Gánh nặng kép về dinh dưỡng
Mặc dù đến nay, nước ta đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc cải thiện tình trạng dinh dưỡng (DD) và nâng cao sức khỏe người dân: Tỉ lệ SDD trẻ em dưới 5 tuổi đã giảm nhanh và bền vững. Tuy nhiên, nước ta vẫn đang phải đối mặt với nhiều vấn đề về DD: Tỉ lệ SDD thấp còi (chiều cao theo tuổi) ở trẻ em dưới 5 tuổi mỗi năm giảm 1% nhưng vẫn còn ở mức cao (23,2% năm 2018) và có sự chênh lệch giữa các vùng, nhất là vùng núi, vùng khó khăn so với thành phố, đồng bằng. Tỉ lệ này ở miền núi phía Bắc là 28,4% và Tây Nguyên là 32,7%.
Bên cạnh đó, tỉ lệ thừa cân, béo phì (TC-BP) đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng, nhất là ở khu vực đô thị. Tình trạng gánh nặng kép về DD ngày càng rõ rệt khiến công tác phòng chống SDD thể nhẹ cân, thấp còi, thừa cân và phòng chống thiếu vi chất DD trở nên khó khăn. Theo kết quả điều tra nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng tiến hành trong giai đoạn 2017-2018 với 5.000 học sinh từ 75 trường từ tiểu học đến THCS; THPT (thuộc 25 xã/phường) trên một số tỉnh, thành phố cho thấy, tỉ lệ TC-BP chung ở học sinh là 29,0% (tỉ lệ này ở khu vực nông thôn là 17,8%; khu vực thành thị là 41,9%).
Mô hình bệnh tật của người dân Việt Nam đang chuyển tiếp từ các bệnh lây nhiễm là chủ yếu sang các bệnh không lây nhiễm. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2017, cả nước có trên 541.000 trường hợp tử vong do tất cả các nguyên nhân, trong đó tử vong do các bệnh không lây nhiễm chiếm tới 76% (411.600 ca), trong đó đứng đầu là các bệnh tim mạch, đái tháo đường, ung thư, loãng xương, gout... Các chuyên gia cho hay, nguyên nhân chính là do chế độ DD chưa hợp lý, thói quen ăn uống thiếu lành mạnh, ít hoạt động thể lực... Kết quả nghiên cứu của Bộ Y tế năm 2015 cho thấy, có đến 57,2% số người trưởng thành (18-69 tuổi) ăn ít rau/trái cây (tức là ăn ít hơn 5 suất rau/trái cây trung bình trong 1 ngày); mức tiêu thụ muối hiện nay cao gần gấp 2 lần mức khuyến nghị (mức khuyến nghị của WHO là 5g muối/người/ngày) có đến 28,1% số người thiếu hoạt động thể lực (tức là có <150 phút hoạt động thể lực cường độ trung bình trên tuần hoặc tương đương).
Tăng cường vận động, duy trì cân nặng ở mức vừa phải giúp phòng chống TC-BP.
Phát động tuần lễ “Dinh dưỡng và Phát triển”
Năm nay, Tuần lễ “Dinh dưỡng và Phát triển” diễn ra trong tình hình hết sức đặc biệt khi dịch COVID-19, biến đổi khí hậu gây sạt lở, ngập úng và lũ lụt đang diễn ra rất nặng nề, ảnh hưởng đến thu nhập, sức khỏe và tính mạng người dân. Vì vậy, Bộ Y tế đã phát động chiến dịch truyền thông Tuần lễ “Dinh dưỡng và Phát triển” với chủ đề “Dinh dưỡng hợp lý để phát triển bền vững”, trong đó khuyến cáo: Phát triển VAC để tạo nguồn thực phẩm tại chỗ, sạch, an toàn cho bữa ăn gia đình; Sử dụng đa dạng và phối hợp nhiều loại thực phẩm, ăn đủ nhu cầu theo từng lứa tuổi; Tăng cường ăn rau, củ, trái cây và các loại thực phẩm có bổ sung vi chất DD; Thực hiện nuôi dưỡng trẻ hợp lý trong 1.000 ngày đầu đời của trẻ để giúp trẻ phát triển tối ưu cả về thể chất, tầm vóc và trí tuệ khi trưởng thành; Thực hiện DD lành mạnh, tăng cường vận động thể lực để phòng chống TC-BP và các bệnh mạn tính không lây; Kêu gọi toàn dân thực hiện DD hợp lý, tăng cường sức khỏe, nâng cao sức đề kháng, góp phần phòng chống dịch bệnh. Đặc biệt, quan tâm đến các đối tượng dễ bị tổn thương: trẻ em, phụ nữ có thai, bà mẹ đang nuôi con dưới 2 tuổi và những hộ gia đình ở những vùng khó khăn, vùng thường xuyên xảy ra thiên tai.