có bệnh cúm là một loại bệnh thuộc đường hô hấp gây ho và có ảnh hưởng xấu khá lớn đến toàn thân và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng cho người bệnh, đặc biệt là NCT sức yếu. Bệnh cúm gây ho khá điển hình và có thể có những biến chứng nguy hiểm.
Với NCT thì khi viêm hô hấp dưới (khí quản, phế quản, tiểu phế quản, phế nang), bệnh cảnh lâm sàng diễn biến khác nhau tùy từng loại bệnh nhưng gần như đều có ho. Ho có thể từng cơn, đôi khi cơn ho kéo dài hoặc ho liên tục. Bệnh ở đường hô hấp dưới gây ho ở NCT hay gặp nhất là viêm phế quản (cấp tính hoặc mạn tính); trong đó viêm phế quản mạn tính chiếm tỷ lệ cao hơn cả, đặc biệt là ở người nghiện thuốc (thuốc lá, thuốc lào).
Vào mùa lạnh, một số người bị hen suyễn cũng thường xuất hiện nhiều hơn mùa nắng nóng. Ho trong bệnh hen suyễn thường kéo dài kèm theo có tiếng rít (do co thắt khí phế quản), đờm nhiều (lỏng hoặc đặc). Một số NCT mắc bệnh viêm khí phế thũng, giãn phế quản hoặc bệnh viêm phổi tắc nghẽn mạn tính gây ho nhiều vào mùa lạnh. Bệnh thường xuất hiện với tần suất dày hơn và ban đêm bệnh diễn biến phức tạp hơn. Đặc tính nổi bật của các bệnh này là gây ho khó thở, nhất là vào lúc nửa đêm về sáng. Một số bệnh khác về đường hô hấp mà NCT có thể gặp phải và cũng xuất hiện triệu chứng ho như: tràn dịch, tràn khí màng phổi hoặc nguy hiểm hơn là áp-xe phổi hoặc có khối u ở phổi, nhất là ung thư phổi (ung thư phế quản). Ung thư phế quản là bệnh hay gặp ở NCT, đặc biệt ở người nghiện thuốc lá, thuốc lào. Ngoài ho, người bệnh gầy sút nhanh, ăn uống kém, đau ngực, ho ra máu. Vì có khối u chèn ép nhiều gây khó thở và có thể bị xẹp phổi.
Bệnh lý về hô hấp là nguyên nhân gây ho ở người cao tuổi vào mùa lạnh.
NCT nếu bị lao phổi thì triệu chứng ho cũng có thể xuất hiện, kèm theo ho là sốt về chiều, sút cân nhanh chóng. Ngoài ra, hội chứng trào ngược dạ dày thực quản cũng có thể xảy ra ở NCT. Với chứng bệnh này cũng có tác động đến đường hô hấp trên và gây ho. Một số bệnh về tim mạch (hẹp van tim, tâm phế mạn tính, suy tim...) vào mùa lạnh, bệnh có thể tăng nặng thêm, trong đó có ho xuất hiện nhiều hơn do tăng áp lực động mạch phổi hoặc phổi bị ứ huyết. Một số trường hợp bị tăng huyết áp, sử dụng thuốc giảm huyết áp nhóm ức chế men chuyển (coversyl, renitec, ednyt...) có thể gây ho khan rất dễ nhầm với các bệnh hô hấp khác.
Người cao tuổi khi bị ho nên làm gì?
Trước hết, cần bình tĩnh, không nên lo lắng quá và cần đi khám bệnh càng sớm càng tốt. Khi đã được khám bệnh và xác định được nguyên nhân thì nên theo chỉ định của bác sĩ để điều trị cho dứt điểm, không nên tự chẩn đoán bệnh cho mình hoặc tự mua thuốc theo chỉ định của dược tá ở quầy bán thuốc để điều trị. Nếu làm như vậy, nhiều khi bệnh không những không khỏi mà còn nặng thêm, có khi gây nguy hiểm đến tính mạng; Không nên hút thuốc lá, thuốc lào bởi vì hút thuốc là nguyên nhân hay gặp nhất trong các bệnh của đường hô hấp. NCT cũng không nên uống nước lạnh; Nếu bị bệnh tăng huyết áp mà bác sĩ đã có chỉ định điều trị nhưng khi dùng thuốc thấy bị rát cổ, ho, nhất là ho vào ban đêm thì cần báo cho bác sĩ biết để thay đổi thuốc cho phù hợp.
