Ngày 2/10 tới, Hungary sẽ trưng cầu ý dân về việc quota phân bổ hạn ngạch người tị nạn của EU. Động thái này đang gây căng thẳng mới trong quan hệ vốn rất khó khăn giữa EU với Thủ tướng Orban kể từ khi nhà lãnh đạo này lên nắm quyền vào năm 2010.
Tổ chức Ân xá Quốc tế vừa lên tiếng chỉ trích Chính phủ Hungary về cách đối xử với người tị nạn, tạo ra làn sóng chống người nhập cư trước thềm cuộc trưng cầu ý dân sắp tới tại nước này về kế hoạch tái phân bổ người di cư của Liên minh châu Âu (EU).
Trước đó, ngày 22/9, Thủ tướng Hungary Viktor Orban đã kêu gọi EU trục xuất người nhập cư trái phép, di dời họ tới các trại tị nạn được lập bên ngoài lãnh thổ của khối. Tuyên bố này được cho là sẽ làm gia tăng căng thẳng giữa Hungary và các quốc gia EU khác về vấn đề người di cư. “Tất cả những người nhập cư trái phép cần được trục xuất khỏi các nước EU”, Thủ tướng Orban nói khi trả lời phỏng vấn trang tin Origo.hu. Thậm chí, ông Orban còn nói rằng “người tị nạn Hồi giáo đe dọa hủy hoại văn hóa và tôn giáo của các nước châu Âu”. Thủ tướng Orban lý giải việc trục xuất người nhập cư là giải pháp duy nhất giải quyết mọi vấn đề trong bối cảnh cuộc khủng hoảng lan rộng như hiện nay.
Trong một động thái khác, ngày 2/10, Hungary sẽ tổ chức trưng cầu ý dân về việc quốc gia này có nên tham gia vào kế hoạch phân bổ người tị nạn của EU hay không.
Hungary tổ chức trưng cầu ý dân về quota nhập cư.
“Tiêu chuẩn kép”
Theo kế hoạch, câu hỏi “Bạn đồng ý hay phản đối việc tiếp nhận người tị nạn bất hợp pháp vào Hungary như EU yêu cầu?” sẽ được đưa ra trong cuộc trưng cầu ý dân 2/10 tới. Theo giới phân tích, xác suất câu trả lời “không” gần như là chắc chắn và hệ lụy nguy hiểm hơn, đó chính là việc nếu Chính phủ của ông Orban giành thắng lợi trong cuộc trưng cầu ý dân 2/10 tới, nhiều khả năng Hungary sẽ yêu cầu điều chỉnh Hiệp ước Lisbon. Và đây sẽ là khởi đầu của một sự rạn nứt mới.
Một điểm nghịch lý là trong khi tổ chức cuộc trưng cầu ý dân về quota hạn ngạch tiếp nhận người nhập cư vào Hungary của EU, thì quốc gia này lại đưa ra một kế hoạch “mời chào” các công dân nước ngoài “diện khá giả và có trình độ” nhập tịch với những điều kiện định cư thông thoáng nhất. Điều kiện để nhập tịch vào Hungary chỉ đơn giản là 300.000 euro mua trái phiếu Chính phủ Hungary và 60.000 euro chi phí thủ tục là có thể trở thành công dân Hungary chính hiệu. Sau một vài năm, các công dân Hungary mới có thể chuyển sang sinh sống ở các quốc gia khác thuộc EU, như luật của EU quy định.
Chính vì thế, “tiêu chuẩn kép” mà Hungary đưa ra đã khiến không ít nước EU bất bình. Các quốc gia Bắc Âu gồm 5 nước: Đan Mạch, Phần Lan, Iceland, Na Uy và Thụy Điển đã kêu gọi EU áp đặt biện pháp cần thiết với Hungary khi nước này vi phạm quy định của EU trong vấn đề tiếp nhận người tị nạn. Thậm chí, hồi tháng trước, Ngoại trưởng Luxembourg Jean Asselborn đã kêu gọi loại bỏ tạm thời Hungary ra khỏi EU do vi phạm vào những “giá trị dân chủ cốt lõi EU” và đối xử với “người tị nạn như những con vật”.
Thống kê cho thấy, năm 2015, hơn 400.000 người di cư đã tới Hungary để tìm đường tới các nước Tây Âu. Trong khi đó, Tổ chức Ân xá Quốc tế cáo buộc năm 2015, Chính phủ Hungary đã tăng cường các hoạt động ngăn chặn người nhập cư bằng cách cho xây dựng hàng rào thép gai tại biên giới Serbia và Croatia; ngăn cản việc xem xét các thủ tục tị nạn, trục xuất cưỡng bức người nhập cư ra khỏi Hungary, thậm chỉ bỏ tù những người di cư xâm nhập trái phép vào nước này.
Dự báo kết quả cuộc trưng cầu ý dân tại Hungary ngày 2/10 tới có thể sẽ khơi lên những bất đồng mới giữa Hungary và các nước thành viên EU khác.