Hỏng thận vì thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc

Bệnh nhân được chuyển đến BV. Bình Dân trong tình trạng chân, tay sưng phù, xuất huyết tiêu hóa, khoang màng phổi có nhiều dịch, suy gan cấp, chức năng thận suy. Độ thanh thải creatinine thấp (phản ánh độ lọc cầu thận), kèm theo tình trạng rối loạn điện giải đe dọa tính mạng người bệnh.

Các bác sĩ khoa Lọc máu - Nội thận, BV. Bình Dân đã tích cực cứu tính mạng cô gái trẻ qua cơn nguy kịch. Tuy nhiên, chức năng thận của chị N. đã không hồi phục do những tổn thương vĩnh viễn. Hiện chị N. phải đến bệnh viện lọc máu định kỳ một tuần 3 lần và gia cảnh vốn neo đơn, khó khăn nay càng cạn kiệt về kinh tế.

Chia sẻ với các bác sĩ, chị N. cho biết: “Tôi làm lao công dọn vệ sinh cho một tòa nhà văn phòng, do mặc cảm mình bị béo, tôi đã dành dụm tiền mua thuốc giảm cân để tự tin hơn. Viên giảm cân tôi dùng được chia lại từ một người quen làm chung nên tôi không biết nguồn gốc và tên sản phẩm. Tôi chỉ nghe nói lại đây là loại thuốc thảo dược mà uống vào có thể làm tôi giảm cân, đẹp da”.

Theo bệnh nhân, chị đã mua 250 viên thuốc với giá 500.000 đồng và uống liên tục trong 1 tháng. Trong thời gian đầu dùng thuốc, chị N. tự nhận thấy đi tiểu nhiều hơn và giảm được khoảng 6kg. Tuy nhiên, từ sau đó chị thường xuyên thấy mệt mỏi, không ngủ được và phải nghỉ việc vì nhiều lúc cảm thấy không còn sức lực để làm gì.

Từ đầu năm 2019, người bệnh bắt đầu phù hai mắt lan ra cả mặt rồi đến tay chân, chị được người nhà nhà đưa đi khám bệnh.

Một ca suy thận do uống thuốc giảm cân điều trị tại BV. Bình Dân

Hậu quả khôn lường từ thuốc giảm cân rởm

ThS.BS. Lê Thị Đan Thùy, Trưởng khoa Lọc máu - Nội thận (BV. Bình Dân),  cho biết, chị N không phải là cá biệt, từ trước tết 2019 đến nay có nhiều trường hợp liên tiếp nhập viện cấp cứu trong bệnh cảnh suy thận và khai nhận có dùng viên giảm cân.

Nhiều người may mắn đã được điều trị kịp thời, chức năng thận khôi phục, người bệnh trở lại với cuộc sống bình thường. Tuy nhiên, ngoài chị N còn có 2 trường hợp khác cũng bị tổn thương thận không hồi phục, hiện phải định kỳ khám và theo dõi, lọc máu.

Theo BS. Thùy, ngoài dùng viên giảm cân, có phụ nữ còn dùng trà giảm cân hoặc bột giảm cân không rõ thương hiệu. Đáng lưu ý là tình trạng suy thận đều diễn tiến rất nhanh chỉ sau khoảng hơn một tháng sử dụng các sản phẩm giảm cân, người dùng đi tiểu nhiều hơn bình thường, mất khoảng 10% trọng lượng trong chỉ khoảng 1 - 2 tuần và tiếp theo rơi vào tình trạng suy đa cơ quan như suy thận cấp, suy gan cấp, cơ thể mệt mỏi, phù toàn thân…

Đối với nhiều chị em phụ nữ, thừa cân luôn là vấn đề gây nhiều mặc cảm, đặc biệt là phụ nữ sau sinh chưa lấy lại được vóc dáng và các phụ nữ trẻ. Nhiều sản phẩm giảm cân được quảng cáo tràn lan trên mạng xã hội là giảm cân nhanh, giữ cân ổn định và an toàn với chiết xuất thảo dược, được nhiều người mua dùng. Đặc điểm chung của các sản phẩm này là làm lợi tiểu gây mất nước, làm sụt cân nhanh để đánh đúng tâm lý muốn giảm cân thần tốc của nhiều người.

Tuy nhiên, một số loại sản phẩm này làm tăng nguy cơ tai biến, huyết áp và đặc biệt nguy hiểm là có độc tính phá hủy cầu thận không thể phục hồi.

Y văn từng ghi nhận các trường hợp suy thận mạn do dùng sản phẩm có chứa acid aristolochic 1 (chiết xuất cây phòng kỷ), chất độc tính cao và đã được chứng minh có liên quan tới suy thận mạn do gây hủy hoại tổ chức kẽ, hoạt tử tiểu quản thận và ung thư gan.

