Lùn là tình trạng xương tăng trưởng ngắn hơn bình thường và xuất hiện ở tay, chân hoặc thân người. Có hơn 300 nguyên nhân gây ra bệnh lùn và làm xương phát triển bất thường. Hiện nay, người ta vẫn chưa tìm ra tất cả các nguyên nhân gây bệnh. Các đột biến ngẫu nhiên từ tinh trùng của bố hay trứng của mẹ có thể gây ra chứng thấp lùn.
Theo ThS.BS. Vũ Thành Đô - chuyên khoa Tim - Thận - Khớp - Nội tiết, chứng thấp lùn là một tình trạng gây di truyền hoặc do mắc phải bệnh lý. Về cơ bản, chứng thấp lùn được quy ước là khi chiều cao người trưởng thành dưới 147 cm. Trung bình, những người mắc chứng thấp lùn có chiều cao vào khoảng 122 cm. Hầu hết chứng thấp lùn đều liên quan đến rối loạn di truyền.
Những người bị chứng lùn có nguy cơ bị thừa cân hoặc béo phì giống như những người lớn có kích thước trung bình; và với chiều cao của trẻ em và độ tuổi của người lớn, việc duy trì cân nặng cơ thể khỏe mạnh có thể là một thách thức lớn hơn.
Lùn là tình trạng xương tăng trưởng ngắn hơn bình thường và xuất hiện ở tay, chân hoặc thân người. Ảnh minh họa.
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn uống đối với người mắc chứng lùn
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của những người mắc chứng lùn. Người mắc chứng lùn thường có cấu trúc cơ thể khiến trọng lượng dư thừa có thể gây áp lực đáng kể lên cột sống, hông, đầu gối và các khớp khác. Duy trì cân nặng khỏe mạnh là điều tối quan trọng giúp họ giảm đau khớp và nguy cơ hoặc mức độ nghiêm trọng của các tình trạng như hẹp ống sống.
Duy trì cân nặng khỏe mạnh là điều rất quan trọng đối với tất cả những người nhỏ bé nhưng đặc biệt quan trọng đối với những người mắc chứng lùn. Ví dụ, việc duy trì cân nặng dư thừa giúp giảm đau lưng và các vấn đề về khớp thường gặp ở những người mắc chứng lùn. Mặc dù điều quan trọng đối với những người mắc chứng lùn ở mọi chẩn đoán là phải cần có cân nặng khỏe mạnh nhưng không dễ để xác định cân nặng lý tưởng đó là bao nhiêu.
Những người mắc chứng lùn không nhất thiết phải ăn ít hơn những người có chiều cao trung bình; nhu cầu dinh dưỡng của họ có thể thay đổi tùy thuộc vào một số yếu tố, bao gồm độ tuổi, mức độ hoạt động và sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, vì những người mắc chứng lùn có thể có tỷ lệ trao đổi chất và thành phần cơ thể khác nhau, nên nhu cầu calo của họ có thể khác nhau.
2. Các chất dinh dưỡng quan trọng cho người bệnh lùn
Các chuyên gia khuyến cáo, tất cả mọi người đều cần một chế độ ăn uống cân bằng bao gồm đầy đủ vitamin, khoáng chất, protein, chất béo và carbohydrate. Điều cần thiết đối với những người mắc chứng lùn là tập trung vào các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng để đảm bảo đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của họ.
Nhiều dạng lùn liên quan đến chứng loạn sản xương, nghĩa là sự phát triển của xương bị ảnh hưởng. Dinh dưỡng hợp lý, giàu chất dinh dưỡng hỗ trợ xương là điều cần thiết trong suốt cuộc đời để duy trì mật độ và sức mạnh của xương càng nhiều càng tốt. Mặc dù chế độ ăn uống cân bằng nói chung là nền tảng, nhưng một số chất dinh dưỡng nhất định cần được chú ý đặc biệt:
Canxi và vitamin D: Đây là những chất dinh dưỡng quan trọng đối với sức khỏe của xương. Canxi là thành phần chính và vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi. Đảm bảo hấp thụ đủ thông qua chế độ ăn uống (các sản phẩm từ sữa, thực phẩm tăng cường, rau lá xanh để bổ sung canxi; cá béo, thực phẩm tăng cường, lòng đỏ trứng để bổ sung vitamin D) và tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc bổ sung an toàn theo lời khuyên của bác sĩ là rất quan trọng.
