Hủy bỏ nội tiết tố nam trị ung thư tiền liệt tuyến

Các tế bào tiền liệt tuyến (TLT) sẽ sinh sôi và phát triển trong môi trường nội tiết tố nam. Các tế bào ung thư của TLT cũng vậy. Như chúng ta đã biết, nội tiết tố nam cơ bản là testosterone, chủ yếu (95%) do tinh hoàn sinh ra dưới sự điều hành của tuyến yên. Các tế bào ung thư của TLT từ lâu vẫn giữ nguyên tính đặc trưng của tế bào TLT bình thường là sự sinh sôi và phát triển của chúng hoàn toàn phụ thuộc vào nội tiết tố nam. Đó là câu trả lời cho thắc mắc: Vì sao lại điều trị nội tiết trong ung thư TLT?

Hủy bỏ nội tiết tố nam như thế nào?

Hai biện pháp chính để bảo đảm hủy bỏ nội tiết tố nam bao gồm: ngăn chặn việc sản xuất nội tiết tố nam hoặc ngăn chặn nội tiết tố nam hoạt động.

Ngăn chặn việc sản xuất nội tiết tố nam: dùng thuốc hoặc phẫu thuật

Thuốc: Những chất đối kháng và đồng vận với LH-RH là những thuốc chẹn tuyến yên phát lệnh sản xuất nội tiết tố nam. Các thuốc này thường tiêm dưới da hoặc tiêm bắp theo một thời gian cố định: 1 tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng. Trong một vài trường hợp nhất định, chúng ta có thể tiêm không liên tục, gọi là điều trị cách quãng gián đoạn, trong đó thời gian giữa các lần tiêm tùy theo tiến triển của bệnh.

Ngoài ra, còn nhiều loại thuốc ngăn chặn nội tiết tố nam hoạt động được gọi là kháng nội tiết tố nam. Dùng uống 1 - 2 lần trong 1 ngày trong tất cả các ngày. Phương pháp này ngày nay ít dùng, chỉ dùng phối hợp khi đồng vận LH-RH hoặc trong tuần đầu tiên khi sử dụng.

Phẫu thuật: Cắt tinh hoàn cho phép lấy bỏ phần tinh hoàn sản xuất nội tiết tố nam. Phẫu thuật qua vết rạch nhỏ vùng bìu, nằm viện 1 ngày, không đau.

Những hậu quả có thể gặp khi hủy bỏ nội tiết tố nam?

Việc hủy bỏ nội tiết tố nam cho phép kiểm soát bệnh thể hiện bằng việc giảm các triệu chứng lâm sàng chỉ sau vài ngày hay vài tuần và sau đó là giảm tỷ lệ PSA (là kháng nguyên đặc hiệu của (TLT) trong máu. Tuy nhiên, việc làm mất đi nội tiết tố nam cũng gây ra những biến đổi trong cơ thể bệnh nhân, những biến đổi này có thể dự phòng được:

Cơn bốc hỏa như ở phụ nữ mãn kinh, mức độ thay đổi tùy người.

- Thay đổi tính khí, khó tập trung suy nghĩ, cảm giác mệt mỏi. Tình trạng mệt mỏi có thể do phối hợp nhiều yếu tố thay đổi: giảm hồng cầu, giảm trương lực cơ, giảm nhiệt tình.

- Giảm ham muốn tình dục, số lượng và chất lượng cương cứng dương vật do giảm nội tiết tố nam có thể gây ảnh hưởng đến tình cảm vợ chồng.

- Những biến đổi cơ thể: tăng lượng mỡ, hay gặp tăng mỡ vùng bụng, tăng cân nặng, giảm cơ bắp, rụng lông. Ngoài ra, còn hai thay đổi cơ thể không nhìn thấy được đó là tiêu xương và có thể có đái tháo đường.

- Các loại thuốc kháng nội tiết tố nam có thể gây đau núm vú hoặc gây vú to.

Chúng ta có thể kiểm soát việc điều trị nội tiết tố như thế nào?

Cần kiểm soát hai mặt: hiệu quả điều trị ung thư và phát hiện, dự phòng các phản ứng phụ.

Hiệu quả điều trị dựa trên những cải thiện lâm sàng đối với bệnh (như đau xương, rối loạn tiểu tiện, thể tích TLT). Hàm lượng PSA giảm là dấu hiệu quan trọng nhất để đánh giá hiệu quả của phương pháp điều trị này. Cũng cần kiểm tra nồng độ testosterone.

Phát hiện các dấu hiệu thứ phát trong thời gian đầu điều trị bằng hỏi bệnh, xét nghiệm máu (công thức máu, đường máu, mỡ máu...) và các khám nghiệm khác (loãng xương), các bệnh tim mạch...