Theo BS.CKII. Đỗ Thị Ngọc Diệp, nguyên Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, những thuốc giảm cân nhanh và không rõ nguồn gốc gây nên những tác hại khôn lường. Thực tế ghi nhận, hầu hết những người dùng thuốc giảm cân này đều phải chịu những tác dụng phụ. Nhiều người vì muốn đẹp nên cố chịu đựng những cơn chóng mặt, tim đập nhanh, tiêu chảy kéo dài mà không lường hết sự nguy hiểm cho sức khỏe, cụ thể, tình trạng thiếu hụt dưỡng chất, rối loạn điện giải, rối loạn chuyển hóa.... Ngoài suy thận, người uống thuốc giảm cân còn có nguy cơ đối mặt với những bệnh lý mạn tính nguy hiểm khi dùng thuốc giảm cân nhanh, mạnh như suy giảm trí nhớ, viêm da, suy tim, trụy tim, hạ canxi, bệnh dạ dày.

Thuốc giảm cân không nguồn gốc rao bán tràn lan

Mạng xã hội phát triển và tình trạng bán hàng online đã khiến các sản phẩm trong đó có thuốc giảm cân được rao bán công khai và tràn lan. Rất nhiều trang cá nhân, nhất là những người đẹp, người nổi tiếng, rao bán các sản phẩm giảm cân mà ngay cả họ cũng chỉ giới thiệu rất chung chung sơ sài về nguồn gốc. Điều đáng nói là vẫn rất nhiều người mua và hậu quả chỉ người mua hoàn toàn hứng chịu.

Thực tế nhiều năm qua cho thấy, bên cạnh các thuốc giảm cân cấp tốc, có nhiều loại thuốc mập mờ nguồn gốc, xuất xứ, nhãn mác, hướng dẫn sử dụng; hoặc thuốc giả, thuốc kém chất lượng trôi nổi trên thị trường chứa thành phần gây nguy hại (thậm chí chứa hoạt chất bị cấm sử dụng) đang đe dọa sức khỏe người dùng. Cụ thể năm 2011, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã có văn bản đình chỉ lưu hành và thu hồi toàn bộ thuốc giảm cân chứa hoạt chất Sibutramine do tác dụng phụ nguy hiểm gây bệnh tim mạch ở những người có nguy cơ cao.

Bên cạnh Sibutramine, các hoạt chất độc hại có thể gây độc tính lên tim mạch, thận và làm tổn hại gan của người sử dụng mà FDA (Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) tìm thấy trong các thuốc giảm cân có thể kể đến là: Fenproporex, Fluoxetine, Bumetanide, Furosemide, Phenytoin, Rimonabant, Cetilistat, Phenolphthalein.

Ngoài ra, nhóm thuốc chứa Phentermin, Phedimetrazin, Dethylpropion còn làm tăng tiết Epinephrin, chất kích thích cường giao cảm chống lại sự thèm ăn, khiến cơ thể chán ăn. Các hóa dược này làm huyết áp tăng, tim đập nhanh và loạn nhịp, đánh trống ngực, bồn chồn, căng thẳng, khó ngủ, khô miệng; nếu dùng lâu dài có nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Các bác sĩ khuyến cáo người tiêu dùng thận trọng trong lựa chọn và sử dụng sản phẩm giúp giảm cân. Việc giảm cân nên kết hợp giữa chế độ dinh dưỡng phù hợp, tăng cường vận động và cần có thời gian để cơ thể giảm cân thay vì chỉ tin vào các sản phẩm giảm cân thần tốc. Người muốn giảm cân chỉ nên sử dụng các sản phẩm hỗ trợ có thành phần, xuất xứ, nguồn gốc rõ ràng, cần có sự tư vấn và theo dõi của bác sĩ.

Ăn nhiều rau xanh, trái cây va tập thể dục thể thao để giảm cân

Nguyên tắc giảm cân

Để giảm cân và có được vóc dáng như ý thay vì dùng các loại thuốc giảm cân gây nguy hiểm, chị em có thể sử dụng các biện pháp sau, vừa an toàn, vừa hiệu quả:

- Tránh các thực phẩm cung cấp năng lượng nhiều như: Bánh kẹo, nước ngọt đóng chai, bánh rán, thịt nhiều mỡ.

- Ăn nhiều rau xanh, trái cây.

- Tập thể dục thể thao ít nhất 30 phút/ngày.

- Muốn giảm cân một cách khoa học, bạn nên tới các trung tâm hay khoa dinh dưỡng, các bác sĩ sẽ khám và tư vấn làm thế nào để đạt hiệu quả giảm cân như mong muốn mà không gây những tác dụng phụ.