Đêm 1/8/2019, BVĐK Trung Ương Cần Thơ tiếp nhận anh Trần Quan Bạc, 20 tuổi, quê ở Sóc Trăng điều khiển xe gắn máy tông vào đuôi xe ô tô, phần bụng trên đập trực tiếp vào tay lái khiến đau bụng dữ dội. Anh Bạc được đưa đến cấp cứu tại BVĐK tỉnh Sóc Trăng sơ cứu ban đầu, chụp cắt lớp vi tính sọ não, bụng, X quang ngực, sau đó bệnh nhân được chuyển lên BVĐK Trung Ương Cần Thơ với chẩn đoán chấn thương tụy, theo dõi vỡ tạng rỗng...
Bệnh nhân vào viện trong tình trạng sốc nặng do mất máu và do đau, đang thở oxy, vết thương mũi khoảng 3 cm, xây xát da vùng bụng trên rốn, đề kháng khắp bụng. Siêu âm bụng cho thấy có nhiều dịch ổ bụng kém thuần trạng. Chụp cắt lớp vi tính có hơi tự do ổ bụng, hơi và máu tụ sau phúc mạc cạnh tá tràng, tụy, dày thành ruột non, dịch ổ bụng lượng nhiều.
Bệnh nhân đã hồi phục tốt và sẽ được ra viện trong vài ngày tới
Nhận định đây là trường hợp nặng, tổn thương phức tạp, bệnh viện tiến hành hội chẩn gồm nhiều chuyên khoa và quyết định phẫu thuật cấp cứu cho bệnh nhân. Ê kíp phẫu thuật do BS. CKII. Trương Thanh Sơn, ThS. BS. Lê Quang Huy, ThS. BS. Trần Thanh Bình, BS. Cao Thượng Trí, BS. Trần Thành Tuân - BS CK II Thái Đắc Vinh phó khoa gây mê hồi sức đã tiến hành phẫu thuật cho bệnh nhân.
Qúa trình mổ, ổ bụng bệnh nhân có khoảng 800 ml máu loãng và 800 gram máu cục, tụ máu sau phúc mạc lan rộng xuống hố chậu hai bên và mạc treo ruột non.Xác dịnh tá tràng đoạn D1 vỡ 30% chu vi kèm dập nát môn vị (độ II-AAST). Trong chấn thương bụng kín khi thám sát ổ bụng điều kỹ thuật viên lo nhất là bỏ sót tổn thương, đứng trước trường hợp máu tụ sau phúc diện rộng việc chỉ định mở phúc mạc thành sau cần phải được cân nhắc kỹ trước khi ra quyết định vì máu vẫn chảy khó dứt hay phải cắt thận nếu có tổn thương đi kèm?.
Vỡ tá tràng thường gặp ở bệnh nhân nam, trẻ tuổi,nguyên nhân chính là do tai nạn giao thông, ngoài ra còn có rơi từ trên cao.
Trường hợp này bệnh nhân có chỉ định mở thám sát khối máu tụ và phát hiện tiếp tá tràng D4 vỡ gần đứt đôi và có một mạch máu đang chảy (độ III-AAST Hiệp hội phẫu thuật chấn thương Hoa Kỳ).
Đây là trường hợp rất hiếm gặp vỡ tá tràng 2 đoạn D1 và D4 giữa thân tuỵ dập nát tẩm nhuộm máu. Sau khi cầm máu, làm sạch máu trong ổ bụng và máu tụ sau phúc mạc, kiểm tra không ghi nhận thêm tổn thương khác. Đoạn tá tràng D1, hang môn vị dạ dày, đoạn tá tràng D4 được cắt bỏ. Đóng mỏm tá tràng D2.
Lập lại lưu thông tiêu hóa bằng nối ruột non với dạ dày kiểu Roux-en-Y, nối ruột non với tá tràng D3 kiểu Roux-en-Y. Dẫn lưu khung tá tràng ngược dòng, tạo hình lại góc Treizt. Vấn đề ở đây là cần được cân nhắc cẩn thận việc bảo tồn cơ vòng Oddi để đảm bảo đường mật và đường tuỵ lưu thông cũng như tránh tổn thương bóng Vater. Có cắt hay không cắt thân và đầu tuỵ cần được quyết định.
Ca phẩu thuật kéo dài 5h. Trong và sau mổ bệnh nhân được truyền 5 đơn vị khối hồng cầu và 4 đơn vị huyết tương tươi đông lạnh, cùng với dịch truyền, kháng sinh, giảm đau. Bệnh nhân đang hồi phục sau mổ tốt. Hiện tại hậu phẫu ngày thứ 13 bệnh nhân tỉnh táo, không sốt, sinh tồn ổn định, ăn uống được, trung tiện, ống dẫn lưu bụng đã được rút vào ngày hậu phẫu thứ 5, anh Bạc có thể trở về nhà trong vài ngày tới.
BS CK II Phạm Thanh Phong, Phó giám đốc phụ trách chuyên môn BVĐK Trung Ương Cần Thơ cho biết, hiện Khoa Ngoại tổng quát của bệnh viện đã thực hiện hơn 70 trường hợp cắt khối tá tụy cho các tổn thương u ác tính quanh bóng Vater (ung thư tụy, ung thư bóng Vater, ung thư đoạn cuối ống mật chủ, ung thư tá tràng), các tổn thương lành tính (viêm tụy mạn), và chấn thương tá tụy nặng độ V.
Vỡ tá tràng là một cấp cứu ngoại khoa, nguyên nhân do chấn thương bụng kín. Tá tràng là đoạn đầu của ruột non tiếp nối dạ dày, hình chữ C, dài khoảng 25cm. Tá tràng ôm lấy đầu tụy, nằm vắt ngang cột sống, đoạn đầu di động, đoạn sau cố định, vì vậy, chấn thương vào vùng trên rốn dễ làm vỡ tá tràng hoặc tụy.
2 năm qua, song song với mổ mở kinh điển, khoa ngoại tổng quát đã triển khai ứng dụng phẫu thuật nội soi hỗ trợ cho cắt khối tá tụy trên 10 trường hợp ( phẫu thuật Whipple), Đây được coi là một ca đại phẫu thuộc loại phức tạp nhất trong ổ bụng vì quá trình phẫu thuật phải cắt bỏ và khâu nối nhiều miệng nối đường tiêu hoá, có tỷ lệ biến chứng rất cao.
