NSND Thanh Ngoan tên thật là Nguyễn Thị Bích Ngoan, sinh năm 1966 tại huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình. Chị là người con thứ ba trong gia đình có năm người con (ba gái, hai trai), Thanh Ngoan cùng chị gái là hai người con theo đuổi con đường nghệ thuật chuyên nghiệp (chị gái của Thanh Ngoan là diễn viên Cải lương).
Gia đình Thanh Ngoan sống ở cái nôi chèo, có nhiều anh chị em, cô dì chú bác tham gia công tác nghệ thuật. Vì thế nên chị biết hát chèo từ khi còn rất nhỏ. Được biết, nữ nghệ sĩ tập hát chèo từ khi mới 9 tuổi, thường tham gia vào các phong trào đoàn xã và đi diễn ở các làng xung quanh.
Thành công bước đầu của NSND Thanh Ngoan được đánh dấu ở Hội diễn Văn nghệ tỉnh khi chị được Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Bình tặng thưởng danh hiệu Thanh thiếu niên xuất sắc vào năm 1979 khi mới 13 tuổi. Đó cũng là năm nữ nghệ sĩ trúng tuyển vào Nhà hát Chèo Việt Nam, bắt đầu trở thành một nghệ sĩ chuyên nghiệp tại đây từ năm 1983. NSND Thanh Ngoan nói: "Tôi là một trong những người may mắn được Tổ nghiệp và đồng nghiệp yêu thương nên tham gia bất cứ cuộc thi nào cũng có giải".
Như vậy, tính cả thời gian học tới giờ đã hơn 40 năm NSND Thanh Ngoan theo nghề. Chị luôn hạnh phúc vì là một trong những người được sống trọn đời với nghệ thuật chèo cổ dân tộc.
Do sinh ra ở vùng biển, mọi người thường bảo ăn sóng nói gió, hợp với những vai cá tính nên khi ra sân khấu, NSND Thanh Ngoan thành công với các vai cá tính. Chị chia sẻ: "Tôi cũng là phụ nữ, giờ đã lên chức bà, với gia đình hay mọi người bên ngoài tôi đều nhẹ nhàng, chỉ có lên sân khấu là phải dữ dằn, ghê gớm vì tôi phải đóng những vai cá tính".
Nếu con đường sự nghiệp NSND Thanh Loan gặt hái được nhiều thành công thì đời tư chị lại gặp nhiều trắc trở. Được biết, sau 1 lần đò và có một cậu con trai, NSND Thanh Ngoan gắn bó với người chồng kém 7 tuổi, làm ngành xây dựng. Anh rất thấu hiểu và thông cảm cho vợ, đặc biệt là thời gian Thanh Ngoan còn làm lãnh đạo Nhà hát chèo Việt Nam. Suốt ngày bận rộn với công tác quản lý và biểu diễn, hầu như không làm được việc nhà nhưng chồng NSND Thanh Ngoan luôn vui vẻ, tạo điều kiện để vợ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Sống cùng chồng trẻ, nữ nghệ sĩ tâm sự được thỏa sức bay bổng với chiếu chèo bởi anh hết sức cảm thông, sẵn sàng cùng mình "đi khắp thế gian". "Chồng là một người tuyệt vời, luôn thấu hiểu và tạo điều kiện cho tôi trong công việc. Mặc dù anh ấy không hiểu biết nhiều ở lĩnh vực nghệ thuật nhưng luôn động viên khích lệ tôi. Không những vậy, trong thời gian tôi bảo vệ luận án Tiến sĩ Nghệ thuật học, nhiều đêm anh thức cùng để ủng hộ tinh thần”, NSND Thanh Ngoan chia sẻ. Chị còn thú nhận về phần kinh tế trong nhà chồng lo hết. Chồng là người đáp ứng để Thanh Ngoan có được cuộc sống sang chảnh, dùng hàng hiệu nhưng nữ nghệ sĩ bảo thích sự chân phương, hạnh phúc mới là điều quan trọng.
Hơn 20 năm chung sống, cả hai vẫn vô cùng hạnh phúc. Mỗi khi rảnh, chồng trẻ vẫn tháp tùng NSND Thanh Ngoan đi diễn, ngồi dưới nghe vợ tung tẩy trên chiếu chèo như lần đầu gặp mặt ở sự kiện công ty của anh. (Ảnh: NSND Thanh Ngoan bên cháu nội)