Protein: Quan trọng để duy trì cơ bắp, giúp hỗ trợ các khớp. Các nguồn protein nạc như gia cầm, cá, đậu, đậu lăng, đậu phụ và trứng là những lựa chọn tốt.
Chất xơ: Thúc đẩy sức khỏe tiêu hóa và góp phần tạo cảm giác no, có thể hỗ trợ kiểm soát cân nặng. Ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau, hạt và hạt giống là những nguồn tuyệt vời.
Vitamin và khoáng chất: Các vi chất dinh dưỡng (vitamin A, C, K, vitamin B, magiê, phốt pho,...) có được từ chế độ ăn uống đa dạng hỗ trợ các chức năng tổng thể của cơ thể, quá trình chuyển hóa năng lượng và phục hồi mô.
Vì nhu cầu calo tổng thể của những người mắc chứng lùn thường thấp hơn so với những người có chiều cao trung bình (do kích thước cơ thể nhỏ hơn và tỷ lệ trao đổi chất cơ bản có khả năng thấp hơn), nên điều quan trọng là phải chọn những thực phẩm giàu chất dinh dưỡng so với hàm lượng calo của chúng.
Người bệnh lùn nên chọn những thực phẩm giàu chất dinh dưỡng so với hàm lượng calo của chúng.
3. Xây dựng chế độ ăn cho người lùn cần chú ý gì?
Mặc dù có thể có một số khác biệt về nhu cầu calo nhưng điều quan trọng đối với những người mắc chứng lùn là tập trung vào chế độ ăn uống cân bằng phù hợp với nhu cầu sức khỏe cá nhân thay vì chỉ ăn ít hơn. Giống như mọi người, những người mắc chứng lùn cần một chế độ ăn uống cân bằng để cung cấp năng lượng cho các hoạt động hàng ngày, hỗ trợ chức năng miễn dịch và duy trì các quá trình sinh lý tổng thể. Việc tạo ra một chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm các lựa chọn và kế hoạch có ý thức.
Người mắc chứng lùn cần tuân thủ những điều sau
- Ưu tiên thực phẩm nguyên chất: Xây dựng chế độ ăn dựa trên thực phẩm chưa qua chế biến hoặc chế biến tối thiểu:
- Ăn nhiều trái cây và rau: Hướng đến nhiều màu sắc khác nhau để đảm bảo cung cấp nhiều loại vitamin và khoáng chất.
- Ưu tiên protein nạc: Bao gồm các nguồn như cá, gia cầm, đậu, đậu lăng và đậu phụ.
- Lựa chọn ngũ cốc nguyên hạt: Chọn gạo lứt, hạt diêm mạch, yến mạch và bánh mì lúa mì nguyên cám thay vì ngũ cốc tinh chế.
- Thay thế chất béo lành mạnh: Kết hợp các nguồn như bơ, các loại hạt, dầu ô liu ở mức độ vừa phải.
- Kiểm soát khẩu phần ăn: Do nhu cầu năng lượng thấp hơn, khẩu phần ăn tiêu chuẩn có thể quá lớn. Sử dụng đĩa nhỏ hơn, đong thức ăn và chú ý đến các dấu hiệu đói và no có thể giúp kiểm soát lượng calo nạp vào hiệu quả.
Những loại thực phẩm người bệnh lùn nên hạn chế tiêu thụ
- Hạn chế thực phẩm chế biến, đồ uống có đường và chất béo không lành mạnh: Những thực phẩm này thường chứa nhiều calo nhưng lại ít chất dinh dưỡng thiết yếu. Giảm thiểu lượng tiêu thụ:
- Đồ uống có đường (nước ngọt, nước ép có đường).
- Thức ăn nhanh và đồ chiên.
- Đồ ăn nhẹ chế biến (khoai tây chiên, bánh quy, bánh ngọt).
- Thực phẩm giàu chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa.
Bài viết này cung cấp thông tin chung và không thay thế cho lời khuyên y tế hoặc chế độ ăn uống chuyên nghiệp. Một số người mắc chứng lùn có thể có các tình trạng sức khỏe liên quan có ảnh hưởng đến nhu cầu dinh dưỡng của họ, chẳng hạn như mất cân bằng nội tiết tố hoặc rối loạn chuyển hóa. Do đó, người mắc chứng lùn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chăm sóc sức khỏe hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xác định nhu cầu ăn uống cụ thể dựa trên sức khỏe và lối sống cá nhân.
Xem thêm:
